Tại sao thiên văn học là khoa học, còn chiêm tinh học thì không? Katelyn, 11 tuổi, Arlington, Texas hỏi!

Bạn có chắc, chiêm tinh học không phải là khoa học?

Cả chiêm tinh học và thiên văn học đều ‘hoạt động’ dựa trên nguyên tắc – đưa ra dự đoán.

Chiêm tinh học cho rằng, vị trí của các hành tinh và các ngôi sao ảnh hưởng đến bạn và những điều xảy ra với bạn: Công việc, tính cách và người yêu của bạn. Các nhà chiêm tinh đưa ra những dự đoán này dựa trên vị trí của các hành tinh vào thời điểm bạn sinh ra.

Ngược lại, thiên văn học đưa ra dự đoán về các hiện tượng như chuyển động của các hành tinh và sự giãn nở của các thiên hà. Các nhà thiên văn học giải thích những dự đoán của họ, bằng những tính chất như khối lượng, khoảng cách và lực hấp dẫn.

Là một triết gia và một nhà nhân chủng học nghiên cứu ý nghĩa của khoa học đối với xã hội, chúng tôi nghĩ rằng, điều quan trọng là phải tách câu hỏi, liệu một thứ gì đó có phải là khoa học hay không, với câu hỏi liệu nó đúng hay sai.

Chiêm tinh học đưa ra tuyên bố khoa học

Về bản chất, khoa học liên quan đến việc tuyên bố và kiểm tra các giả thuyết về thế giới.

Tuyên bố là những mô tả đúng hoặc sai về thế giới (Joe cao 1 mét), trái ngược với mô tả về cách chúng ta định nghĩa mọi thứ (1 mét là 1.000 milimét).

Theo nghĩa này, các nhà chiêm tinh, giống như các nhà thiên văn học, đưa ra những tuyên bố thực tế về thế giới. Do đó, chiêm tinh học giống như một tập hợp các niềm tin khoa học.

Trong một thời gian rất dài, cho đến thế kỷ 17 hoặc 18, thiên văn học và chiêm tinh học đã được thực hành song song với nhau.

Xét cho cùng, việc biết vị trí của các ‘hành tinh’ so với các ‘vì sao’ là cần thiết để đưa ra những dự đoán chính xác về vị trí của chúng ảnh hưởng đến các vấn đề của con người như thế nào.

Ngay cả các nhà thiên văn học nổi tiếng như Galileo và Kepler cũng ‘thực hành’ chiêm tinh học.

Trong nhiều thế kỷ, chiêm tinh học là một môn khoa học được kính trọng bên cạnh thiên văn học.

Sai lầm ‘so’ với phản khoa học thì như thế nào?

Khi các nhà nghiên cứu kiểm tra những dự đoán mà chiêm tinh học đưa ra về cuộc sống của con người, những dự đoán đó hóa ra cũng chỉ là phỏng đoán.

Hiện tại, không có bằng chứng nào được chấp nhận rộng rãi rằng, các lực lượng thiên hà có khả năng ảnh hưởng đến các lựa chọn của con người. Chẳng hạn, chiếc xe tải đỗ trên đường tác động lên bạn nhiều lực hấp dẫn hơn so với sao hỏa, và sóng vô tuyến từ trạm địa phương của bạn vượt xa ‘sóng’ từ sao mộc chẳng hạn.

Có một sự khác biệt quan trọng giữa sai lầm và phản khoa học.

Hiện tại, các lý thuyết chiêm tinh là ‘sai’, bởi vì chúng đưa ra những tuyên bố khoa học về thế giới, và những tuyên bố đó hóa ra là sai. Mặc dù những dự đoán mà chiêm tinh học đưa ra là sai, nhưng chúng vẫn là vấn đề khoa học. Rốt cuộc, đó là cách chúng ta biết họ sai.

Một số người tin rằng, họ tìm thấy sự hỗ trợ cho các dự đoán chiêm tinh trong kinh nghiệm cá nhân của chính họ.

Họ đọc lá số tử vi của mình và thấy điều đó có vẻ đúng: Họ đã “gặp được một người thú vị” hoặc “được lợi khi nghe lời khuyên của một người bạn thân”.

Nhưng những dự đoán khá mơ hồ nên chúng thường đúng ngay cả khi chiêm tinh học hoàn toàn không có thật. Đó là lý do tại sao, có thể khó tìm ra cách đánh giá dự đoán của một nhà chiêm tinh một cách chính xác.

Mặt khác, các lý thuyết về thiên văn học đã phát triển qua nhiều năm với những tiến bộ nhờ công nghệ. Chúng thường xuyên được sửa chữa để đáp ứng với các phép đo ngày càng chính xác.

Ví dụ, thuyết tương đối rộng của Einstein đã vượt qua ‘thuyết vạn vật hấp dẫn’ của Newton, vì nó dự đoán chính xác sự di chuyển của điểm gần nhất của sao thủy tới mặt trời từ năm này qua năm khác.

Nếu chiêm tinh học cũng có khả năng đưa ra những dự đoán chính xác với độ chính xác như vậy, thì nó vẫn có thể là tâm điểm chú ý của khoa học.

Xem thêm: Khoa Học Nói Gì Về Cung Hoàng Đạo Và Tử Vi!

Tại sao chiêm tinh học vẫn phổ biến?

Nhưng tại sao nhiều người thấy chiêm tinh học rất hữu ích, nếu những dự đoán của nó không có cơ sở vững chắc? Tại sao các dấu hiệu chiêm tinh và tử vi rất phổ biến?

Có vẻ như việc nhìn lên bầu trời để hiểu những gì đang diễn ra ngay bây giờ và những gì sẽ xảy ra trong tương lai, đã thu hút rất nhiều người khác nhau ở những thời điểm khác nhau trong lịch sử trên khắp thế giới.

Khi nói đến chiêm tinh học phương tây, nhiều người nhận thấy dấu hiệu chiêm tinh của họ là nguồn ý nghĩa trong cuộc sống của chính họ.

Trên thực tế, gần 30% người Mỹ tin vào chiêm tinh học. Đó là một trong nhiều công cụ mà chúng ta có để kể những câu chuyện về bản thân nhằm hiểu rõ chúng ta là ai, tại sao chúng ta lại như vậy.

Theo nghĩa này, thành công của chiêm tinh học có thể ít hơn về dự đoán và nhiều hơn về những gì nó mang lại về mặt ý nghĩa và diễn giải.

Trong số những thứ khác, chiêm tinh học có thể là một gợi ý hữu ích để tự suy ngẫm. Nó hỏi, liệu chúng ta có những đặc điểm điển hình cho dấu hiệu chiêm tinh của chúng ta hay không, và liệu những người chúng ta yêu thương có những đặc điểm mà lý thuyết cho rằng, họ nên có hay không.

Suy nghĩ về những đặc điểm và mối quan hệ của chúng ta với những người xung quanh nói chung là một công cụ tốt để hiểu chúng ta là ai, chúng ta muốn trở thành ai và ý nghĩa cuộc sống của chúng ta.

Có lẽ chiêm tinh học hữu ích theo cách này, không phụ thuộc vào việc, liệu những đặc điểm đó có được cố định bởi các vì sao hay không.

Talia Dan-Cohen, phó giáo sư nhân học, văn hóa xã hội, nghệ thuật và khoa học, Đại học Washington ở St. Louis.

Carl Craver, giáo sư triết học và tâm lý, Đại học Washington ở St. Louis.