Việt Nam Đang Nỗ Lực Phát Triển Công Nghệ Bán Dẫn!

Việt Nam có lợi thế và tiềm năng trở thành mắt xích chuỗi cung ứng cho công nghệ bán dẫn toàn cầu. Nhưng, làm thế nào để hiện thực hóa!

Chip bán dẫn. Ảnh Tech Crunch

Tác giả: Govi ​​Snell

Vào một buổi chiều đầy nắng ở California vào cuối tháng 9, thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã có chuyến tham quan Thung lũng Silicon, trò chuyện với lãnh đạo các công ty bán dẫn Synopsys và Nvidia.

Hơn một tháng trước đó tại Hà Nội, thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao nhiệm vụ cho 4 bộ của chính phủ tăng số lượng kỹ sư Việt Nam có khả năng làm việc trong lĩnh vực sản xuất chất bán dẫn lên hàng chục nghìn người.

Những nỗ lực của Chính phủ nhằm biến Việt Nam trở thành một lựa chọn hấp dẫn để đầu tư vào chip vẫn tiếp tục trong những năm tới.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nói với truyền thông rằng, chính phủ đã áp dụng ưu đãi thuế đối với các sản phẩm có giá trị gia tăng cao như chất bán dẫn.

Ông Huỳnh Thành Đạt cho biết Việt Nam mong muốn đón một “làn sóng” đầu tư bằng cách hợp tác với tập đoàn công nghệ khác để tăng cường nghiên cứu và thu hút nhân tài cho lĩnh vực bán dẫn.

Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu trong chuỗi cung ứng toàn cầu về chất bán dẫn – loại mạch ‘mỏng’ tích hợp cần thiết cho công nghệ hiện đại.

Khi Việt Nam và nhiều quốc gia nhất trí về nhu cầu giảm thiểu rủi ro trước Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, quốc gia Đông Nam Á này dường như có động lực, trong nỗ lực cạnh tranh với sự thống trị của Đài Loan và Hàn Quốc.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng phải đối mặt với những trở ngại, bao gồm nguồn lao động có tay nghề hạn chế và tình trạng mất an ninh năng lượng tại trung tâm sản xuất công nghệ phía Bắc của đất nước.

Lê Hồng Hiệp, thành viên cấp cao của Viện ISEAS-Yusof Ishak có trụ sở tại Singapore, từng làm quan chức tại Bộ ngoại giao Việt Nam, cho biết nỗ lực toàn cầu nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng chất bán dẫn là phù hợp với mục tiêu phát triển của Hà Nội.

“Ngành công nghiệp bán dẫn được coi là ngành rất quan trọng có thể giúp Việt Nam chuyển đổi nền kinh tế và đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế phát triển và có thu nhập cao vào năm 2045”, Hiệp nói với Al Jazeera.

“Xét về mặt thời điểm và bối cảnh chiến lược, Việt Nam đang thuận lợi để phát triển ngành này”.

Nhìn bề ngoài, tham vọng chip của Việt Nam dường như đang nở rộ trong bối cảnh dòng vốn nước ngoài đổ vào.

Trong chuyến thăm Hà Nội vào đầu tháng 12 năm 2023, tổng giám đốc điều hành Nvidia Jensen Huang đã gọi Việt Nam là “ngôi nhà thứ hai” của gã khổng lồ chip, cam kết mở rộng quan hệ đối tác với các công ty địa phương và thành lập cơ sở tại Việt Nam, theo báo chí địa phương.

Nvidia, có vốn hóa thị trường tuần trước đã vượt 2 nghìn tỷ USD, cho biết họ đã đầu tư 12 triệu USD vào nước này cho đến nay.

Người phát ngôn của Nvidia từ chối bình luận về hoạt động trong tương lai của Nvidia tại Việt Nam khi được Al Jazeera liên hệ.

Theo Hội đồng kinh doanh Mỹ-ASEAN, Việt Nam có khoảng 5.000 kỹ sư được đào tạo về chất bán dẫn nhưng sẽ cần tới 20.000 trong 5 năm tới.

“Khi các công ty nhìn vào Việt Nam, trên giấy tờ thì có vẻ rất tốt nhưng khi thực sự nghiêm túc và nhìn xem có đủ điện hay không, cơ sở hạ tầng ra sao và quan trọng nhất là nguồn nhân lực như thế nào … Tôi không nghĩ Việt Nam sẽ trở thành nhà sản xuất như họ nghĩ”, Zachary Abuza, giáo sư tại Đại học quân sự quốc gia ở Washington, DC, người tập trung nghiên cứu Đông Nam Á, nói với Al Jazeera.

Nguyễn Thanh Yến, kỹ sư chính tại chi nhánh Hà Nội của công ty thiết kế chip Hàn Quốc CoAsia SEMI cho biết, Việt Nam nhận thức được những thiếu sót của lực lượng lao động và đang nỗ lực đào tạo thêm kỹ sư.

Yen nói với Al Jazeera: “Chính phủ hiện đang tích cực lên kế hoạch cho các chương trình dành riêng để tăng số lượng kỹ sư bán dẫn”.

Chất bán dẫn là trọng tâm của bước nâng cấp mang tính lịch sử trong quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ được công bố vào tháng 9 năm 2023, khi hai nước đồng ý thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết trong cuộc họp báo chung ngày 9 tháng 9 năm 2023 với Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng: “Chúng tôi đang tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng và mới nổi, đặc biệt là xung quanh việc xây dựng chuỗi cung ứng chất bán dẫn linh hoạt hơn”.

Các công ty sản xuất chip của Mỹ dường như đang đi theo chương trình nghị sự của Washington.

Amkor có trụ sở tại Arizona đã bắt đầu hoạt động tại một nhà máy sản xuất chip trị giá 1,6 tỷ USD ở miền Bắc Việt Nam vào tháng 10 năm 2024, trong khi Marvell có trụ sở tại Delaware công bố vào tháng 5 năm 2024 rằng họ sẽ thành lập một Trung tâm thiết kế bán dẫn ở Việt Nam.

Các công ty Hàn Quốc cũng đang tham gia cuộc đua này. Samsung, nhà đầu tư lớn nhất của Việt Nam, công bố vào tháng 8 năm 2022 rằng họ sẽ đầu tư 3,3 tỷ USD để sản xuất linh kiện bán dẫn tại nước này.

Hana Micron Vina, chuyên sản xuất các sản phẩm bao bì chip và bộ nhớ, đang xây dựng nhà máy thứ hai tại Việt Nam và có kế hoạch đầu tư 1 tỷ USD vào nước này vào năm 2025, theo báo cáo của Nikkei Asia.

Abuza cho biết, các công ty sản xuất chip “tất cả đều đang cạnh tranh để giành được thị trường lao động rất nhỏ và chặt chẽ này. Việt Nam sẽ phải tăng tỷ lệ kỹ sư lên khoảng 5 lần mỗi năm để làm được điều này”.

Những người khác như Yến lại lạc quan về khả năng Việt Nam có thể vượt qua thách thức này.

Ông cho biết đất nước này vượt trội về toán và khoa học và 20 trường đại học kỹ thuật đang bắt đầu các chương trình đào tạo chất bán dẫn với mục tiêu có thêm 50.000 kỹ sư vào lực lượng lao động vào năm 2030.

“Việt Nam có lợi thế về nguồn nhân lực trẻ”, Yến nói. “Lĩnh vực giúp họ kiếm tiền dễ dàng nhất thường là lĩnh vực kỹ thuật. Chất bán dẫn hiện đang rất nóng”.

Sự giúp đỡ từ bên ngoài

Trong chuyến thăm Việt Nam, Biden đã công bố tài trợ ban đầu 2 triệu USD cho việc đào tạo ngành bán dẫn của Việt Nam.

Bruno Sivanandan, đồng chủ tịch Ủy ban lĩnh vực kỹ thuật số tại Phòng thương mại Châu Âu tại Việt Nam, cho biết Châu Âu có thể tham gia.

Sivanandan nói với Al Jazeera: “Có thể sẽ có quan hệ đối tác với các học viện ở Châu Âu để hỗ trợ việc giáo dục cho người lao động Việt Nam. Việt Nam có tiềm năng to lớn nhưng vẫn chưa được khai thác, nên các ông lớn đang tìm đến Việt Nam”.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng phải cạnh tranh với các nước khác trong khu vực.

Hiệp tại ISEAS cho biết Malaysia và Singapore là những đối thủ cạnh tranh đáng gờm và Indonesia và Thái Lan cũng đang theo đuổi lĩnh vực này.

“Mọi người đều đang tìm kiếm cơ hội để thiết lập sự hiện diện của mình trong chuỗi cung ứng chip toàn cầu”, Hiệp nói. “Đó là một ngành rất, rất cạnh tranh”.

Mất an ninh năng lượng cũng là một thách thức

Trong mùa hè nóng nhất ở Việt Nam từ đầu năm 2023 đến nay, các tỉnh miền Bắc đã trải qua tình trạng mất điện liên tục. Đầu tháng 6 năm 2023, thời tiết oi bức do Hà Nội mất điện đến mức một số gia đình phải trú ẩn trong hang núi gần trung tâm thành phố.

Trong vài tuần, các nhà máy tại các khu công nghiệp ở miền Bắc Việt Nam chìm trong bóng tối hàng giờ vào buổi chiều.

“Họ phải dừng hoạt động vì không có điện vào giữa ngày trong khoảng 4, 5 tiếng đồng hồ”, một cá nhân làm việc trong lĩnh vực năng lượng ở TP.HCM nói với Al Jazeera và yêu cầu giấu tên, anh ấy đã không được công ty của mình cho phép thảo luận về chủ đề này.

“Samsung và các nhà máy khác của Hàn Quốc – họ đang gặp khủng hoảng lớn vì phải đóng cửa hoàn toàn nhà máy vì thiếu điện”.

Sau khi mất điện, chính quyền đã mở cuộc điều tra về Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN). Các quan chức cuối cùng đã kỷ luật 161 nhân viên của EVN vì tình trạng thiếu điện.

Miền Bắc Việt Nam phụ thuộc nhiều vào các đập thủy điện, có thể cạn nước vào những tháng nóng nhất trong năm, khi nhu cầu thủy điện ở mức cao nhất. Nhân viên ngành năng lượng cho biết, cơ sở hạ tầng đã lỗi thời và đất nước “thiếu công suất lưới điện cũng như nguồn điện để giải quyết vấn đề”.

Ông nói: “Lẽ ra chúng ta phải đầu tư vào truyền tải điện và nguồn điện ở miền Bắc từ nhiều năm trước nhưng EVN đã tụt lại phía sau.

“Ở miền Bắc Việt Nam, các nhà máy sẽ phải đối mặt với vấn đề lớn liên quan đến an ninh năng lượng”.

Năng lượng cũng là mối lo ngại đối với các nhà đầu tư Châu Âu.

Theo các điều khoản trong thỏa thuận thương mại của Liên minh Châu Âu với Việt Nam, các công ty Châu Âu kinh doanh với Việt Nam phải tuân thủ các quy định ngày càng nghiêm ngặt về lượng khí thải carbon, điều này có thể gây ra nhiều vấn đề nếu Việt Nam phụ thuộc nhiều vào than đá.

Sivanandan nói: “Để hợp tác kinh doanh với Châu Âu, bạn cần phải đáp ứng các yêu cầu đó về lượng khí thải carbon. Nếu chúng tôi áp dụng điều này vào ngành bán dẫn, đây sẽ là một rào cản”.

Abuza cho biết có một khoảng cách đáng kể giữa tiềm năng của Việt Nam và trên thực tế.

Ông nói: “Những nhà máy sản xuất chip, hệ thống máy chủ này và tất cả những thứ công nghệ cao mà Việt Nam muốn sản xuất thực sự phụ thuộc vào nguồn điện rất ổn định và họ đang giải quyết vấn đề. Việt Nam có tiềm năng đáng kinh ngạc cho các nhà đầu tư nhưng có quá nhiều vấn đề khiến họ gặp khó khăn trong việc quyết định”.

Ảnh minh họa: Tech Crunch

Nguồn: Govi ​​Snell – aljazeera.com – Qatar

Ghi chú: Đây là bài dịch đầu tiên trong chuỗi bài “thế giới nghĩ gì về Việt Nam”. Ban biên tập tuyển chọn và dịch những bài viết để hiểu những gì thế giới nhìn Việt Nam!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Lên đầu trang