Năm 1972, Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon, khi kết thúc chuyến công du Trung Quốc, đã nói như sau: “Tuần này đã thay đổi thế giới”.

Thật vậy, chuyến thăm Trung Quốc kéo dài 7 ngày của Nixon đã khởi xướng một cuộc đối thoại giữa Hoa Kỳ và cộng hòa nhân dân Trung Hoa (PRC) – Trung Quốc, được thành lập bởi những người cộng sản sau nội chiến – sau thế chiến 2.

Năm 1979, quan hệ ngoại giao được chính thức thiết lập giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Và trước thời điểm đó, phương tây không công nhận cộng hòa nhân dân Trung Hoa, mà là chính phủ theo chủ nghĩa dân tộc ở Đài Loan.

Nhận thấy rằng một hòn đảo nhỏ không thể đại diện cho toàn bộ Trung Quốc, phương tây phải tham gia đối thoại với Trung Quốc. Tuy nhiên, trên thực tế, mặc dù không hợp pháp, họ vẫn tiếp tục duy trì quan hệ với Đài Loan. Xung đột giữa Đài Bắc và Bắc Kinh hiện tại đang leo thang.

Nỗ lực châm ngòi chiến tranh của phương tây

Đáp lại chuyến thăm của tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn (Tsai Ing-wen) tới Hoa Kỳ và cuộc gặp của bà với chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy, quân đội giải phóng nhân dân Trung Hoa đã tổ chức một cuộc tập trận lớn kéo dài 3 ngày.

Cuộc diễn tập, với sự tham gia của hải quân và lực lượng mặt đất, mô phỏng cuộc bao vây Đài Loan, và đây được coi là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang chuẩn bị xâm chiếm hòn đảo này.

Đầu tháng 8 năm 2022, trong chuyến thăm Đài Loan của bà chủ tịch hạ viện Nancy Pelosi, một cuộc tập trận kéo dài 8 ngày đã được tổ chức và lần đầu tiên tên lửa bay qua Đài Loan.

Các chuyên gia quân sự chỉ ra rằng, mặc dù vào thời điểm đó, các cuộc tập trận có quy mô lớn hơn, nhưng lần này các cuộc diễn tập đã thu hút sự chú ý đến các chi tiết cụ thể của chúng.

Ngoại trưởng Đài Loan Ngô Chiêu Nhiếp (Joseph Wu) cũng có cùng quan điểm. “Khi chúng ta xem xét các hoạt động chuẩn bị quân sự và lời lẽ của Trung Quốc, có vẻ như họ đang chuẩn bị cho một cuộc chiến chống lại Đài Loan”, ông nói.

Chất bán dẫn

Lý do chính mà Đài Loan rất quan trọng là vì các chip bán dẫn của họ. 90% sản lượng chip như vậy trên thế giới được thực hiện ở Đài Loan và chúng cần thiết cho hầu hết các sản phẩm điện tử hiện đại, từ điện thoại di động đến ô tô. Chúng tôi cũng lưu ý rằng, cuộc chiến tranh lạnh toàn cầu mới sẽ là về chip bán dẫn, không phải vũ khí hạt nhân và sẽ nổ ra giữa Mỹ và Trung Quốc.

Tất nhiên, một trong những yếu tố quan trọng trong những năm qua cũng là sự khác biệt về chính trị và ý thức hệ giữa Trung Quốc và Đài Loan. Đài Loan, với hệ thống thương mại tự do, đại diện cho các giá trị được phương tây đấu tranh để chống lại Trung Quốc. Quá trình dân chủ hóa mà Đài Loan bắt đầu từ những năm 1990 đã nhận được sự ủng hộ về ý thức hệ của Hoa Kỳ.

Bên cạnh tất cả những điều này, thực tế là thời kỳ “Pax Americana”, phát sinh sau sự sụp đổ của bức tường Berlin, đang dần kết thúc.

EU lo ngại

Trong khi Emmanuel Macron đưa ra tuyên bố rằng Pháp và châu Âu nên đứng ngoài cuộc khủng hoảng ở Đài Loan, Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock gần đây đã lưu ý: “Một sự thay đổi bạo lực đơn phương đối với hiện trạng sẽ là không thể chấp nhận được đối với chúng tôi, những người châu Âu. Một sự leo thang quân sự ở eo biển Đài Loan, nơi 50% thương mại thế giới đi qua hàng ngày, sẽ là một kịch bản thảm khốc cho toàn thế giới”.

Như bạn có thể thấy, mặc dù châu Âu muốn tránh cuộc chiến tranh lạnh giữa Mỹ và Trung Quốc, nhưng điều này sẽ không thể thực hiện được trong thời đại của chúng ta, khi mọi thứ đều liên kết với nhau về mặt kinh tế.

Đài Loan đại diện cho Trung Quốc cho đến năm 1971

Chúng ta hãy lướt qua lịch sử quan hệ Đài Loan – Trung Quốc. Năm 1895, Nhật Bản, quốc gia bắt đầu theo đuổi chính sách đế quốc, đã giành chiến thắng trong cuộc chiến với Trung Quốc và Đài Loan nằm dưới sự kiểm soát của họ.

Tuy nhiên, sau thất bại trong thế chiến 2, Nhật Bản từ bỏ quyền cai trị đối với Đài Loan. Quyền kiểm soát hòn đảo, bao gồm cả với sự chấp thuận của Đồng minh, một lần nữa được chuyển giao cho Trung Quốc.

Trong nội chiến Trung Quốc nổ ra trong những năm tiếp theo, chính phủ chống cộng của Tưởng Giới Thạch (Chai Kai-shek) đã bị quân đội của cộng sản Mao Trạch Đông (Mao Zedong) đánh bại, kết quả là Tưởng Giới Thạch và chính phủ Quốc dân đảng với khoảng 1,5 triệu người ủng hộ chạy sang Đài Loan.

Trung Hoa Dân Quốc, được thành lập lưu vong, tuyên bố có thẩm quyền hợp pháp không chỉ đối với Đài Loan mà còn đối với toàn bộ Trung Quốc. Đáng chú ý là cho đến năm 1971, Liên Hợp Quốc còn công nhận chính phủ Tưởng Giới Thạch, và Đài Bắc có quyền bỏ phiếu trong Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc (UNSC).

Năm 1979, sau Liên Hợp Quốc, Mỹ cũng cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan và chính thức công nhận Trung Quốc. Mặc dù chính quyền Đài Loan từ bỏ yêu sách chủ quyền đối với Trung Quốc đại lục vào những năm 1990, Trung Quốc vẫn coi hòn đảo này là một phần lãnh thổ của mình và theo đuổi chính sách thống nhất sử dụng vũ lực nếu cần thiết.

Tác giả: Ege Doğaç Erdoğan