Lời Dạy Sâu Sắc Của Trang Tử Về Kiếp Người!

Những câu chuyện của Trang Tử là những bài học cuộc sống, triết lý sống rất sâu sắc. Bài học rút ra từ lời dạy Trang Tử!

Trang Tử Nam Hoa Kinh. Ảnh: Mutualart

Khi cảm thấy hơn người khác, chính là chúng ta đang “thưởng thức” và vui với nỗi đau hay thất bại của kẻ khác!

Epicurus (341-270 trước công nguyên), một triết gia Hy Lạp nổi tiếng thời cổ đại bảo rằng: “Một thân thể không đau, một tinh thần không loạn, chân giá trị hạnh phúc của con người chỉ bấy nhiêu thôi”.

Con người thật là lạ, muốn hạnh phúc, muốn sống an vui, nhưng lại để cho thân thể và tâm trí lúc nào cũng khổ não, cũng loạn thì làm sao mà an vui cho được. Lý do cơ bản của điều này là con người muốn nhiều quá, cái gì cũng muốn, muốn có nhiều tài sản, muốn người khác phải theo ý mình, muốn thể hiện, muốn chứng tỏ.

Hệ thống “muốn” chính là sự cạnh tranh. Muốn hơn người là cạnh tranh rồi. Cạnh tranh sẽ tạo “muốn”, cạnh tranh là “muốn hơn”. Nhưng hãy thử ngẫm lại xem, khi muốn hơn người chính là chúng ta đang “thưởng thức” hay vui với nỗi đau hay thất bại của kẻ khác.

Tất nhiên là tâm trí nó tài tình lắm. Nó luôn tìm mọi cái cớ để biện minh, tìm đủ mọi lý do để lý luận cho suy nghĩ của nó. Con người luôn bị tâm trí chi phối, chứ con người có chi phối được tâm trí đâu.

Nói theo Trang Tử, muốn sống an vui thì phải sống “tiêu dao” và “tề vật”. Tiêu dao là tự do. Trong hoàn cảnh nào cũng tự do cả, chứ không phải như thế này mới tự do, thế kia thì không, đó không còn là tự do nữa.

Còn “tề vật” là sao? Sống theo “tề vật” là đừng phân chia hai mặt của một vấn để rồi so sánh: tốt xấu, đúng sai, sống chết. Bởi vì, phân chia sự vật thành hai: cái này là tốt, cái kia là xấu thì đã có sự so sánh.

Mỗi con người đều có cái “chân tánh” của riêng mình. Khi ai đó, cha mẹ chẳng hạn, buộc con cái không được sống theo cái “chân tánh” của nó thì đứa con sẽ rất khổ. Ví dụ, nó muốn trở thành một anh thợ điện. Nó hợp với điều đó. Nhưng cha mẹ muốn nó trở thành bác sĩ. Vậy là đi xa “chân tánh” rồi. Như vậy là mất tự do rồi.

Sống theo “tề vật” là không có sự phân chia, không xa rời “chân tánh”.

Trang Tử nói, “người ta ở dưới bùn thì đau ốm, nhưng con cá chạch ở dưới bùn có vậy không. Người ta ở trên cây cao thì run sợ, con khỉ có vậy không, đó chính là ở đúng chỗ. Người thì ăn thịt, còn con nai thì ăn cỏ, diều quạ ăn chuột, đó là “chánh vị” hay ăn đúng với tự tánh”. Lệ cơ, người đời cho là đẹp, nhưng con cá thấy thì lặn, con chim thấy thì bay, đâu là chánh sắc (sắc đẹp)”?

Mỗi vật, mỗi người đều thuận theo cái thứ hợp với nó. Không chỗ nào là cái chung cho tất cả. Thức ăn cũng vậy. Rồi có kẻ ăn chay bài bác người ăn mặn. Cho là ăn chay là không sát sinh. Vậy thì, con vi khuẩn bị chết khi nấu thức ăn, con sâu bị giết do thuốc trừ sâu thì có phải sinh vật không, trừ khi, con người cho mình là cao quý hơn những sinh vật kia. Nhưng như vậy thì đã có sự so sánh rồi.

Cũng vậy, mỗi vật có cái đẹp riêng có của nó. Không có cái đẹp chung cho mọi vật, mọi người.

Vậy thì, đừng cưỡng ép người khác phải theo mình?

Chúng ta sống ở đời, mà sống ở đời là phải tương thuộc, chứ làm sao mà độc lập tuyệt đối được, trừ khi lên núi sống một mình, ở nơi thâm sơn cùng cốc. Hoặc trở thành nhà tu hành, từ bỏ hết hồng trần. Nhưng cái đó chỉ dành cho một số ít thôi.

Vì vậy, sống ở đời thì chỉ còn cách tương thuộc.

Có một câu chuyện thế này!

Nhan Hồi hỏi Trọng Ni: “Mạnh Tôn, mẹ chết, ông ấy khóc, nhưng không chảy nước mắt. Để tang, nhưng trong lòng không xót xa, không tỏ ra bi thảm thì làm sao được tiếng là người khéo cư tang nhất nước Lỗ. Ông ấy vốn chẳng có cái thực bên trong, sao mà lại được danh như thế”.

Trọng Ni đáp: “Ông ấy đã thấu hiểu đến tận cùng rồi, đã đại tri rồi. Ông không thể phá bỏ cái mà người đời luôn thực hiện. Để tang thì phải làm vậy, nhưng ông đã bỏ được cái tình cảm bên trong của người đời”.

Bàn luận

Cuộc sống là vấn đề, con người sống chính là bận rộn giải quyết vấn đề. Không có vấn đề thì tự suy nghĩ ra vấn đề để giải quyết. Nhỏ thì có vấn đề của nhỏ. Lớn lên thì có vấn đề khi lớn lên. Già thì có vấn đề của già. Không lúc nào là hết cả. Vì vậy, đừng mong vào một ngày nào đó sẽ sung sướng, sẽ thoải mái, sẽ an nhàn. Chắc chỉ có cái chết mới hết vấn đề. Hết vấn đề là hạnh phúc.

Thật ra, Mạnh Tôn không thể bỏ được cái tục của người đời. Vì ông ấy phải sống ở đời. Nhưng về mặt tình cảm, ông ấy không cho thế là phải. Mạnh Tôn thực sự đã tự tri, ngộ ra được bản chất của cuộc sống.

Người chết rồi, họ thực sự không còn gánh nặng nữa, phải mừng cho họ. Chết là hết mà. Tại sao phải tỏ ra bi thương!

Ông ấy không thể bỏ cái tục ở đời, nên đành làm theo, nhưng trong lòng thì tĩnh lặng, vì sống chết là một. Bậc chân nhân là vậy, hòa với người nhưng không đồng với người. Mạnh Tôn làm vậy là không đụng chạm đến cái thói ở đời, nhưng sống thực với cái lòng mình.

Ảnh minh họa: Trang Tử. Nguồn ảnh: Mutualart

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Lên đầu trang