Những đóng góp của Charles Darwin (12/2/1809 – 19/4/1882) cho khoa học và sự hiểu biết của chúng ta về thế giới, đã mang lại cho ông một vị trí trong lịch sử.
Cha đẻ của “lý thuyết chọn lọc tự nhiên”, nhờ khả năng quan sát và phân tích tuyệt vời của mình, ông đã có thể phát hiện quá trình hoặc sự tiến hóa của các loài. Charles Darwin đã có những con đường mang tên mình, nhưng bên cạnh đó, “một nửa còn lại” của nhà khoa học danh tiếng này là gì?
Trở thành bác sĩ và mục sư
Trước khi cống hiến hết mình cho nghiên cứu khoa học, theo yêu cầu của cha, Charles Darwin thi vào Đại học Edinburgh danh tiếng vào năm 1825 để học ngành y. Tuy nhiên, việc tìm tòi qua sách vỡ, thứ mà Darwin cho là nhàm chán, hay phẫu thuật, thứ mà ông ấy thấy đau khổ.
Sau 2 khóa học không thành công, Darwin từ bỏ ngành y và vào năm 1828, cha của ông, xác định rằng con trai mình sẽ không ngồi yên, đã thuyết phục ông bắt đầu con đường sự nghiệp tôn giáo tại Christ’s College, Cambridge.
Nghịch lý thay, chính tại học viện này, cơ hội đã đưa Darwin trở thành một nhân vật khoa học vĩ đại. Tại Christ’s College, Darwin tự nguyện tham gia các lớp học của nhà thực vật học và côn trùng học John Henslow.
Charles Darwin hoàn thành nghiên cứu về giáo hội vào năm 1831. Cùng năm đó, ngay sau khi trở về từ một chuyến thám hiểm địa chất ở Wales, Darwin nhận được một lá thư từ mục sư Henslow đề xuất khả năng lên tàu Beagle với tư cách là một nhà tự nhiên học cùng với thuyền trưởng Robert Fitzroy – đồng hành cùng ông trong một chuyến đi “du lịch” khắp thế giới.
Bị ám ảnh bởi …
– “Kết hôn: Con cái (chúa sẵn lòng), bầu bạn, một mái ấm. Không học tiếng Pháp, không đi Mỹ, không cưỡi khinh khí cầu”.
– “Không lập gia đình: Tự do đi đâu tùy thích, không bị ép buộc thăm viếng họ hàng. Không ai chăm sóc khi tuổi già”.
Đây là cách ghi chép của Darwin vào năm 1838: Được chia thành 2 cột với hàng chục lý do ở mỗi bên, nhà khoa học nổi tiếng đã phân tích những mặt lợi và mặt hại của việc kết hôn với em họ Emma Wedgwood. Kết luận ngay bên dưới: “Kết hôn”.
Sau đó, một tình huống tiến thoái lưỡng nan xuất hiện: “Khi nào? Sớm hay muộn”, cùng với một danh sách các lý do mới. Tình tiết này minh họa một cách hoàn hảo tư duy phân tích mà Charles Darwin đã phát triển trong suốt cuộc đời mình.
Là một người chồng, Charles Darwin tổng hợp mọi khoản chi tiêu trong gia đình và mặc dù tình hình kinh tế tốt, ông ấy luôn thực hiện các quyết tâm trong năm mới để có được những khoản tiết kiệm nhỏ. Là một người cha, ông ấy đã viết ra khi con mình khóc hoặc đỏ mặt. Tuy nhiên, danh sách quan trọng nhất trong sự nghiệp của Charles Darwin đã được viết sớm hơn nhiều, ở tuổi 22, và nó chỉ có 8 điểm.
Trong đó, Charles Darwin đã tóm tắt tất cả những lý do của cha, vì không cho ông lên chiếc thuyền Beagle, trong chuyến thám hiểm sẽ đưa Charles Darwin trở thành một nhà khoa học. Cuối cùng, lập luận phản bác của Charles Darwin đã thắng: Ông ấy đang đánh cược vào cuộc phiêu lưu.
Bệnh mãn tính
Một điều khá ít người biết về Darwin là những vấn đề sức khỏe mà ông phải chịu đựng trong suốt cuộc đời trưởng thành của mình. Một sự kết hợp bất thường của các triệu chứng khiến ông ấy suy nhược trong một thời gian dài.
Tuy nhiên, Darwin tin rằng sự yếu đuối về thể chất này đã giúp ích cho ông trong công việc: “Việc bị ốm, như tôi đã trải qua vài năm của cuộc đời, đã cứu tôi khỏi những phiền nhiễu của xã hội và giải trí”.
Những dấu hiệu đầu tiên bắt đầu trong thời gian Charles Darwin còn là sinh viên y khoa ở Edinburgh, khi ông đã được xem là quá nhạy cảm với máu và cách phẫu thuật trong thế kỷ 19.
Mặc dù không nói với ai về chuyến thám hiểm – để không bị ngăn cản, Darwin bắt đầu bị đau ngực và tim đập nhanh vào cùng ngày mà ông chuẩn bị lên tàu Beagle. 5 năm du lịch vòng quanh thế giới tiếp theo được đánh dấu bằng nhiều cơn đau đầu.
Khi trở lại Anh, các triệu chứng vẫn tiếp tục: Từ mất ngủ, nôn mửa và đau bụng đến lo lắng và co thắt. Không có phương pháp điều trị thông thường nào vào thời đó có tác dụng với Darwin.
Niềm đam mê cho hàu
Sau 5 năm quan sát khoa học trên tàu Beagle, Charles Darwin đến Anh vào năm 1836 với những ý tưởng mà sau này giúp ông trở thành một trong những nhà khoa học được công nhận nhiều nhất trong lịch sử: Sự biến đổi của các loài và sự tiến hóa của chọn lọc tự nhiên.
Nhưng khi viết xong các truyện du ký, Darwin quyết định không tiếp tục phát triển những ý tưởng tuyệt vời đó nữa, mà theo đuổi một trong những niềm đam mê thực sự của mình: Nuôi hàu.
Sở thích này không phải là mới. Ngay trong thời đại học, Charles Darwin đã gác lại các bài đọc về y học để chuyển sang nghiên cứu về động vật không xương sống ở biển. Nhưng lần này, ông ấy dành riêng cho Hàu. Trong 8 năm, từ 1846 đến 1854, ngày nào ông cũng mổ xẻ, phân loại và viết về các loài hàu khác nhau.
Mặc dù giai đoạn này thường được xem là sự phân tâm khỏi công việc của Darwin, nhưng sự thật là 4 cuốn sách ông xuất bản về chủ đề này đã khiến Darwin trở thành một nhân vật được đánh giá cao trong cộng đồng động vật học Anh.
Hơn nữa, nghiên cứu này là một thành phần quan trọng để tạo ra học thuyết “Nguồn gốc các loài”. Nghiên cứu một nhóm sinh vật ở độ sâu như vậy, cả ở dạng sống và dạng hóa thạch, cho phép ông quan sát và hiểu sự đa dạng của cùng một loài – đã phát triển như thế nào theo thời gian.
Thám tử địa chất
Mặc dù danh tiếng của Darwin chủ yếu là do công việc của ông với tư cách là một nhà sinh vật học và tự nhiên học, nhưng sự thật Darwin đã phát triển nhiều khía cạnh khác và một số, chẳng hạn như địa chất.
5 năm trên Beagle đã thôi thúc Charles Darwin hình thành ý tưởng về sự biến đổi của các loài, nhưng chúng cũng khiến ông trở thành một nhà địa chất lỗi lạc.
Darwin đã viết một cuốn nhật ký chi tiết, trong đó vẫn còn 145 mục cho đến ngày nay, về những hóa thạch mà ông tìm thấy trong các chuyến thám hiểm của mình ở Brazil, Chile, quần đảo Galapagos, Tahiti và nhiều nơi khác.
Những quan sát sâu sắc này, ngoài việc khiến ông trở nên nổi tiếng, còn giúp Charles Darwin hình thành thuyết chọn lọc tự nhiên của mình.
Vô số hóa thạch mà Darwin tìm thấy ở Nam Mỹ của cùng một loài (của armadillos và con lười), nhưng phân bố ở những nơi khác nhau và đến từ các thời kỳ khác nhau, khiến ông tự hỏi: Tại sao một số loài lại tuyệt chủng và sau đó, trong cùng một nơi, có những sinh vật tương tự khác lại sống?
Lời giải thích mà ông phát triển, sau khi quan sát hóa thạch của cùng một sinh vật, ở những nơi khác nhau là cả 2 loài động vật, tương tự nhưng không giống nhau, đã phát sinh từ cùng 1 tổ tiên nhưng đã có sự biến đổi để thích ứng với sự thay đổi môi trường.
Nhưng nếu chính thiên chúa đã tạo ra mỗi loài một cách độc lập và ở những nơi khác nhau, thì làm sao điều này có thể xảy ra được? “Các loài thích nghi và điều chỉnh “chủng tộc” của chúng trong một thế giới đang thay đổi”, chính Darwin đã trả lời vào năm 1837 khi nghiên cứu về chim sẻ hóa thạch và hàu đã hỗ trợ lý thuyết của ông.
Người sưu tập bọ cánh cứng
Ngay từ khi còn nhỏ, Darwin đã rất tò mò về thiên nhiên. Khi bắt đầu đi học ở quê hương nhỏ bé của mình, Shrewsbury, Charles Darwin đã có niềm yêu thích đặc biệt với lịch sử tự nhiên. Điều này khiến Darwin thu thập tất cả các loại đá, lá cây, côn trùng.
Điều đặc biệt ở Darwin là – không giống như nhiều người lớn – ông ấy giữ sự tò mò đó suốt cuộc đời. Tại Christ’s College, Cambridge, ông đã tham gia vào cơn sốt sưu tập bọ cánh cứng – một phong trào lan rộng khắp đất nước và thậm chí còn dẫn đến các cuộc thi quốc gia. Một số khám phá mà ông thực hiện vào thời điểm đó đã được xuất bản bởi Encyclopedia of British Entomology.
Trong chuyến thám hiểm trên tàu Beagle, Charles Darwin luôn tìm thấy cơ hội để thu thập những con vật này. Trên thực tế, một nghiên cứu gần đây đã tuyên bố rằng, một trong những loài bọ cánh cứng mà Darwin tìm thấy vào năm 1832 trên bờ biển Bahía Blanca của Argentina là một loài mới, mà 182 năm sau được đặt tên là Darwinilus sedarisi.
Nhà khoa học cho biết: “Khi tôi nghe nói về bẫy bọ cánh cứng quý hiếm, tôi cảm thấy như một con ngựa chiến già đột nhiên nghe thấy tiếng kèn thổi”.
