Ngày Thu phân diễn ra vào tháng 9 hàng năm và ở Bắc bán cầu, ngày này đánh dấu sự kết thúc của mùa hè và bắt đầu mùa thu.
Trái Đất nghiêng trên trục của nó. Điều này có nghĩa là Mặt Trời chiếu sáng Bắc bán cầu hay Nam bán cầu nhiều hơn tùy thuộc vào vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo của nó (tùy thuộc vị trí của bạn ở Bắc bán cầu hay Nam bán cầu, biên tập)
Tuy nhiên, tại 2 thời điểm trong năm, Mặt trời sẽ chiếu sáng Bắc bán cầu và Nam bán cầu như nhau. Hai thời điểm này được gọi là điểm phân (Xuân phân, Thu phân).
Xem thêm: Tìm hiểu về ‘ngày chí’ và ‘ngày phân’?
Thu phân năm 2025 là khi nào?
Năm 2025, Thu phân sẽ diễn ra vào ngày 22 tháng 9 lúc 18.20 GMT (19.20 BST).
Khi nào là mùa thu?
Có 3 cách chính khác nhau để định nghĩa mùa thu: Thiên văn, khí tượng và vật lý học (hiện tượng học).
Thiên văn học
Về mặt thiên văn học, bốn mùa tập trung vào các điểm ‘phân’ và ‘chí’. Tuy nhiên, có sự bất đồng giữa những người cho rằng, điểm phân hoặc điểm chí là thời điểm bắt đầu của mùa trong năm và những người cho rằng nó đại diện cho thời điểm giữa mùa.
Khí tượng học
Ngược lại, các nhà khí tượng học có xu hướng chia mùa thành các giai đoạn gồm 3 tháng – dựa trên nhiệt độ trung bình hàng tháng, với mùa hè là ấm nhất và mùa đông là lạnh nhất. Trên cơ sở này, đối với hầu hết Bắc bán cầu, các tháng mùa thu thường là tháng 9, tháng 10 và tháng 11.
Hiện tượng học
Cách thứ ba để định nghĩa mùa thu là sử dụng những gì được gọi là các chỉ số ‘hiện tượng học’. Chúng bao gồm một loạt các dấu hiệu sinh thái và sinh học, chẳng hạn như lá rụng khỏi cây và sự di cư của các loài chim đến vùng khí hậu ấm hơn. Tất nhiên, những sự kiện này chịu ảnh hưởng rất lớn của thời tiết và khí hậu, và do đó, sự thay đổi khí hậu có thể khiến mùa thu bắt đầu sớm hơn hoặc muộn hơn so với các định nghĩa thiên văn hoặc khí tượng tiêu chuẩn.
Xem thêm: Tìm hiểu về ngày Hạ chí?
Sự thật và phong tục về ngày Thu phân
Trăng ‘thu hoạch’ là tên gọi của trăng tròn xảy ra gần nhất với điểm Thu phân. Theo truyền thống, ánh sáng của Trăng thu hoạch được cho là giúp nông dân làm việc đến tận đêm khuya, giúp họ thu hoạch mùa màng từ các cánh đồng. Trăng thu hoạch thường rơi vào tháng 9.
Sao Thổ cũng có điểm phân, nhưng vì sao Thổ mất gần 30 năm để quay quanh Mặt trời nên hiện tượng này chỉ xảy ra khoảng 15 năm một lần.
Đối với những người ở vĩ độ cao của Bắc bán cầu, điểm Thu phân mở đường cho cơ hội nhìn thấy cực quang (aurora borealis) tăng lên. Theo NASA, điểm phân là thời điểm chính của cực quang phương Bắc và các hoạt động ‘địa từ’ có nhiều khả năng diễn ra vào mùa xuân và mùa thu hơn là vào mùa hè hoặc mùa đông.
Mabon là một nghi lễ Pagan hiện đại đánh dấu thời điểm Thu phân. Nghi lễ này tạ ơn vì một mùa vụ thu hoạch bội thu và chia sẻ hoa trái trên Trái đất trong những tháng mùa đông sắp tới. Đây là lễ hội thu hoạch Pagan thứ hai trong ba lễ hội, bao gồm Lammas, Lughnasadh và Samhain.
Trong văn hóa Nhật Bản, Thu phân được tổ chức theo truyền thống Higan. Đây là thời gian để tưởng nhớ những người thân đã khuất, cũng như đánh dấu sự trôi qua của các mùa. Higan chính thức kéo dài trong 7 ngày, bắt đầu 3 ngày trước Thu phân và kết thúc 3 ngày sau đó.
Do chênh lệch múi giờ nên điểm phân có thể diễn ra vào những ngày khác nhau ở những địa điểm khác nhau.
Nguồn: Rmg – rmg.co.uk – Anh
