Lực lượng bộ binh ngày nay thường được trang bị súng máy, súng phóng lựu tự động, súng cối và tên lửa chống tăng. Tuy nhiên, một nhà chiến lược quân sự Nga cho biết tất cả chúng, ngoại trừ súng carbine tự động, sẽ sớm trở nên lỗi thời về mặt chức năng, và các đơn vị bộ binh sẽ trở nên nhẹ hơn và cơ động hơn.
Trong một bài viết đăng trên Rossiyskaya Gazeta, Ruslan Pukhov, giám đốc Trung tâm phân tích chiến lược và công nghệ Moscow, cho biết máy bay không người lái (drone) đã bắt đầu đẩy lùi pháo binh và bộ binh.
Pukhov tin rằng các hoạt động chiến đấu trong tương lai sẽ được thực hiện bởi các nhóm nhỏ gồm các chiến sĩ điều khiển máy bay không người lái tấn (FPV) và bộ binh, được hỗ trợ bởi máy bay không người lái trinh sát và hệ thống tác chiến điện tử.
“Theo đó, hướng quan trọng nhất của các vấn đề quân sự cũng sẽ là cuộc chiến chống lại máy bay không người lái (FPV) của kẻ thù”, ông cảnh báo về chiến tranh trên bộ. Bất cứ thứ gì mà máy bay không người lái không thể tiếp cận, chẳng hạn như các mục tiêu sâu trong lòng địch, sẽ được tên lửa dẫn đường tầm xa tấn công.
Kể từ Thế chiến 1, vấn đề bộ binh chịu tổn thất nặng nề khi tấn công vào chiến hào và ụ súng máy của địch, các chiến binh đã được trang bị vũ khí hạng nặng xách tay để giảm sự phụ thuộc vào pháo binh và các hỗ trợ hỏa lực bên ngoài khác.
Sau mẫu súng máy hạng nhẹ năm 1915, bộ binh lần lượt được trang bị súng cối, súng phóng tên lửa chống tăng, súng phóng lựu có gắn tên lửa chống tăng và gần đây nhất là máy bay không người lái.
Súng máy hạng nhẹ – chẳng hạn như súng trường tấn công M249 của Mỹ do FN Manufacturing LLC sản xuất hoặc MG42 của Đức từ Thế chiến 2 – đã trở thành một phần không thể thiếu của bộ binh. Với tốc độ bắn cao, chúng tạo thành xương sống về hỏa lực và cung cấp cho người bắn khả năng cơ động. Tuy nhiên, đây thường là vũ khí bắn trực tiếp và đòi hỏi phải có tầm nhìn đến mục tiêu rõ ràng. Nhưng vấn đề là nếu bạn nhìn thấy kẻ thù, thì họ cũng có thể nhìn thấy bạn – và có thể bắn trả.
Máy bay không người lái chiến thuật có thể được phóng từ phía sau chiến tuyến, ngoài tầm nhìn của kẻ thù. Hơn nữa, ở Ukraine, quân đội không còn di chuyển qua các không gian mở, đặc biệt là theo nhóm lớn. Thay vào đó, lực lượng chiến đấu vẫn ở lại bảo vệ các vị trí kiên cố và phóng hàng nghìn máy bay không người lái mỗi ngày để tuần tra tiền tuyến, tiêu diệt mọi mục tiêu mà họ phát hiện bằng máy bay không người lái cảm tử và pháo binh.
“Trong nhiều thế kỷ, hỏa lực tầm nhìn là cơ sở cho thất bại trong chiến đấu, và nền tảng của chiến thuật được xây dựng xung quanh việc đảm bảo hiệu quả của hỏa lực đó. Bây giờ không cần phải nhìn thấy kẻ thù (mục tiêu) ngay trước mặt bạn nữa”, Pukhov nói.
“Về mặt lý thuyết, nó có thể được nhìn thấy từ mọi khoảng cách và bắn trúng với độ chính xác cao như nhau. Khả năng sống sót của các nền tảng phân tán, xa xôi để giao tranh tầm gần và kíp điều khiển của chúng cao hơn nhiều so với bất kỳ vũ khí tầm nhìn nào”, ông nói thêm.
Xem thêm: Chạy đua phát triển vũ khí hạt nhân đang diễn ra như thế nào?
Ý tưởng bộ binh sẽ từ bỏ súng máy và súng cối và chỉ dựa vào máy bay không người lái khiến các chuyên gia quân sự Mỹ kinh hoàng. Gian Gentile, nhà nghiên cứu của Tập đoàn RAND và là cựu đại tá Quân đội Hoa Kỳ Gian Gentile, người chỉ huy lực lượng trinh sát thiết giáp ở Iraq, chia sẻ với Business Insider: “Nếu ai đó nói với tôi rằng, ‘Chúng tôi sẽ cung cấp cho các bạn bao nhiêu máy bay không người lái tùy thích, nhưng các bạn phải từ bỏ súng máy hạng nặng M240’, tôi sẽ nói rằng bạn điên rồi”.
Máy bay không người lái dễ bị tác chiến điện tử và tấn công trên không, đồng thời cũng bị cản trở bởi thời tiết xấu hoặc khói. Một đơn vị bộ binh chỉ được trang bị máy bay không người lái làm vũ khí hạng nặng sẽ phải đặt tất cả trứng vào cùng một giỏ. Tuy nhiên, những “quả trứng” này nhanh chóng bị sử dụng hết: Vào năm 2023, Ukraine báo cáo rằng họ mất 10.000 máy bay không người lái mỗi tháng, chủ yếu là do bị Nga gây nhiễu. Đồng thời, một khẩu súng máy hạng nặng với tốc độ bắn hơn 100 viên một phút chỉ cho phép hai người lính tạo ra vùng tiêu diệt trong phạm vi 600 mét tính từ vị trí của họ.
Pukhov cũng tin rằng máy bay không người lái và các phương tiện phá hủy khác từ các vị trí khép kín cũng sẽ khiến xe tăng trở nên lỗi thời. Pukhov viết: “Tất cả các nhiệm vụ hỏa lực do xe tăng thực hiện trong chiến đấu giờ đây có thể được giao cho các phương tiện phá hủy có độ chính xác cao, hiệu quả hơn và rẻ hơn nhiều từ các vị trí khép kín – từ máy bay không người lái (FPV) đến đạn pháo dẫn đường và hệ thống tên lửa chiến thuật tầm xa như ALAS hoặc Spike-NLOS”.
Theo Pukhov, máy bay không người lái cũng sẽ thay thế pháo binh. “Trước hết, máy bay không người lái là phương tiện hủy diệt phổ biến và thứ hai, chúng có khả năng hoạt động ở phạm vi toàn diện của pháo binh”, ông lưu ý. Trên thực tế, máy bay không người lái (FPV) sử dụng sợi quang không bị ảnh hưởng bởi các hệ thống tác chiến điện tử và có thể tấn công mục tiêu cách tiền tuyến 15 km – theo truyền thống, khu vực này thường được pháo binh bảo vệ.
Về mặt lý thuyết, điều này có thể tạo ra một cú đúp tàn khốc. Một số lượng lớn máy bay không người lái giá rẻ có thể tràn ngập tiền tuyến. Và các loại vũ khí tầm xa hơn, như tên lửa đạn đạo ATACMS do Mỹ sản xuất (tầm bắn 305 km) và tên lửa pháo dẫn đường HIMARS (tầm bắn 80 km), sẽ có thể tấn công các mục tiêu xa hơn ở phía sau.
Xem thêm: Máy bay không người lái – đã làm thay đổi chiến tranh hiện đại
Tuy nhiên, Gentile nghi ngờ rằng máy bay không người lái nhỏ thả bom nhỏ hoặc lựu đạn có hỏa lực tương đương với lựu pháo và súng phóng tên lửa nhiều nòng.
Gentile cho biết: “Hiệu ứng khối lượng có thể tạo ra bằng pháo binh giúp phe tấn công có những đột phá quyết định trong khả năng phòng thủ của đối phương”. Ông tin rằng xe tăng sẽ không mất đi hiệu quả nếu chúng được hỗ trợ thích hợp bởi hệ thống phòng không và hệ thống tác chiến điện tử.
Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng máy bay không người lái đã thay đổi bộ mặt của chiến tranh. Pukhov lưu ý rằng, điều này “một cách tự nhiên” buộc phải sử dụng quân đội theo các nhóm nhỏ, đơn vị và phương tiện riêng lẻ, phân tán họ càng nhiều càng tốt. Ông nhấn mạnh: “Việc không thể tập trung và tập trung lực lượng và nguồn lực đã làm đảo lộn mọi nền tảng của các vấn đề quân sự, buộc hoạt động quân sự phải được tiến hành bởi các đơn vị và nhóm nhỏ, cũng như các kíp điều khiển và chiến binh riêng lẻ”.
Điều này sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Tập trung lực lượng được xem là một trong những nguyên tắc cơ bản của chiến tranh. Những vị tướng vĩ đại như Napoleon đã đạt được những chiến thắng vang dội vì họ tập trung quân đội vào nơi kẻ thù yếu nhất. Nếu Pukhov đúng và tương lai sẽ phụ thuộc vào các hoạt động phân tán cao độ của các đơn vị nhỏ, thì quân đội có thể sẽ khó đạt được kết quả quyết định.
Tuy nhiên, lịch sử quân sự cho thấy sự thống trị của máy bay không người lái có thể không kéo dài. Trong một thời gian, cung dài, áo giáp hiệp sĩ và xe tăng dường như bất khả chiến bại, nhưng đã có “thuốc giải” chống lại chúng dưới dạng vũ khí hoặc cải tiến chiến thuật. Không còn nghi ngờ gì nữa, máy bay không người lái đã cách mạng hóa nghệ thuật chiến tranh, nhưng đây không phải là lời cuối cùng – sẽ còn những cuộc cách mạng mới.
Tác giả: Michael Peck, một nhà báo quân sự đã xuất bản bài viết trên Tạp chí Forbes, Defense News, Foreign Policy và nhiều ấn phẩm khác. Ông có bằng thạc sĩ khoa học chính trị, Đại học Rutgers
