Chính quyền của tổng thống Indonesia Joko Widodo, mới đây tuyên bố rằng, thị trường Carbon của Indonesia đang mở cửa cho các nhà đầu tư quốc tế.
Năm 2020, các dự án cấp tín chỉ Carbon mới đã bị dừng lại với lý do quy trình xác minh không tuân theo luật pháp Indonesia.
Nhưng hiện nay, các dự án thị trường Carbon mới sẽ được phép, miễn là chúng tuân thủ các quy định của Indonesia – vẫn đang được hoàn thiện và phát triển.
Thông báo này mang đến sự đảm bảo cho các nhà đầu tư quốc tế rằng, quốc gia rừng mưa nhiệt đới lớn thứ 3 thế giới sẽ là nguồn tín chỉ Carbon có thể kiểm chứng được.
Tại COP27, Indonesia cùng với Brazil và Cộng hòa dân chủ Congo đã công bố liên minh các quốc gia rừng mưa nhiệt đới, được mệnh danh là “OPEC của rừng mưa nhiệt đới”.
Theo báo cáo do công ty dầu mỏ Shell đưa ra, quy mô của thị trường Carbon tự nguyện toàn cầu dự kiến sẽ tăng ít nhất gấp 5 lần vào năm 2030. Bộ môi trường và lâm nghiệp Indonesia ước tính tiềm năng kinh tế của nước này trong việc buôn bán Carbon vào khoảng 350 nghìn tỷ IDR (25 tỷ USD) trong giai đoạn 2022-2026.
Thông báo gần đây gửi đi một tín hiệu tích cực, nước này đang mở cửa cho thị trường Carbon quốc tế, nhưng có nhiều chi tiết cần được giải quyết.
Indonesia đã chỉ định Cơ quan dịch vụ tài chính (Otoritas Jasa Keuangan) để giám sát nền tảng giao dịch Carbon của đất nước. Nhiệm vụ hiện tại của OJK tập trung vào việc điều tiết và giám sát các ngành dịch vụ tài chính.
Vì tài chính Carbon là một công cụ tài chính tương đối mới, hoặc thậm chí là hàng hóa để giao dịch, nên vẫn chưa rõ liệu OJK có khả năng giám sát các giao dịch hay không.
Để nâng cao niềm tin của các nhà đầu tư quốc tế, OJK có thể hợp tác với các chuyên gia về giao dịch Carbon để cho các nhà đầu tư thấy một lộ trình tiếp thu, các tiêu chuẩn Carbon nghiêm ngặt và quy trình vận hành tiêu chuẩn có tính liêm chính cao.
Tính toàn vẹn của thị trường Carbon là một yếu tố quan trọng cần giải quyết. Trong quy định của mình, Indonesia đã đề cập đến việc “công nhận lẫn nhau” đối với các tiêu chuẩn Carbon quốc tế, ví dụ: Verra, Tiêu chuẩn vàng và Cơ quan đăng ký Carbon của Mỹ.
Tuy nhiên, điều quan trọng là hệ thống đăng ký của Indonesia, Sistem Registri Nasional (SRN), có thể xác minh các dự án Carbon đạt tiêu chuẩn cao, được quốc tế chấp nhận.
Các nhà đầu tư sẽ cần xem thêm ví dụ về các dự án đã được quốc tế xác minh cũng đang được SRN xác thực, tương tự như dự án Rimba Raya đã được Verra xác minh.
Hơn nữa, một thị trường Carbon hiệu quả ở Indonesia sẽ cần có thỏa thuận song phương và đa phương mạnh mẽ, về quyền sở hữu tín chỉ Carbon, thường được đề cập đến Điều 6 trong Thỏa thuận Paris.
Indonesia cần một kế hoạch rõ ràng về cách điều tiết thị trường Carbon tự nguyện, đặc biệt là cách SRN hoạt động để cải thiện tính toàn vẹn của cấu trúc thị trường Carbon.
Cách Indonesia phân loại các dự án Carbon cũng rất quan trọng. Indonesia đã nói rõ rằng, họ sẽ chuyển sang quản lý tất cả các dự án Carbon, mặc dù chính phủ đã nói, một số dự án đặc biệt như dự án Just Transition, năng lượng tái tạo, công nghiệp xanh và các dự án năng lượng dựa vào rừng sẽ được miễn trừ.
Indonesia sẽ cần xác định cách xử lý các trường hợp ngoại lệ như vậy, đối với các dự án Carbon “chiến lược” và “tiên phong” trong tương lai.
Về vấn đề này, điều quan trọng là chính phủ Indonesia phải làm rõ các tiêu chí về loại dự án nào sẽ thuộc các loại này, để thể hiện tính minh bạch và tính toàn vẹn của thị trường Carbon mà nước này đang cố gắng thiết lập.
Nói rộng hơn, thị trường Carbon đang là đối tượng gây tranh cãi và mất lòng tin do tính trùng lặp hoặc tiêu chuẩn lỏng lẻo.
Các câu hỏi liên quan đến độ tin cậy của tín chỉ Carbon tự nguyện đã lan tràn khắp nơi. Cách Indonesia giải quyết những vấn đề này và đảm bảo hệ thống thị trường Carbon quốc gia, tạo ra mức giảm phát thải chất lượng cao, sẽ là một thách thức trong giai đoạn non trẻ của thị trường.
Quản trị hiệu quả, cơ chế theo dõi hiệu quả, thủ tục minh bạch và xác minh mạnh mẽ của bên thứ 3, đều có thể giúp đảm bảo thị trường hoạt động tốt và có uy tín quốc tế.
Chúng tôi khuyến nghị Indonesia nên tập trung vào việc đảm bảo thị trường Carbon của mình đạt được mức độ ‘toàn vẹn’ cao.
Điều này không chỉ nhằm nâng cao niềm tin của những người tham gia thị trường như người mua tín chỉ Carbon, nhà phát triển dự án và nhà đầu tư.
Chia sẻ lợi ích liên quan đến thị trường Carbon
Trong một thị trường Carbon lý tưởng, thị trường sẽ mang lại sự chia sẻ lợi ích đầy đủ cho các tổ chức xã hội dân sự và các nhóm cộng đồng – những người đóng vai trò là người bảo vệ vùng đất nơi diễn ra các dự án Carbon – bằng nguồn tài chính Carbon.
Thị trường Carbon có tính toàn vẹn cao, đảm bảo các nhóm này tham gia tích cực và không bị gạt ra ngoài lề, bởi bất kỳ dự án Carbon nào, đồng thời ‘dòng’ tài chính thích hợp sẽ liên tục chảy vào các nhóm này – để hỗ trợ họ bảo tồn đất đai của mình trong nhiều năm tới.
Dự án Liêm chính thị trường Carbon tự nguyện Indonesia (VCM) của Climateworks nhằm mục đích giúp tăng cường tính liêm chính của các dự án Carbon tự nguyện trong nước.
Dự án này tìm cách xác định các cơ chế quan trọng, nhằm thúc đẩy sự hiểu biết rộng hơn về nhu cầu đảm bảo tính toàn vẹn về môi trường và xã hội trong các dự án Carbon tự nguyện.
Nó cũng sẽ cung cấp gợi ý cho những người ra quyết định để hiểu cách – các dự án Carbon tự nguyện có thể đóng góp vào quá trình chống biến đổi khí hậu quốc gia và các mục tiêu về nhiệt độ của Thỏa thuận Paris.
Tác giả:
Petra Christi, nhà phân tích kinh doanh, ClimateWorks, Viện phát triển bền vững Monash
Bruce Mecca, nhà phân tích cao cấp, Trung tâm Climateworks, Đại học Monash
