Tác giả: Max Seddon
Hôm thứ 5, trong lần xuất hiện công khai cuối cùng trên cương vị Bộ trưởng quốc phòng Nga, Sergei Shoigu đã chào đón Vladimir Putin tại lăng Lenin trên Quảng trường Đỏ trong bộ quân phục cấp tướng và đeo huy chương.
Andrei Belousov, người được bổ nhiệm kế nhiệm Shoigu vào chủ nhật, được ‘cắt’ từ một ‘tấm vải’ hoàn toàn khác. Là một nhà kinh tế học Liên Xô, Belousov chưa từng phục vụ một ngày nào trong quân đội, nhưng ông đã trung thành phục vụ tổng thống Putin ở nhiều vị trí khác nhau với tư cách là cố vấn kinh tế, phó thủ tướng thứ nhất, bộ trưởng Bộ phát triển kinh tế.
Theo dữ liệu và các nhà phân tích Nga, việc bổ nhiệm bất ngờ này cho thấy Putin đang tìm kiếm một sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận chiến dịch quân sự đặc biệt đã kéo dài 2 năm ở Ukraine.
Những người quen thuộc với vấn đề này cho biết, việc bổ nhiệm Belousov, một nhà kinh tế và nhà kỹ trị, cho thấy Putin có ý định thắt chặt kiểm soát chi tiêu quốc phòng kỷ lục 10,8 nghìn tỷ rúp (khoảng hơn 118 tỷ đô la, biên tập).
“Ông ấy hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi tham nhũng. Và nó sẽ rất khác so với những gì chúng ta thấy ở Bộ quốc phòng hiện nay. Shoigu và mọi người xung quanh ông ấy đều là những doanh nhân thực thụ”, một người đã biết Putin và Belousov trong nhiều thập kỷ cho biết.
“Belousov sẽ không giả vờ lãnh đạo quân đội như một vị tướng được trang trí bằng huân chương. Ông ấy là một người nghiện công việc, một nhà kỹ trị. Ông ấy rất trung thực và Putin biết rất rõ về người đàn ông này”, người đối thoại nói thêm.
Là con trai của một nhà kinh tế học nổi tiếng của Liên Xô, Belousov đã theo đuổi sự nghiệp học thuật và chỉ tham gia chính phủ vào năm 1999. Sau đó, ông giữ nhiều chức vụ khác nhau, bao gồm bộ trưởng Bộ phát triển kinh tế, cố vấn kinh tế cho Putin và gần đây nhất là phó thủ tướng thứ nhất.
Trong suốt thời gian này, Belousov luôn ủng hộ vai trò mạnh mẽ của nhà nước trong nền kinh tế và kích thích tăng trưởng thông qua đầu tư công, lãi suất thấp và các chính sách tài chính và tín dụng nới lỏng.
Điều đó thường đẩy ông vào thế đối lập với các nhà kỹ trị hàng đầu khác, đặc biệt là thống đốc Ngân hàng trung ương Elvira Nabiullina và bộ trưởng Bộ tài chính Anton Siluanov, người có chính sách tài chính và tiền tệ ‘diều hâu’ đã giúp Nga chống chọi với các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Xem thêm: Tân Bộ Trưởng Quốc Phòng Nga Belousov Là Ai?
“Belousov là một trong những người xem nhà nước là động lực chính của mọi thứ – đồng thời, ông ấy đã phân tích dữ liệu giống như chúng tôi, không giống như hầu hết các nhà kinh tế học theo chủ nghĩa thống kê khác, những người chỉ đơn giản tung hứng với những điều trừu tượng”, nhà kinh tế và giáo sư Konstantin Sonin, Đại học Chicago nói.
Sonin, người đã biết Belousov hơn 20 năm và bị chính phủ Nga ‘truy nã’ vì chỉ trích Điện Kremlin, giải thích: Sau khi tham gia chính trị, Belousov với tư cách là một “người lính Putin”, đảm nhận vai trò một “nhà kinh tế vĩ mô”.
Sau khi củng cố quyền lực của mình, Belousov bắt đầu ủng hộ việc áp thuế đối với lợi nhuận bất ngờ của các nhà xuất khẩu nguyên liệu thô của Nga (đặc biệt là ngành luyện kim) và kiểm soát vốn.
“Ông ấy không ngu ngốc chút nào. Ông ấy có đầu óc toán học, nhưng tư duy của ông ấy khá Xô Viết. Ông ta có ý tưởng lố bịch về công lý. Nếu ai đó kiếm được nhiều tiền thì cần phải đưa họ đi. Đối với tôi, nó có hương vị hơi giống Trung Quốc”, một cựu quan chức cấp cao của Điện Kremlin nói.
Trong cộng đồng yêu nước gồm các blogger thân Nga và phóng viên chiến trường của các phương tiện truyền thông nhà nước, những người thường xuyên chỉ trích nạn tham nhũng trong quân đội trong năm đầu tiên của chiến dịch đặc biệt và đổ lỗi cho sự quản lý yếu kém gây ra những rắc rối ở mặt trận, việc bổ nhiệm Belousov đã được hoan nghênh. Belousov là người sẽ mang lại trật tự cho Bộ quốc phòng.
“Belousov sẽ tiến hành kiểm tra toàn bộ khối tài chính và kinh tế của Bộ quốc phòng”, phóng viên quân sự Nga Yury Kotenok viết trên Telegram của mình. “Ông ấy hiểu rõ điều này, ông ấy là nhà kinh tế và là nhà thống kê hạng nhất”.
Ông trùm Chính thống giáo sùng đạo Konstantin Malofeev, người ủng hộ lực lượng tình nguyện chiến đấu ở Ukraine, cho rằng nhờ quan điểm thống kê của Belousov, Điện Kremlin sẽ thành công trong việc sản xuất vũ khí cho quân đội.
“Ngành công nghiệp quốc phòng đang trở thành ưu tiên tuyệt đối trong mọi chính sách của nhà nước. Và nó đúng. Và với kế hoạch phù hợp, điều mà Bộ trưởng Bộ quốc phòng mới ủng hộ, chúng tôi sẽ có cả súng và bơ”, Malofeev viết trên Telegram.
Mặc dù Shoigu vẫn giữ được chức vụ của mình sau hàng loạt thất bại nhục nhã trên chiến trường, nhưng vị trí của ông gần đây đã phải chịu áp lực ngày càng gia tăng do các vụ bê bối tham nhũng trong mua sắm quốc phòng.
Mới đây, cơ quan an ninh Nga đã bắt giữ thứ trưởng Bộ quốc phòng Timur Ivanov, một trong những trợ lý thân cận nhất của ông, vì tội tham nhũng. Điều này báo hiệu rằng số ngày của Shoigu tại vị trí này đã sắp hết.
Theo cựu nhân viên Ngân hàng trung ương Alexandra Prokopenko, việc bổ nhiệm Belousov đồng nghĩa với việc Chính phủ và Bộ quốc phòng sẽ phối hợp chi tiêu chặt chẽ hơn.
Prokopenko nói: “Dưới thời Shoigu, có vẻ như ông chỉ đơn giản đến chính phủ và lấy số tiền cần thiết”.
“Dưới thời Belousov, mọi chuyện sẽ khác. Nhưng chi tiêu quân sự có nhiều khả năng tăng hơn là giảm. Belousov là người ủng hộ nổi bật vai trò của công nghiệp trong nền kinh tế, vì vậy ông ấy hoàn toàn ủng hộ việc bơm tiền cho nó thông qua lĩnh vực quốc phòng”, cô kết luận.
Ảnh minh họa: Belousov bộ trưởng quốc phòng Nga. Nguồn ảnh: Bloomberg
Nguồn: Max Seddon – ft.com – Mỹ
