Tác giả: Nida Biyah
Thế giới lo ngại về tình hình ở Biển Đỏ, đặc biệt là sau một loạt cuộc tấn công do Houthi, nhóm chiến binh kiểm soát Sanaa (thủ đô của Yemen) thực hiện và đe dọa chặn đường đi của các tàu hướng tới Israel và có liên quan đến Israel.
Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc đã thông qua nghị quyết lên án các cuộc tấn công của phiến quân Houthi -Yemen ở Biển Đỏ, đồng thời kêu gọi tất cả các nước tôn trọng lệnh cấm vận vũ khí đối với Yemen.
Quyết định này không ngăn được việc tái diễn những sự cố tương tự, cũng như không ngăn được sự hiện diện của các tàu chiến Anh và Mỹ trong khu vực, để bảo vệ hàng hải ở Biển Đỏ.
Tầm quan trọng của hành lang vận tải qua Biển Đỏ
Theo báo cáo do Hội đồng Đại Tây Dương, hơn 80% tổng thương mại toàn cầu được thực hiện bằng đường biển. Những thay đổi trong lĩnh vực hậu cần, như tình hình hiện tại ở Biển Đỏ cho thấy, có thể gây ra những hậu quả sâu rộng.
Thời gian đi lại và chi phí nhiên liệu tăng lên chỉ là phần nổi của tảng băng. Sự bất ổn tiếp tục. Các công ty sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề khác, như chi phí bảo hiểm tăng lên, mức độ an toàn ngày càng suy giảm và các tác động rộng hơn đến môi trường, xã hội và quản trị.
Cuộc khủng hoảng này càng kéo dài thì vấn đề càng trở nên phức tạp. Tình hình ở Biển Đỏ cũng cung cấp cái nhìn sâu sắc về những rủi ro địa chính trị trong tương lai.
Vùng biển này là một trong những tuyến đường thương mại hàng hải chính giữa châu Á, Trung Đông và Châu Âu. Lưu lượng vận chuyển qua Biển Đỏ chiếm khoảng hơn 10% lưu lượng toàn cầu.
Đừng bỏ lỡ: Xung Đột Biển Đỏ Ảnh Hưởng Đến Kênh đào Suez Như Thế Nào?
Lo ngại khủng hoảng kinh tế toàn cầu
Tổng khối lượng vận chuyển container qua Biển Đỏ khoảng 20%, vận chuyển dầu bằng đường biển khoảng 10% và khí tự nhiên hóa lỏng là 8%.
Biển Đỏ không phải là duy nhất: Các hành lang giao thông chiến lược nằm rải rác khắp thế giới, từ kênh rạch đến eo biển, và các tuyến đường biển tự nhiên.
Trong khi các nhà phân tích đánh giá hậu quả của cuộc khủng hoảng này, những người khác có thể lo ngại về Houthi. Mối đe dọa của một cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu không phải là một cụm từ trống rỗng.
Thế giới sẽ rơi vào tình trạng hỗn loạn, nếu sự việc như thế này xảy ra trên các tuyến đường hậu cần chính, đặc biệt là ở Biển Đông.
Hội đồng Đại Tây Dương giải thích: Để chuẩn bị cho sự gián đoạn về hậu cần, các nhà hoạch định chính sách cần hiểu chúng, sẽ tác động như thế nào đến các tuyến vận chuyển chính trong thời gian dài.
Để làm được điều này, sẽ rất hữu ích khi phân tích cuộc khủng hoảng ở Biển Đỏ sẽ kéo dài bao lâu và nó sẽ có tác động gì đến kinh tế thế giới trong tương lai.
Đừng bỏ lỡ: Cuộc Không Kích Của Mỹ-Anh Sẽ Không Thể Làm Suy Yếu Houthi
Mối đe dọa ở Biển Đỏ đã hết?
Chúng ta hãy nhớ đến đại dịch COVID-19, khi xảy ra vấn đề ùn tắc container tại cảng do tàu cập cảng hơi chậm trễ. Tình hình càng trở nên trầm trọng hơn do các tàu thường phải chuyển hướng di chuyển qua Mũi Hảo Vọng (Nam Phi), hoặc neo đậu tại một nơi nào đó để chờ qua nguy hiểm.
Các con tàu “bóng ma”, tức là tắt bộ tiếp sóng truyền thông tin trực tuyến, về vị trí của chúng, từ lâu đã là một công việc đầy rủi ro.
Điều này được thực hiện vì nhiều lý do khác nhau, nhưng không phải lúc nào cũng hợp pháp: Từ trốn tránh các biện pháp trừng phạt đến lách Luật hàng hải quốc tế (theo quy định của tổ chức hàng hải quốc tế – IMO) hoặc các hạn chế trong hợp đồng.
Những con tàu ‘ma’ (tắt bộ phát sóng) đã miệt mài trên vùng biển Biển Đỏ từ lâu. Và lý do khá đơn giản. Biển Đỏ có tầm quan trọng đặc biệt đối với các quốc gia đang chịu lệnh trừng phạt thương mại quốc tế.
Điều này được phản ánh trong phí bảo hiểm đối với các tàu đi tuyến đường này. Chi phí bảo hiểm có thể tăng lên, khi các tàu sử dụng phương pháp này để tránh các cuộc tấn công của Houthi.
Đừng bỏ lỡ: Thất Bại Chính Trị Của Mỹ Khi Tấn Công Houthi Tại Yemen
Những con tàu đã đi vào bóng tối
Theo Hội đồng Đại Tây Dương, khi những con tàu “đi vào bóng tối”, chúng trở nên vô hình. Không biết ai là bạn, ai là thù.
Các tàu đang ngày càng sử dụng phương pháp này ở Biển Đỏ, nơi chúng neo đậu để tránh các cuộc tấn công của Houthi.
Bằng cách “đi vào bóng tối”, họ loại bỏ khả năng bị Houthi phát hiện, nhưng đồng thời họ cũng gặp nguy hiểm lớn hơn. Bộ tiếp sóng truyền thông tin về vị trí hiện tại của tàu, giúp ngăn ngừa va chạm với các tàu khác, đặc biệt là trong các hành lang vận chuyển đông đúc.
Biển Đỏ, nơi đầy những con tàu ‘ma’, có thể được so sánh với việc lái xe mà không tắt đèn pha trên đường cao tốc đông đúc, trong bóng tối hoàn toàn.
Nếu không có thông tin do bộ tiếp sóng cung cấp, nguy cơ xảy ra va chạm lớn sẽ tăng theo cấp số nhân, từ đó làm tăng chi phí bảo hiểm.
Chi phí của nó cũng bị ảnh hưởng bởi thực tế là tuyến đường quanh Mũi Hảo Vọng nguy hiểm hơn nhiều so với việc di chuyển qua Biển Đỏ.
Đó không chỉ là một tuyến đường dài hơn, mà còn có điều kiện thời tiết khó khăn hơn. Trong khi các cảng ở bờ biển phía tây Châu Phi thường được trang bị tốt hơn để tiếp nhận tàu thuyền, điều này cũng mở ra cơ hội cho các hoạt động bất hợp pháp.
Ngoài ra, nguy cơ chạm trán với cướp biển ở Tây Phi ngày càng gia tăng, vốn được biết đến là nơi đặc biệt tàn bạo. Tình hình còn phức tạp hơn do mức độ căng thẳng cao trong khu vực và quyền hạn – hạn chế của nhà nước.
Đừng bỏ lỡ: Tại Sao Bạn Giết Chúng Tôi? Người Ả Rập Hỏi Người Mỹ và Israel
‘Thần đèn bước ra khỏi chai’
Bất chấp những nỗ lực gần đây của các nước phương Tây, nhằm khôi phục vận tải hàng hải ở Biển Đỏ, mối đe dọa vẫn còn tồn tại.
Hội đồng Đại Tây Dương báo cáo rằng ‘thần đèn đã ra khỏi chai’.
Cuộc khủng hoảng ở Biển Đỏ phản ánh sức mạnh, mà các chủ thể phi nhà nước nắm giữ. Ngay cả khi lệnh ngừng bắn vĩnh viễn được thực hiện ngay bây giờ, các con tàu sẽ không thể đơn giản quay đầu lại và quay trở lại lộ trình ban đầu.
Những hành động như vậy đòi hỏi phải đàm phán lại hợp đồng giữa chủ tàu và người khai thác.
Mối đe dọa hiện hữu trên Biển Đông
Một số chủ tàu có thể cấm đi trên các tuyến đường này. Các công ty bảo hiểm và tài chính có thể sẽ từ chối đánh giá rủi ro, cho đến khi ngừng hoạt động.
Các cuộc tấn công của Houthi đã mở ra cơ hội cho các cuộc tấn bằng công công nghệ phức tạp hơn, vào các hành lang vận tải hàng hải đông đúc. Nhiều người có thể noi gương họ. Một trong những khu vực có nguy cơ cao là Biển Đông.
Hơn 1 phần 3 lưu lượng hàng hải của thế giới đi qua Biển Đông. Biển Đông cũng là tuyến đường chính, để vận chuyển các nguồn năng lượng.
Bất kỳ cuộc khủng hoảng nào cũng sẽ tác động lớn đến thương mại toàn cầu. Kênh đào Suez nối Địa Trung Hải với Biển Đỏ, rộng hơn nhiều so với eo biển tương đối hẹp ở Biển Đông.
Là một điểm nghẽn chiến lược, khu vực này cực kỳ dễ bị tổn thương. Mặc dù có tồn tại các tuyến đường thay thế, nhưng một số hạn chế về mặt vật lý khiến chúng không thực tế đối với đại đa số tàu thuyền.
Tương lai của địa chính trị
Bất kỳ sự gián đoạn nào trong hành lang giao thông chật hẹp, đều có thể dễ dàng dẫn đến khủng hoảng kinh tế toàn cầu.
Thời gian tới cho thấy, liệu chúng ta phải đối mặt với một sự bất tiện nhỏ hay một vấn đề nghiêm trọng hơn, trong lĩnh vực vận tải quốc tế.
Tuy nhiên, giống như đại dịch COVID-19, sự cố này không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của các tuyến thương mại hàng hải, mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về tương lai của địa chính trị.
Khả năng gây áp lực lên cấu trúc thương mại toàn cầu ngày càng trở nên dễ dàng hơn. Các quốc gia phải điều chỉnh chiến lược quốc tế của mình, để phản ánh thực tế về tầm ảnh hưởng to lớn mà ‘một số chủ thể’ có thể ảnh hưởng đối với thương mại toàn cầu.
Tác giả: Nida Biyah
