Tác giả: Garrett Martin, giảng viên cao cấp, đồng giám đốc Trung tâm chính sách xuyên Đại Tây Dương, Trường dịch vụ quốc tế của Đại học American
1. Dòng thời gian bầu cử
Bầu cử Hoa Kỳ tuân theo một lịch trình có thể dự đoán được. Năm 1845, Quốc hội Mỹ đã thông qua một đạo luật thiết lập ‘một ngày duy nhất’ cho các cuộc bầu cử liên bang diễn ra vào “Thứ ba kế sau thứ hai đầu tiên của tháng 11”. Hơn nữa, các tổng thống được bầu cho một nhiệm kỳ cố định 4 năm, khiến cho ngày ‘bỏ phiếu’ tiếp theo có thể được biết trước.
Ở Vương quốc Anh thì khác. Theo thông lệ, các cuộc bầu cử được tổ chức vào thứ năm kể từ năm 1935. Nhưng tháng bỏ phiếu đã thay đổi đáng kể. Phần lớn, chúng diễn ra vào cuối mùa xuân hoặc đầu mùa hè – nhưng các cuộc bầu cử vào mùa thu và mùa đông không phải là chưa từng có tiền lệ.
Quốc hội Anh có nhiệm kỳ cố định là 5 năm, với các cuộc bầu cử tự động được ‘lên lịch’ sau khi thời hạn đó trôi qua. Tuy nhiên, trên thực tế, Quốc hội hiếm khi hoạt động đủ 5 năm.
Thật vậy, các thủ tướng ở Vương quốc Anh có thẩm quyền yêu cầu giải tán Quốc hội bất cứ lúc nào. Họ có thể làm như vậy mà không cần sự chấp thuận của chính phủ, và do đó các thủ tướng đã lợi dụng khả năng kiểm soát thời gian bầu cử của mình để cố gắng giành lợi thế.
Nhiều người cho rằng Sunak có thể đang để mắt tới một cuộc bầu cử vào cuối năm nay, nhưng một số yếu tố, bao gồm dự báo kinh tế và không muốn bị phân tâm bởi cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ, có thể đã khiến ông kêu gọi bỏ phiếu sớm hơn dự kiến.
2. Quy tắc chiến dịch bầu cử
Bên cạnh thời gian thay đổi, bản chất và các quy tắc của chiến dịch cũng rất khác biệt ở Vương quốc Anh. Điều này bắt đầu với sự ngắn gọn tuyệt đối của chiến dịch. Sau khi Quốc hội giải tán, cuộc bầu cử phải diễn ra sau 25 ngày làm việc. Điều này có nghĩa là các đảng chỉ có 6 tuần để trình bày quan điểm của mình với công chúng.
Và không giống như trong chế độ tổng thống, cử tri ở Vương quốc Anh không bỏ phiếu trực tiếp cho người lãnh đạo mà họ muốn (thủ tướng). Thay vào đó, Vương quốc Anh được chia thành 650 khu vực bầu cử riêng biệt; cử tri chọn ứng cử viên ưa thích của họ để đại diện cho khu vực bầu cử địa phương của họ trong Quốc hội.
Đảng có nhiều ghế nhất thường thắng cử, và lãnh đạo của đảng đó có cơ hội trở thành thủ tướng và điều hành như một chính phủ độc đảng hoặc liên minh giữa các đảng phái chính trị.
Các chiến dịch bầu cử của Anh cũng phải tuân theo các quy tắc nghiêm ngặt để duy trì tính trung lập. Khi chiến dịch bắt đầu, thời kỳ “purdah” (khoảng thời gian ở Vương quốc Anh giữa thời điểm công bố bầu cử và thời điểm thành lập chính phủ mới được bầu, biên tập) sẽ bắt đầu, áp đặt một số hạn chế nhất định đối với các hoạt động của chính phủ. Ví dụ, điều này bao gồm lệnh cấm nghiêm ngặt đối với các bộ trưởng chính phủ công bố các sáng kiến mới ảnh hưởng đến cuộc bầu cử hoặc sử dụng tiền công quỹ cho mục đích chính trị.
Tương tự như vậy, các công chức – những nhân viên của nhà nước làm việc cho chính phủ nhưng không phải là người được ‘bổ nhiệm chính trị’ – được yêu cầu phải duy trì sự công bằng nghiêm ngặt và không tham gia vào các cuộc tranh luận đảng phái.
Hơn nữa, Văn phòng truyền thông, cơ quan quản lý truyền thông độc lập của Vương quốc Anh, cũng thực thi các quy tắc nghiêm ngặt đối với phương tiện truyền thông phát sóng, bao gồm truyền hình và phát thanh. Đạo luật truyền thông năm 2003 yêu cầu tất cả các phương tiện truyền thông phát sóng phải đưa tin về cuộc bầu cử một cách công bằng, đưa tin về tất cả các bên, ngay cả khi họ không phân bổ thời lượng như nhau.
Vào ngày bỏ phiếu, các phương tiện truyền thông cũng không được phép đưa tin về kết quả bỏ phiếu trước khi điểm bỏ phiếu đóng cửa.
Khác với Hoa Kỳ, các đảng phái chính trị ở Vương quốc Anh bị cấm mua quảng cáo trên truyền hình, nhưng quy định này không áp dụng cho truyền hình trực tuyến.
3. Tài trợ đối với bầu cử
Vai trò hạn chế của tiền bạc là một đặc điểm khác biệt trong các cuộc bầu cử ở Anh. Ngay cả khi xét đến quy mô dân số khác nhau, các cuộc bầu cử ở Anh vẫn rẻ hơn đáng kể so với các cuộc bầu cử tương tự ở Mỹ.
Thật vậy, tổng chi tiêu cho chiến dịch tranh cử trong cuộc bầu cử Hoa Kỳ năm 2020, bao gồm các cuộc đua vào chức tổng thống và quốc hội, đã lên tới hơn 14 tỷ đô la Mỹ. Quy mô đó hoàn toàn lấn át số tiền mà các đảng phái và ứng cử viên có thể chi tiêu trong cuộc bầu cử Vương quốc Anh năm 2024.
Thông qua các quy định do Ủy ban bầu cử (một cơ quan chính phủ độc lập) thiết lập, một đảng chính trị tại Anh cạnh tranh ở tất cả các khu vực bầu cử tại Vương quốc Anh sẽ được phép chi hơn 34 triệu bảng Anh (khoảng 43 triệu đô la) để hỗ trợ tất cả các ứng cử viên.
Con số đó tự nó đã tăng 80% so với mức cho phép trong cuộc bầu cử gần đây nhất vào năm 2019, nếu tính đến lạm phát kể từ khi mức giới hạn được đặt ra vào năm 2000.
Các ứng cử viên cá nhân có thể chi tiền để hỗ trợ chiến dịch của họ. Nhưng số tiền, được xác định một phần bởi quy mô của khu vực bầu cử, là thấp và ở mức hàng chục nghìn bảng Anh. Đây lại là một sự khác biệt lớn so với một số cuộc đua vào Quốc hội tốn kém hơn ở Hoa Kỳ, nơi mà ngay cả các cuộc bầu cử sơ bộ cũng có thể thu hút gần 30 triệu đô la chi tiêu.
Thời gian đầy thách thức phía trước
Kết quả là, cả Sunak và Starmer đều chỉ có một thời gian ngắn – và nguồn quỹ hạn chế – để trình bày quan điểm của mình với cử tri.
Bất kỳ ai chiến thắng cũng sẽ phải đối mặt với một tình huống rất khó khăn trong và ngoài nước, với rất ít hoặc không có sự nghỉ ngơi.
Theo ‘Institute for Fiscal Studies’, tình hình tài chính công là “một đám mây đen bao trùm cuộc bầu cử ”. Sau đó là vấn đề tế nhị, là duy trì mối quan hệ đặc biệt với Hoa Kỳ.
