Trường hợp của Israel và Ukraine cho thấy, chiến trường hiện đại, có đặc điểm là tính ‘dễ nhận thấy’ nhờ công nghệ vệ tinh và sự hiện diện của vũ khí giá rẻ.

Tương lai của quân đội sẽ khác biệt đáng kể so với các cuộc xung đột trong quá khứ, theo các nhà phân tích quân sự của Mỹ và Anh, những người theo dõi các cuộc xung đột ở Ukraine, giữa Israel và Hamas – nghệ thuật quân sự và công nghệ quân sự đã thay đổi.

Công nghệ thực tế hóa các quy tắc chiến tranh đã được thiết lập theo đúng nghĩa đen – các UAV trinh sát sẽ loại bỏ bất kỳ yếu tố bất ngờ nào trên chiến trường.

Trong khi đó, theo nhà phân tích người Anh Jack Watling, chiến thuật tấn công ồ ạt bằng xe tăng kéo dài hàng chục năm qua – biến chúng thành con mồi dễ dàng.

Các nhà phân tích cảnh báo rằng, các quốc gia sẽ phải trả giá đắt cho việc không thích ứng với thực tế mới. Nhưng sự biến đổi về phương pháp chiến đấu không phải là tin xấu duy nhất đối với Mỹ và các đồng minh.

Nhà phân tích Kelly Grieco có trụ sở tại Washington cho biết bầu trời đầy rẫy máy bay không người lái (UAV), sẽ làm phức tạp thêm khả năng Trung Quốc xâm chiếm Đài Loan.

Bà nói: “Xu hướng này thực sự có lợi cho bên phòng thủ, vì Mỹ và Nhật Bản không cần phải đánh bại Trung Quốc”, đồng thời cho biết thêm, Bắc Kinh chỉ cần hủy hoại cơ hội chiến thắng của mình.

Kelly Grieco là thành viên cao cấp trong chương trình ‘Đánh giá lại Đại chiến lược của Hoa Kỳ’ tại Trung tâm Stimson.

Tương lai của công nghệ và nghệ thuật quân sự như thế nào?

Kelly Greeco: Rõ ràng là chúng ta đang trải qua thời kỳ chuyển đổi đáng kể trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo. Những thay đổi này bao gồm cả trong kinh tế, xã hội và chính trị theo truyền thống sẽ dẫn đến những thay đổi cơ bản trong chính các vấn đề quân sự.

Với sự bùng nổ của cuộc xung đột ở Ukraine, chúng ta bắt đầu hiểu rõ hơn về chính xác tương lai đó sẽ như thế nào.

Có một vài xu hướng quan trọng. Một trong số đó là sự trở lại của thành phần định lượng trên chiến trường. Quân đội Hoa Kỳ và các nước phương tây phần lớn đang xây dựng lực lượng và cơ sở hạ tầng dựa trên những hệ thống tinh vi, đắt tiền. Ý tưởng là sử dụng lợi thế về chất lượng và công nghệ để bù đắp cho lợi thế về số lượng của kẻ thù.

Tuy nhiên, hiện nay lợi thế sản xuất hàng loạt và chi phí thấp đã quay trở lại.

Ví dụ, ở Gaza, Hamas gửi nhiều tên lửa vào Israel, buộc họ phải chi tiền để đảm bảo tính hiệu quả của hệ thống Iron Dome (Vòm Sắt). Và để tấn công mạng lưới liên lạc của Israel, nhằm vô hiệu hóa lợi thế quân sự có ý nghĩa truyền thống của Israel, họ sử dụng máy bay không người lái nhỏ và rẻ tiền.

Những trường hợp như vậy không phải là trường hợp cá biệt, và câu hỏi đặt ra là liệu Hoa Kỳ và các đồng minh có điều chỉnh cách tiếp cận của riêng họ hay không. Cơ cấu lực lượng vũ trang của họ sẽ như thế nào, và họ sẽ mua hệ thống nào.

Xem thêm: Quân Đội Mỹ Ngày Càng Suy Yếu So Với Trung Quốc

Điều này có ý nghĩa gì đối với xung đột tiềm ẩn ở Đài Loan?

Kelly Greeco: Tin tốt ở đây là những xu hướng này, đặc biệt là xu hướng giá rẻ và sản xuất hàng loạt, có lợi cho phe phòng thủ.

Hoa Kỳ và Nhật Bản có nhiều cách để làm phức tạp khả năng hoạt động thành công của Trung Quốc, thông qua việc sử dụng các hệ thống tương đối rẻ tiền, dù là hệ thống phòng không hay tên lửa chống hạm.

Hoa Kỳ và Nhật Bản không cần phải đánh bại Trung Quốc, mà đúng hơn là phá hủy cơ hội chiến thắng của nước này. Để đạt được mục tiêu của mình, Trung Quốc cần một mục tiêu toàn diện, bởi trong bối cảnh nỗ lực sửa đổi hiện trạng thì không có “thắng lợi nửa vời”.

Việc chiếm được Đài Loan hoặc một số đảo khác đòi hỏi phải có ưu thế trên không. Mỹ cùng các đồng minh, đối tác có thể gây khó khăn cho Trung Quốc về nhiều mặt, nhưng nếu không có niềm tin cao vào thành công, Trung Quốc sẽ hành xử kiềm chế.

Mỹ nên đảm bảo rằng, khả năng phòng không của mình có đủ tính cơ động. Đối với hệ thống Patriot, theo hướng dẫn sử dụng của quân đội, việc lắp ráp nó mất khoảng 1 giờ kể từ thời điểm phóng.

Theo những người trong cuộc, quá trình lắp ráp hệ thống S-300 và S-400 của Nga lần lượt mất 15 và 20 phút. Điều quan trọng là phải nghĩ cách làm cho hệ thống của chúng ta trở nên cơ động hơn, để chúng khó bị phá hủy hơn.

Jack Watling, nhà nghiên cứu cấp cao, chuyên gia về các khía cạnh thiết kế lực lượng mặt đất tại Viện Nghiên cứu quốc phòng và an ninh hoàng gia Anh.

Tại sao việc hiểu chính xác tương lai của công nghệ và nghệ thuật quân sự lại quan trọng như vậy?

Jack Watling: Các khái niệm về chiến tranh trên bộ đã tương đối nhất quán kể từ năm 1936. Thứ nhất, điều quan trọng là phải khiến kẻ thù ngạc nhiên và hoang mang về nơi chúng ta sẽ ‘ném’ bom.

Sự bất ngờ này giúp đạt được sự tập trung vào thời điểm quyết định, nhằm giành thêm cơ hội ở những nơi địch yếu. Bằng cách di chuyển nhanh hơn đối thủ, bạn có thể tận dụng điểm yếu của họ về sự bất ngờ và tập trung trước khi kẻ thù kịp thích nghi.

Một khi làm được điều này, bạn có thể đột phá, cô lập kẻ thù càng nhiều càng tốt và tham gia vào một cuộc chiến triệt để, bởi vì giờ đây họ đã bị cắt hậu cần và rất dễ bị tổn thương.

Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ, chúng ta không thể lặp lại chuỗi hành động này. Một trong những nguyên nhân là sự minh bạch về tình hình trên chiến trường. Nhờ hình ảnh vệ tinh, radar và cảm biến khẩu độ tổng hợp. Việc ẩn náu và làm bất cứ điều gì có ý nghĩa đã trở nên vô cùng khó khăn.

Bạn có thể đào một cái hố và nằm trong đó – khi đó họ sẽ không tìm thấy bạn, nhưng sẽ không mang lại nhiều lợi ích. Và ngay khi bắt đầu di chuyển hoặc hoạt động như một phần của nhóm, họ sẽ tìm thấy bạn.

Tình hình rất phức tạp bởi các thuật toán học máy. Với độ trễ từ 20-40 phút, bạn có thể tìm thấy hầu hết mọi phương tiện di chuyển qua lãnh thổ Ukraine.

Nói cách khác, bạn sẽ không thể làm ai ngạc nhiên được.

Điều này sẽ thay đổi kế hoạch như thế nào?

Jack Watling: Trong các cuộc chiến trong tương lai, việc bảo vệ các đơn vị quân đội sẽ bao gồm việc tạo ra ảo ảnh, báo động sai từ cảm biến của đối phương.

Đây là cơ hội để làm gián đoạn cuộc tấn công dần dần của kẻ thù, bằng cách buộc họ phải bắn sau khi bạn di chuyển. Đây là cơ hội để sử dụng thiết bị tác chiến điện tử để dẫn đạn sai địa chỉ. Nhờ đó, bạn có thể duy trì hiệu quả chiến đấu tối đa.

Việc không thể tập trung lực lượng sẽ làm gián đoạn công tác hậu cần, vốn rất quan trọng đối với bất kỳ cuộc xung đột nào.

Chúng tôi rất lo ngại về tình trạng – hệ thống hậu cần của Nga năm 2022, khi chúng bị phá hủy trong thời gian ngắn.

Điều này cũng có thể xảy ra với chúng ta. Đuôi hậu cần của chúng ta cũng ‘mềm mại’ và ‘dễ tìm’. Vì vậy, chúng ta sẽ phải thay đổi chính nguyên tắc làm việc của mình.