Muốn hiểu về chính trị và bản tính người, chắc chắn, chúng ta phải đọc cuốn Quân Vương của Machiavelli. Phải nói rằng, lần đầu tiên đọc cuốn sách này trong một đêm lạnh lẻo năm 2008, tôi thật sự cảm thấy sợ hãi vì nhận ra sự TÀN BẠO của con người.
Theo tư tưởng của Machiavelli, con người là một động vật tàn bạo nhất trong tất cả các loài động vật, từ thấp cho đến cao.
Hãy nghe Machiavelli viết:
“Quân Vương phải biết học hỏi từ bản tính của dã thú, biết kết hợp sức mạnh của sư tử với sự tinh ranh của cáo. Sư tử thật sự không thể tự bảo vệ mình tránh các cạm bẫy, còn cáo thì lại không thể chống lại sói. Vì thế, cần phải là cáo để nhận ra những cạm bẫy và là sư tử để dọa sói”.
Bạn nghĩ gì về lời của Machiavelli?
Mặc dù cuốn sách ra đời cách đây hơn 5 thế kỷ. Nó được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1532. Cho đến nay, những gì Machiavelli đề cập vẫn còn nguyên giá trị. Nó phơi bày cái bản mặt tàn bạo của con người được ẩn dấu bên trong, và phơi ra bên ngoài những gì được cho là đạo đức.
Liên tưởng đến Mỹ và Phương tây, hiện nay, hệ tư tưởng dân chủ của Phương tây đang chi phối nền chính trị toàn cầu. Họ luôn thể hiện là có đạo đức, đề cao nhân quyền và dân chủ, nhưng hãy nhìn những gì họ làm!
Cái mà Mỹ và Phương tây mang lại là chiến tranh, là sự chết chóc. Mặc dù, miệng của họ lúc nào cũng đề cao giá trị của đạo đức, nhưng bàn tay của họ phủ bằng máu và dầu hỏa, cũng như tài nguyên của các nước khác. Xin bạn hãy nhìn vào chiến tranh Việt Nam, các cuộc xâm lược Syria, Lybia, Iraq, Afganistan, cuộc chiến phá nát Liên bang Nam Tư và hiện nay là xúi giục Ukraina chống Nga. Mỹ và Phương tây chi phối truyền thông, đặc biệt là truyền thông xã hội. Vì vậy, sự tàn bạo của họ được truyền thông tô vẽ là đạo đức.
Cuốn sách Quân Vương gồm 26 chương, đề cập đến vấn đề trị nước cho nhiều trường hợp, từ quân chủ thế tập cho đến việc cai trị những vương quốc chiếm được bằng chiến tranh. Chắc Putin cũng có thể tham khảo những gì Machiavelli viết để quản lý Ukraina?
Machiavelli cũng chỉ cách cho quân vương xây dựng quân đội, sự thể hiện của quân vương đối với dân chúng: Uy tính, vừa yêu, vừa sợ.
Mặc dù đây là cuốn sách về thuật trị nước, nhưng nếu biết vận dụng, bạn cũng có thể áp dụng vào các mối quan hệ trong một nhóm nhỏ, hoặc bậc doanh nhân có thể sử dụng trong việc quản lý doanh nghiệp của mình. Một trong những nét đặc sắc mà Machiavelli chỉ ra là, hãy để dân chúng vừa sợ và vừa yêu quân vương. Có như vậy, việc trị nước mới hiệu quả.
Nhiều người đã phê phán cuốn sách này, vì nó nói lên bản tính xấu xa của con người. Nó lột bày trần trụi những ẩn dấu đầy tàn bạo của con người. Nhưng nghĩ tích cực, nhờ vậy, chúng ta mới thấy được bản tính thật sự của con người là tính hai mặt, vừa thiện và vừa ác. Nó khác với “nhân chi sơ, tính bản thiện” mà Nho giáo đề cập. Thật sự, tâm con người luôn chứa đựng hạt giống thiện và ác, tùy từng trường hợp và hoàn cảnh, mà hạt giống nào được phát triển.
Cuốn sách Quân Vương đã được xuất bản nhiều lần tại Việt Nam và được nhiều người tìm đọc.
