Giáo hoàng Francis qua đời vào sáng thứ hai (ngày 21 tháng 4 năm 2024), Vatican thông báo, vài ngày sau khi ông được xuất viện, sau khi trải qua quá trình điều trị nhiễm trùng đường hô hấp. Ông hưởng thọ 88 tuổi.
Cái chết của Giáo hoàng Francis (sau 12 năm tại vị), đã làm dấy lên những câu hỏi về việc ai sẽ kế nhiệm ông làm người lãnh đạo Vatican, một trong những tổ chức tôn giáo lâu đời và lớn nhất với 1,39 tỷ tín đồ.
Sau đây là những điều bạn cần biết về những gì có thể xảy ra sau Giáo hoàng Francis, người có lý tưởng công lý xã hội và tầm nhìn toàn cầu đã làm thay đổi Giáo hội.
Ai sẽ là Giáo hoàng tiếp theo?
Người kế nhiệm vẫn chưa được chọn!
Hội đồng Hồng y, bao gồm các giáo sĩ Công giáo cao cấp – nhiều người được chính Francis bổ nhiệm – sẽ bầu ra Giáo hoàng tiếp theo. Để đủ điều kiện, một ứng cử viên phải là một tín đồ Công giáo La Mã đã rửa tội, mặc dù trong nhiều thế kỷ, các Hồng y đã độc quyền lựa chọn một người trong số các Hồng y.
Hiện nay có hơn 240 Hồng y trên toàn thế giới. Họ thường giữ danh hiệu này suốt đời.
Một Giáo hoàng mới được bầu chọn như thế nào?
Các Hồng y dưới 80 tuổi, khi Giáo hoàng qua đời hoặc từ chức, sẽ bỏ phiếu trong cái gọi là mật nghị Giáo hoàng. Để ngăn chặn ảnh hưởng từ bên ngoài, các Hồng y tham gia mật nghị sẽ tự nhốt mình trong Nhà nguyện Sistine và cân nhắc những người kế nhiệm tiềm năng.
Trong khi số lượng cử tri bầu chọn Giáo hoàng thường được giới hạn ở mức 120, hiện tại có 135 cử tri đủ điều kiện. Các thành viên bỏ phiếu thông qua bỏ phiếu kín, một quá trình được giám sát bởi chín hồng y được chọn ngẫu nhiên. Theo truyền thống, cần phải có đa số 2/3 để bầu Giáo hoàng mới và việc bỏ phiếu tiếp tục cho đến khi đạt được ngưỡng này.
Sau mỗi vòng, các lá phiếu được đốt bằng hóa chất, tạo ra khói đen hoặc khói trắng, báo hiệu cho thế giới biết kết quả. Khói đen báo hiệu rằng chưa có quyết định nào được đưa ra, trong khi khói trắng có nghĩa là đã bầu được một Giáo hoàng mới. Khi Giáo hoàng được bầu, một hồng y cấp cao sẽ công bố từ Vương cung thánh đường thánh Peter.
Mật nghị bầu Giáo hoàng sẽ bắt đầu khi nào?
Thông thường, điều này xảy ra 2 hoặc 3 tuần sau khi Giáo hoàng đương nhiệm qua đời hoặc từ chức. Nó cho phép có đủ thời gian để tang kéo dài 9 ngày và các Hồng y có thể đến Vatican từ khắp nơi trên thế giới.
Mật nghị Hồng y năm 2013 bầu ra Giáo hoàng Francis, vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Nam Mỹ, đã bắt đầu chỉ 12 ngày sau khi người tiền nhiệm của ngài, Benedict XVI, từ chức.
Phải mất bao lâu để bầu một Giáo hoàng mới?
Quá trình này có thể mất nhiều ngày, nhiều tuần hoặc thậm chí lâu hơn, tùy thuộc vào số lượng Hồng y được lựa chọn.
Mỗi ngày, mật nghị có thể tổ chức tới bốn vòng bỏ phiếu để cố gắng đạt được đa số 2/3 cần thiết. Nếu sau 33 vòng, vẫn không có quyết định, hai ứng cử viên hàng đầu sẽ đối đầu trong một cuộc bỏ phiếu vòng hai.
Cuộc bầu cử ba Giáo hoàng gần đây nhất diễn ra khá nhanh chóng, mỗi lần chỉ kéo dài vài ngày.
Nhưng theo lịch sử, đôi khi các cuộc bầu cử kéo dài nhiều hơn, ví dụ như mật nghị bầu Giáo hoàng Gregory X năm 1271 phải mất gần 3 năm do tranh chấp chính trị gay gắt.
Ai là ứng cử viên hàng đầu để trở thành Giáo hoàng tiếp theo?
Trong số 135 Hồng y đủ điều kiện bỏ phiếu trong mật nghị, tổng cộng có 108 người được Giáo hoàng Francis bổ nhiệm. Nhóm này đa dạng hơn đáng kể so với các cử tri trước đây, với sự đại diện cao hơn từ Châu Á, Châu Phi và Châu Mỹ Latinh, phản ánh mục tiêu của Giáo hoàng Francis là phản ánh phạm vi toàn cầu của Giáo hội. Hồng y cử tri trẻ nhất chỉ mới 45 tuổi, một giáo sĩ người Ukraine sống tại Úc.
Kết quả là, có khả năng, lần đầu tiên sau nhiều thế kỷ, Giáo hoàng tiếp theo có thể đến từ Châu Phi hoặc Châu Á, hoặc một khu vực khác theo truyền thống ít có đại diện trong ban lãnh đạo Giáo hội.
Trong số các Hồng y Châu Phi đang được thảo luận có Peter Turkson của Ghana, cựu giám đốc Hội đồng Giáo hoàng về công lý và hòa bình, và Fridolin Ambongo của Cộng hòa dân chủ Congo, tổng giám mục của Kinshasa. Cả hai đều là những người bảo thủ tận tụy, những người đã lên tiếng ủng hộ hòa bình ở quốc gia của họ.
Một ứng cử viên mạnh khác là Hồng y Philippines Luis Tagle, cựu tổng giám mục Manila. Giống như Giáo hoàng Francis, Tagle nhấn mạnh đến công lý xã hội và chăm sóc người nghèo.
Hồng y Peter Erdo người Hungary được xem là ứng cử viên bảo thủ hàng đầu và có thể đóng vai trò là cầu nối với những người theo đạo Thiên chúa phương Đông. Tổng giám mục của Esztergom-Budapest, Erdo, là một người theo chủ nghĩa truyền thống, người đã ủng hộ việc tiếp cận với những người theo Chính thống giáo, nhấn mạnh “nhu cầu cấp thiết” về sự thống nhất giữa các giáo hội.
Ngoài ra còn có Hồng y Pietro Parolin, bộ trưởng Bộ ngoại giao tòa thánh Vatican, người có vai trò ngoại giao hàng đầu đảm bảo rằng ông được tất cả các Hồng y biết đến.
Những ứng cử viên tiềm năng khác bao gồm Matteo Zuppi người Ý, tổng giám mục Bologna, và Mario Grech người Malta, tổng thư ký Thượng hội đồng giám mục, một vị trí giúp ông có liên lạc chặt chẽ với Giáo hoàng Francis.
Điều gì xảy ra với Vatican trong thời kỳ chuyển giao?
Trong thời gian “sede vacante” (ghế trống) – khi chức vụ Giáo hoàng bỏ trống – một Hồng y cao cấp, được gọi là camerlengo, xác nhận cái chết của Giáo hoàng và tạm thời phụ trách tài chính và các vấn đề hành chính của Vatican. Ông không có thẩm quyền thay đổi giáo lý của Giáo hội hoặc đưa ra các quyết định quan trọng.
Giáo chủ thị thần hiện tại là Hồng y Kevin Farrell người Ireland, đồng thời là chủ tịch Tòa án tối cao Vatican.