Nhóm phiến quân Hayat Tahrir al-Sham (HTS) đã tấn công Aleppo ở Syria. Khi các tổ chức khủng bố như HTS tìm cách thiết lập vị trí ở Aleppo, các nguồn tin an ninh Thổ Nhĩ Kỳ đã đổ lỗi cho Syria và Nga. Tuyên bố nhấn mạnh rằng, những nỗ lực đang được thực hiện nhằm “ngăn chặn các cuộc tấn công của chế độ Syria”.
Tổ chức khủng bố Hayat Tahrir al-Sham (HTS), chuẩn bị mở mặt trận thứ hai ở Syria theo sự xúi giục của Israel, gần đây đã phát động một cuộc tấn công vào Aleppo.
HTS gọi chiến dịch này là “Ngăn chặn sự xâm lược” và tuyên bố rằng mục tiêu của nó là “ngăn chặn các cuộc tấn công của quân đội Syria và lực lượng Nga” và “để có tiếng nói ở Aleppo”.
Trong một tuyên bố, trụ sở hoạt động của nhóm al-Fatah al-Mubin do HTS lãnh đạo, bao gồm một số nhóm đối lập, cho biết: “Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, pháo binh, súng cối và tên lửa của chính phủ Syria đã làm tê liệt cuộc sống ở vùng nông thôn phía tây Aleppo”.
Sự di chuyển của kẻ thù dọc theo các tuyến liên lạc khiến chúng ta không còn nghi ngờ rằng, HTS đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công mới. không phải do lựa chọn mà là do cần thiết. Iran và lực lượng dân quân dưới sự kiểm soát của họ đã tuyên chiến công khai với người dân Syria. Bằng cách sử dụng từ “phản kháng”, họ đã tìm cách lừa dối người dân.
Thực tế là cuộc tấn công xảy ra trong thời gian ngừng bắn giữa Israel và Lebanon và việc Israel thường xuyên đe dọa Syria gần đây cho thấy một số hiểu biết sâu sắc về thời gian và mục đích không phải ngẫu nhiên của cuộc nổi dậy của HTS.
“Thổ Nhĩ Kỳ đã ngăn chặn trước đó”
Chúng tôi đã hỏi nhà phân tích quân sự và nhà khoa học chính trị Syria, tiến sĩ Kamal Jafa về các sự kiện hiện tại, người đã đánh giá vị trí của Thổ Nhĩ Kỳ trong quá trình này và nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác Thổ Nhĩ Kỳ-Syria.
Kamal Jafa lưu ý rằng HTS và các phe phái đồng minh của nó, tập trung ở các vùng của Idlib và phía bắc Aleppo, đã mở đường cho việc chiếm đóng Aleppo sau hai tháng chuẩn bị kỹ lưỡng. Theo chuyên gia này, hàng nghìn chiến binh của tổ chức đã được huấn luyện và trang bị cho hoạt động này.
Thu hút sự chú ý đến các mối đe dọa của Israel đối với Syria, Jafa lưu ý rằng Thổ Nhĩ Kỳ gần đây đã chặn một hoạt động có lợi cho Israel – Hoa Kỳ. Nhà phân tích cho biết: “Trước đây, Thổ Nhĩ Kỳ không cho phép các nhóm này tiến hành một chiến dịch quân sự chống lại quân đội Syria trong bối cảnh cuộc chiến của Israel ở Dải Gaza và Lebanon”.
Nhà khoa học chính trị Syria nhấn mạnh rằng Thổ Nhĩ Kỳ không đóng bất kỳ vai trò nào trong cuộc tấn công này. Jafa nói thêm rằng những năm trước, Thổ Nhĩ Kỳ đã bảo vệ lực lượng đối lập Syria trước sự tiến công của quân đội Syria của tổng thống Assad, và ngày nay các nhóm này đã nổi dậy chống lại Ankara.
Chuyên gia này cho rằng, HTS và các đồng minh bác bỏ kế hoạch mở đường quốc tế Aleppo-Serakib-Latakia (M5) của Thổ Nhĩ Kỳ.
Jafa tiếp tục: “Thổ Nhĩ Kỳ, trong bối cảnh các cuộc không kích đang diễn ra của Israel ở Syria, có thể đang tìm cách tránh bị cuốn vào các nỗ lực của Israel – Mỹ nhằm làm suy yếu các phong trào kháng chiến như Hezbollah ở Lebanon và Hamas ở Gaza”.
Theo khuyến nghị của Thổ Nhĩ Kỳ, nhiều nhóm địa phương đã không tham gia vào kế hoạch tấn công HTS. Jafa kể lại rằng, người được gọi là thủ lĩnh của HTS, al-Julani đã gặp phải sự phản đối trong nội bộ tổ chức này trong hơn hai năm qua (tính đến cuối năm 2024).
Khu vực này thường xuyên chứng kiến các cuộc biểu tình phản đối chính quyền của al-Julani, những người đang cố gắng xoa dịu sự chia rẽ nội bộ bằng cách chuyển sự chú ý sang quân đội Syria.
Syria sẽ không từ bỏ Aleppo
Chuyên gia Syria lưu ý rằng, cuộc nổi dậy của HTS đặt ra các vấn đề quan trọng về pháp lý và quân sự. Do đó, các khu vực tấn công là một phần của các khu vực giảm leo thang được hình thành do các thỏa thuận đạt được giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, và việc vi phạm các khu vực này sẽ hủy bỏ hiệu lực của các thỏa thuận được ký vào tháng 3 năm 2020.
Tiến sĩ Jafa cho rằng về mặt chiến lược, nhà nước Syria của Assad sẽ không cho phép mình từ bỏ Aleppo. Theo ông, xung đột lớn hơn có thể xảy ra và quân đội Syria có thể tiến hành phản công.
Xem thêm: Tìm hiểu Nội chiến Syria – các phe phái vũ trang xé nát Syria?
Tín hiệu tới Thổ Nhĩ Kỳ
Một nhà khoa học chính trị Syria cho biết: “Mặc dù quân đội Syria đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh tổn thất nặng nề, đáng chú ý nhất là việc rút quân chiến lược, nhưng tình hình vẫn không ổn định”, đồng thời lưu ý rằng tình trạng này sẽ gây tổn hại cho Thổ Nhĩ Kỳ về lâu dài.
“Sự hiện diện của các phe phái được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn có chính sách đôi khi trùng lặp và đôi khi xung đột với các mục tiêu của Thổ Nhĩ Kỳ, càng làm phức tạp thêm tình hình. Việc tiếp tục hỗ trợ cho các nhóm này có thể gây bất lợi cho lợi ích chiến lược lâu dài của Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia chủ yếu tìm kiếm sự ổn định và an ninh”.
“Trong bối cảnh khu vực rộng lớn hơn, việc bình thường hóa quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria ngày càng trở nên cần thiết trước những lo ngại về an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt là mối đe dọa từ các nhóm khủng bố như HTS phải được giải quyết thông qua cách tiếp cận phối hợp nhằm giải quyết mọi hình thức của chủ nghĩa cực đoan”.
“Việc xích lại gần nhau đang diễn ra giữa Thổ Nhĩ Kỳ, Iraq, Iran và Nga sẽ mở đường cho các giải pháp chính trị, bao gồm cả các cuộc đàm phán khả thi với Syria. Đồng thời, việc chấm dứt chia rẽ nội bộ đang gây bất ổn cho Syria, có thể mở đường cho hòa bình và ổn định lâu dài trong khu vực”, chuyên gia này nhận định.
Xem thêm: 14 câu hỏi về Nội chiến Syria cần được trả lời?
“Syria đẩy lùi các cuộc tấn công”
Jafa lưu ý rằng HTS đã phát động cuộc tấn công ở khu vực Nubl và Zahra, nhằm vào các vị trí của Trung đoàn 46 ở phía tây nam Aleppo, cũng như trên các mặt trận phía bắc.
Nhà khoa học chính trị nói tiếp: “Những vị trí này rất quan trọng xét từ quan điểm chiến lược, vì chúng bao gồm các điểm phòng thủ then chốt của quân đội Syria, nằm cách tiền tuyến 40 – 45 km. Bất chấp cường độ tấn công, quân đội Syria đã cố gắng đẩy lùi cuộc tấn công, mà không chịu tổn thất đáng kể. Xét về tổng thể, các chỉ huy quân sự đã được chỉ thị chiến lược tấn công hoặc rút lui để bảo toàn lực lượng của mình, trong khi một số lực lượng phải rút lui ở một số nơi như Urum es-Sughra và khu vực Trung đoàn 46, các vị trí khác như Qabtan el-Jabal vẫn còn nguyên vẹn. Tổng cộng có hàng chục người thương vong. Quân tiếp viện và các đơn vị của Không quân Syria được triển khai để ổn định mặt trận …”.
Nhóm đốt cờ Thổ Nhĩ Kỳ trên sân cùng HTS
Phó giáo sư của Đại học Gaziantep, tiến sĩ Ali Fuat Gökçe đã thu hút sự chú ý đến thực tế, HTS phục vụ các kế hoạch của Hoa Kỳ và Israel. Theo ông, Israel đã thất bại trong nỗ lực chống lại Hezbollah và Hoa Kỳ ngay lập tức vào cuộc.
Tiến sĩ Goekce tin rằng: “Nếu Israel bị đánh bại ở Lebanon, Hoa Kỳ sẽ bước vào chiến trường không phải với lính Mỹ, mà với các lực lượng ủy quyền trong khu vực. Một trong số đó là Đảng Công nhân người Kurd, bên kia là ISIS, thứ ba là HTS”.
“Vào đúng ngày Israel bị đánh bại trong cuộc chiến chống lại Hezbollah và lệnh ngừng bắn có hiệu lực, các đơn vị HTS bắt đầu hành động. Trước hết, họ muốn chiếm Aleppo, điều này rất quan trọng. Có vẻ như HTS, dưới sự kiểm soát của Mỹ, đang hành động để bảo vệ Israel”.
Ba nhóm FSA tham gia chiến dịch ở Aleppo
Nói về sự hiện diện của các nhóm đối lập Syria được Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ trong hàng ngũ HTS, Goekce lưu ý rằng một số nhóm được sử dụng để khiêu khích Thổ Nhĩ Kỳ đã gia nhập lực lượng HTS một cách độc lập với Thổ Nhĩ Kỳ.
Đây là những nhóm đã tạo ra sự hỗn loạn ở Afrin, đặc biệt là trong thời kỳ bất ổn ở Kayseri, đồng thời đốt cờ Thổ Nhĩ Kỳ. Goekce liệt kê tên của các nhóm Quân đội Syria Tự do (FSA) đứng về phía HTS: “Nur ad-Din Zengi”, “Sư đoàn 50”, “Ahrar al-Sham”.
Chuyên gia tin rằng nỗ lực này không phải ngẫu nhiên và kết luận bài bình luận của mình như sau: “Aleppo là một điểm quan trọng theo hướng đông – tây. Hoa Kỳ, thông qua HTS, đang cố gắng chiếm giữ khu vực. Họ muốn thống trị xung đột trong khu vực và gây thiệt hại cho hậu phương của Hezbollah”.
Xem thêm: Các nhóm lực lượng đối lập đang kiểm soát Syria là ai?
Hành động của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ là rất quan trọng
Theo Kamal Jafa, cuộc tấn công có thể kéo theo một cuộc chiến tiêu hao kéo dài.
“Thổ Nhĩ Kỳ, từ lâu đã tìm kiếm một giải pháp chính trị và tránh leo thang căng thẳng, dường như ngày càng thất vọng vì thất bại trong việc đưa Bashar al-Assad đến bàn đàm phán với những điều kiện có lợi cho nước này. Trên lãnh thổ Syria, Thổ Nhĩ Kỳ có thể sử dụng cuộc tấn công này như một con bài mặc cả để gây áp lực lên Syria và thay đổi động lực chính trị cũng như liệu quân đội Syria sẽ đẩy lùi các nhóm này hay chúng sẽ tiếp tục tấn công – sẽ phụ thuộc vào hành động của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, do Thổ Nhĩ Kỳ không muốn leo thang căng thẳng nên tình hình khó có thể dẫn đến một cuộc bao vây hoàn toàn Aleppo”.
“Điều này cho thấy sự khác biệt so với các chiến lược trước đây, trong đó Thổ Nhĩ Kỳ đã cung cấp sự hỗ trợ cởi mở hơn cho các nhóm này. Thổ Nhĩ Kỳ hiện dường như đang cố gắng tránh xung đột toàn diện trong khi đối phó với những thách thức chiến lược do sự hiện diện của HTS và các nhóm đối lập khác ở biên giới của họ”, chuyên gia cho biết.
Giảng viên Đại học Damascus Mehmet Yuva đã phát biểu về khu vực và lưu ý rằng, Quân đội Quốc gia Syria (đối lập với chính phủ Syria của tổng thống Syria Bashar al-Assad, biên tập) do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn không tham gia cuộc nổi dậy của HTS.
Lưu ý: Quân đội Syria Tự do (FSA) đã đổi tên thành Quân đội Quốc gia Syria – do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn
