Không khí thay đổi nhanh làm sao!
Chỉ 2 tuần trước (tính đến ngày 2 tháng 8 năm 2024), thị trường chứng khoán đã đạt được mức tăng dường như không thể ngăn cản và đạt mức cao kỷ lục trong nhiều tháng.
Bây giờ thị trường chứng khoán đã bước vào trạng thái rơi tự do. Chỉ số Nasdaq 100 của Mỹ, ‘do những gã khổng lồ công nghệ thống trị’, đã giảm hơn 10% so với mức cao nhất trong tháng 7/2024.
Chỉ số Topix chuẩn của Nhật Bản đang ghi nhận ‘mức lỗ’ hai con số và giảm 6% chỉ trong ngày 2 tháng 8, mức chưa từng thấy kể từ năm 2016, trước đó là mức giảm 3% vào ngày 1 tháng 8 trong khoảng thời gian hai ngày tồi tệ nhất kể từ năm 2011.
Ở các nước khác, giá cổ phiếu không giảm nhiều nhưng thị trường vẫn hoảng loạn. “Thang đo sợ hãi” của Phố Wall, còn được gọi là chỉ số VIX, phản ánh kỳ vọng của các nhà đầu tư về tình hình thị trường, đã tăng lên mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng ngân hàng khu vực xảy ra ở Hoa Kỳ năm 2023.
Đi sâu hơn và phân tích tình hình của từng ngành, từng doanh nghiệp, người ta có thể thấy tâm lý còn u ám hơn.
Chỉ số bán dẫn Philadelphia, theo dõi các công ty trong chuỗi cung ứng chip thế giới, đã mất hơn 1/5 chỉ trong vài tuần.
Ví dụ, Arm đã mất 40% giá trị thị trường. Giá cổ phiếu Nvidia, cổ phiếu được yêu thích trong đợt tăng trước đó, đã giảm mạnh.
Bắt đầu từ ngày 30 tháng 7 năm 2024, trong ba ngày, nó giảm 7%, tăng 13% và lại giảm 7%.
Vào ngày 2/8, giá trị của Intel, một nhà sản xuất chip khác, đã giảm hơn 1/4. Và xu hướng này không chỉ giới hạn ở ngành bán dẫn. Chỉ số cổ phiếu KBW của các công ty ngân hàng Mỹ giảm 8% chỉ trong vài ngày. Tình hình với các ngân hàng Nhật Bản cũng tương tự.
Những nơi trú ẩn an toàn mà các nhà đầu tư thường tìm đến trong thời điểm khó khăn đang hoạt động tốt – hoặc ít nhất là như vậy – vàng, đồng yên Nhật và trái phiếu kho bạc Mỹ.
Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là vào ngày 2 tháng 8 năm 2024, ngay cả giá vàng cũng giảm mạnh, 2% – từ mức đỉnh.
Thông thường, vàng đóng vai trò bảo vệ khỏi sự hỗn loạn hiện hữu theo đúng nghĩa đen. Việc giá vàng giảm cho thấy rằng các nhà đầu tư đang bán tài sản này không phải vì họ muốn, mà vì họ cần nhanh chóng huy động tiền mặt để ‘đặt cọc’ ở nơi khác. Trong trường hợp này, có nguy cơ xảy ra các đợt bán hàng khẩn cấp khác, kéo theo đó là một vòng luẩn quẩn ‘tự củng cố’.
Ba sự kiện khiến nhà đầu tư bất an. Đầu tiên là nhận thức rằng trí tuệ nhân tạo (AI), và đặc biệt là ngành công nghiệp chip đằng sau nó, đã có những kỳ vọng không thực tế.
Sự biến động lớn nhất về giá cổ phiếu của Hoa Kỳ xảy ra trong một thập kỷ khi 5 gã khổng lồ công nghệ – Alphabet (Google), Amazon, Apple, Meta (Facebook) và Microsoft – công bố dữ liệu khiến các cổ đông của họ mất tinh thần.
Sau khi báo cáo được công bố, ngay cả Alphabet và Microsoft, những công ty có thu nhập vượt quá mong đợi của các nhà phân tích, cũng giảm giá cổ phiếu. Và Amazon còn phải chịu đựng nhiều hơn thế.
Thất bại lan rộng cho thấy sự hưng phấn trước đây của các nhà đầu tư về mọi thứ liên quan đến AI đang giảm dần.
Điều này sẽ có tác động ngay lập tức đến các nhà sản xuất chip, những người có thể phải đối mặt với nhu cầu chưa từng có đối với sản phẩm của mình nếu cắt giảm đầu tư vào AI.
Trên thực tế, những tuần gần đây đã khiến các công ty liên quan có rất nhiều lý do để lo lắng.
Ngày 17 tháng 7 năm 2024, cổ phiếu các công ty bán dẫn giảm mạnh sau khi Donald Trump đề xuất Đài Loan độc lập – đáp ứng nhu cầu quốc phòng trong cuộc đối đầu với Trung Quốc.
TSMC, công ty sản xuất phần lớn chip tiên tiến nhất thế giới, có trụ sở tại Đài Loan và sẽ bị tấn công trong trường hợp bị xâm lược.
Chính quyền Biden cũng có kế hoạch đưa ra những hạn chế mới đối với việc nhập khẩu thiết bị sản xuất vi mạch vào Trung Quốc. Việc giảm dự trữ sau này không có gì đáng ngạc nhiên, do mối đe dọa kép là nhu cầu giảm và tình hình địa chính trị xấu đi.
Song song với các công ty công nghệ, nền kinh tế Mỹ đang đi xuống – yếu tố thứ hai gây ra cơn trầm cảm trong giới đầu tư.
Cho đến gần đây, phương châm thị trường là: “tin xấu là tin tốt”. Bất kỳ dấu hiệu nào về tăng trưởng kinh tế chậm hơn và thị trường lao động suy yếu đều tạo điều kiện thuận lợi cho giá tài sản tăng cao, vì nó ngụ ý lạm phát sẽ vẫn ở mức thấp và lãi suất sẽ được Cục dự trữ liên bang (Fed) cắt giảm nhanh hơn.
Nhưng vào thời điểm báo cáo việc làm của Mỹ được công bố vào ngày 2 tháng 8 (thứ 6) năm 2024, tâm trạng đã thay đổi và tin xấu lại trở thành tin xấu.
Xem thêm: Sụp Đổ Thị Trường Chứng Khoán Toàn Cầu: Bạn Biết Gì Về ‘Thứ Hai Đen’
Báo cáo cho thấy trong tháng 7/2024, tỷ lệ thất nghiệp đã tăng lên mức cao nhất trong 3 năm là 4,3% và chỉ có 114 nghìn việc làm mới được ‘thêm vào’, mặc dù dự báo là 175 nghìn.
Nói cách khác, nguy cơ suy thoái kinh tế mà nhiều người cho rằng đã tránh được đã tăng lên. Theo đó, các nhà giao dịch đã suy đoán rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất nửa điểm phần trăm tại cuộc họp của Fed tiếp theo vào tháng 9/2024 để ngăn chặn suy thoái.
Điều này bất chấp thực tế là chủ tịch Fed, Jerome Powell đã bác bỏ đề xuất rằng, một động thái như vậy thậm chí còn đang được xem xét.
Lợi suất trái phiếu kho bạc giảm xuống 3,9%, thấp hơn 1 điểm phần trăm (0,1%) so với mức cuối tháng 4/2024. Một vài tuần trước, chi phí đi vay giảm như vậy có thể đã thúc đẩy giá cổ phiếu.
Giờ đây, thay vì tìm kiếm nguồn tiền rẻ hơn, các nhà đầu tư lo ngại tác dụng phụ của việc tăng trưởng kinh tế chậm lại và hậu quả của nó đối với lợi nhuận doanh nghiệp.
Động lực thứ ba khiến thị trường chao đảo là vị thế của đồng yên Nhật. Trong những tuần gần đây, đồng tiền này đã mạnh lên so với rổ tiền tệ, với tốc độ gần như nhanh nhất trong 20 năm qua.
Điều này một phần là do quyết định bất ngờ của Ngân hàng trung ương Nhật Bản về việc tăng lãi suất thêm 1/10 điểm phần trăm vào ngày cuối cùng của tháng 7/2024.
Đồng yên tăng giá sẽ tự động kéo chứng khoán Nhật Bản đi xuống khi nhiều công ty lớn nhất nước này, rải rác trên khắp thế giới, như Hitachi, Sony và Toyota, kiếm lợi nhuận ở nước ngoài bằng ngoại tệ.
Điều này có thể giải thích phần nào sự sụt giảm của chỉ số chứng khoán Nhật Bản. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn ở đây là việc cắt giảm các giao dịch phổ biến liên quan đến đồng yên Nhật yếu và chính sách tiền tệ cực kỳ lỏng lẻo.
Sự kết hợp của hai yếu tố này giúp có thể vay bằng đồng yên với giá rẻ, chuyển số tiền thu được thành đô la và đầu tư vào trái phiếu kho bạc Mỹ, kiếm được nhiều lợi nhuận hơn số tiền dùng để trả nợ – cái gọi là “đầu cơ ngắn hạn”.
Nhưng với việc lãi suất tăng ở Nhật và giảm ở Mỹ, sức hấp dẫn của phương pháp này đang giảm dần. Tệ hơn nữa, việc đồng yên tăng giá nhanh chóng đã làm tăng chi phí trả nợ bằng đồng đô la và khiến giao dịch chìm trong sắc đỏ.
Những thay đổi mạnh mẽ trong những tuần gần đây sẽ buộc nhiều nhà đầu tư phải đóng vị thế, và có thể phải bán gấp các tài sản khác, điều này sẽ làm tăng thêm sự bất ổn trên thị trường chứng khoán trong nước và toàn cầu.
Xem thêm: Vì Sao Việc Tăng Lãi Suất Của Fed Luôn Gây Ra Khủng Hoảng Toàn Cầu
Vào cuối bất kỳ tuần hỗn loạn nào, câu hỏi lớn là liệu ở đâu đó giữa sự hỗn loạn, giá tài sản có tăng mạnh đến mức đe dọa các công ty có nhiều rủi ro hay không.
Về vấn đề này, sự sụt giảm giá vàng và cổ phiếu ngân hàng có vẻ đáng lo ngại. Câu hỏi còn lại là liệu tuần tới sẽ tốt hơn hay tệ hơn.
Giả sử không có nhà đầu tư lớn nào quyết định bán tháo tài sản thì mọi thứ sẽ phụ thuộc vào bầu không khí chung. Và, xét theo những sự kiện gần đây, không thể mong đợi điều gì tốt đẹp.
Hình: Thị trường chứng khoán hoảng loạn. Ảnh Freepik