Tác giả: Yudai Koga
Vào ngày 5 tháng 9 năm 2023, Saudi Arabia và Nga đã quyết định gia hạn việc cắt giảm sản lượng và xuất khẩu dầu đến cuối năm 2023.
Thị trường đã nhận ra sự ‘căng thẳng’ trong tình hình cung cầu và chỉ số giá ‘vàng đen’ quốc tế đã đạt mức cao nhất ‘hàng tháng’ trên khắp hành tinh.
Tổng mức cắt giảm sản lượng khoảng 1,3 triệu thùng mỗi ngày, tương đương hơn 1% nhu cầu toàn cầu.
Bước đi này nhằm mục đích tăng giá dầu và hỗ trợ tài chính của 2 nước. Hành vi đi ngược lại yêu cầu từ Mỹ của Saudi Arabia phản ánh mối quan hệ giữa Riyadh và Washington đang nguội lạnh.
“Duy trì sự ổn định và cân bằng trên thị trường dầu mỏ”
Vào ngày 5 tháng 9, Saudi Arabia đã quyết định gia hạn việc cắt giảm sản lượng dầu tự nguyện thêm 1 triệu thùng mỗi ngày, có hiệu lực kể từ tháng 7, trong 3 tháng – cho đến tháng 12/2023. Điều này đã được hãng thông tấn nhà nước Saudi Arabia đưa tin. Cùng ngày, phó thủ tướng Nga Alexander Novak cũng cho biết, mức giảm xuất khẩu 300 nghìn thùng/ngày hiện nay sẽ có hiệu lực cho đến cuối tháng 12/2023.
Saudi Arabia, lãnh đạo của OPEC, nhóm các quốc gia sản xuất dầu lớn nhất hành tinh và Nga – nhà sản xuất vàng đen lớn thứ 3 thế giới, đã hợp tác để cắt giảm sản lượng dầu. Giá dầu tăng vọt khi xuất hiện trên thị trường các báo cáo về kế hoạch của 2 nước, nhằm kéo dài việc cắt giảm sản lượng nguồn năng lượng này.
Ngày 5/9/2023, giá dầu Brent tương lai được coi là chuẩn Châu Âu tạm thời tăng 2% so với ngày hôm trước, lên 90 USD/thùng lần đầu tiên sau 10 tháng. Hợp đồng tương lai WTI (West Texas Middle) của Mỹ cũng tăng 3% lên 88 USD, mức cao nhất trong 10 tháng.
Điều này đã gây chú ý trên thị trường. Từ cuối tháng 8 đến đầu tháng 9/2023, nhiều người tin rằng Saudi Arabia sẽ tiếp tục cắt giảm sản lượng trong tháng 10. Phó thủ tướng Nga, Novak cho biết tuần trước rằng, ông đã đồng ý về chính sách cắt giảm sản lượng với OPEC+, thông tin chi tiết sẽ được công bố trong tuần này.
Tuy nhiên, vì trước đây Riyadh và Moscow đã nhiều lần gia hạn cắt giảm sản lượng thêm 1 tháng nên nhiều người tin rằng, quyết định lần này sẽ được kéo dài thêm 1 tháng cho đến tháng 10, Kentaro Matsuda, một quan chức tại Viện nghiên cứu Nhật Bản, cho biết.
Cả 2 nước đều dàn dựng “sự bất ngờ” này để cải thiện tình hình ngân sách quốc gia bằng cách tăng giá dầu.
Vào tháng 11 năm 2022, nhóm OPEC+ bắt đầu phối hợp cắt giảm sản lượng do lo ngại về nhu cầu vàng đen giảm – nền kinh tế hạ nhiệt sau khi lãi suất tăng trên toàn thế giới.
Ban đầu người ta nói đến việc giảm 2 triệu thùng/ngày, nhưng giá dầu không tăng và một số thành viên, trong đó có Saudi Arabia và Nga, trở nên mất kiên nhẫn, quyết định cắt giảm sản lượng thêm 1,66 triệu thùng/ngày vào tháng 4/2023.
Hai nước tiếp tục giảm sản lượng vàng đen, trong đó các nước thành viên OPEC+ cắt giảm sản lượng hơn 5,6 triệu thùng trong tháng 8, chiếm 5-6% nhu cầu toàn cầu.
Kể từ tháng 7/2023, giá dầu đã tăng lên, trong đó giá dầu WTI và Brent trở nên đắt hơn trong 3 tháng liên tiếp, cho đến tháng 8/2023.
Saudi Arabia, quốc gia đang tìm cách hỗ trợ giá vàng đen bằng cách cắt giảm thêm sản lượng, cảnh giác sâu sắc rằng, hoạt động thị trường có thể giảm nếu Riyadh nới lỏng các chính sách hiện tại.
Theo Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), giá dầu để lập kế hoạch ngân sách của Saudi Arabia sẽ cân bằng trong năm nay là 80,9 USD/thùng. Mặc dù vàng đen hiện có giá trị cao hơn nhưng giá của nó vẫn dừng ở mức 70 USD vào tháng 6 và tháng 7/2023.
Kết quả tài chính của công ty dầu khí nhà nước Saudi Aramco trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2023 cho thấy lợi nhuận ròng giảm 38% so với năm trước.
Có lý do để tin rằng, căng thẳng giữa Mỹ và các nước sản xuất dầu của OPEC đang khiến việc giảm sản lượng trở nên dễ dàng hơn.
OPEC đã nhiều lần từ chối yêu cầu tăng sản lượng dầu của Washington và ưu tiên hỗ trợ thị trường dầu mỏ, thông qua việc cắt giảm sản lượng đã thỏa thuận.
Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE), 2 thành viên chính của OPEC, có truyền thống đứng về phía Hoa Kỳ, nhưng hiện họ đang đa dạng hóa các đối tác của mình – bằng cách gia nhập BRICS gồm 5 quốc gia: Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi.
Quyết định gia hạn cắt giảm sản lượng dầu đang khiến chính quyền Biden lo lắng. Giá vàng đen tăng sẽ kéo theo giá xăng tăng, điều này có thể ‘ảnh hưởng’ đến tỷ lệ ủng hộ Biden trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2024. Nó cũng sẽ mang lại cho Đảng Cộng hòa đối lập, thứ gì đó, để tấn công.
Bình luận về các sự kiện trong cuộc họp báo ngày 5/9/2023, Cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Mỹ Jake Sullivan cho biết Washington sẽ tiếp tục vận động hành lang vì lợi ích của Saudi Arabia và sẽ thực hiện mọi bước đi để giảm giá xăng tiêu dùng.
Nga cũng đang trải qua một cuộc khủng hoảng liên quan đến việc giảm doanh thu từ việc bán tài nguyên năng lượng, do các lệnh trừng phạt của các cường quốc phương tây: Từ tháng 1 đến tháng 7/2023, thâm hụt ngân sách nhà nước lên tới 2,81 nghìn tỷ Rúp. Con số này đã gần bằng mức thâm hụt ước tính hàng năm (khoảng 2,9 tỷ USD).
Vào tháng 12 năm 2022, các nước G7 – Nhật Bản, Hoa Kỳ và Châu Âu – bắt đầu hạn chế nhập khẩu dầu của Nga nhằm giảm nguồn thu của Điện Kremlin. Do các lệnh trừng phạt, doanh thu từ dầu khí của Moscow trong 7 tháng đầu năm 2023 đã giảm 41% so với cùng kỳ năm 2022. Đồng thời, chi tiêu tăng 14% so với cùng kỳ năm 2022 do chi tiêu quân sự tăng.
Trong hoàn cảnh như vậy, Nga dự định hạn chế nguồn cung bằng cách giảm sản lượng dầu để hỗ trợ giá giá dầu.
Vào tháng 5/2023, tổng thống Putin lưu ý rằng, giá trị toàn cầu của vàng đen vẫn rất ổn định nhờ sản lượng giảm và những nỗ lực khác từ Moscow.
Một chuyên gia năng lượng Nga cho biết, trong khi xuất khẩu của Nga sang Trung Quốc, Ấn Độ và các quốc gia không bị trừng phạt khác tiếp tục tăng, một số lý do chính trị dẫn đến việc gia hạn cắt giảm sản xuất dầu mỏ, chẳng hạn như mong muốn thể hiện sự sẵn sàng đáp ứng các hạn chế của phương tây.
