Nga Hồi Sinh Wagner?

Nga hồi sinh Wagner. Không chỉ Wagner của Nga hoạt động tại Châu Phi, Công ty quân sự tư nhân SADAT, Thổ Nhĩ Kỳ, cũng ‘hiện diện’ tại Châu Phi

Wagner và Prigozin. Ảnh The Times

Cái chết của các nhà lãnh đạo Wagner, Evgeny Prigozhin và Dmitry Utkin, đã làm dấy lên nhiều đồn đoán quốc tế và trên các phương tiện truyền thông về số phận Wagner, vốn đóng một vai trò quan trọng, đối với lục địa Châu Phi, cũng như ở Syria.

Các đánh giá về hoạt động của Wagner đi kèm với những giả định hợp lý, bằng cách này hay cách khác rằng, họ sẽ phải cắt giảm các hoạt động quân sự tại nước ngoài.

Như bạn đã biết, Wagner bắt đầu hoạt động trong cuộc nội chiến ở Syria năm 2013 và đã đạt được thành công đáng kể trong cuộc chiến chống khủng bố Hồi giáo.

Kể từ đó, lĩnh vực hoạt động của Wagner bắt đầu mở rộng và đến năm 2023, ngoài Syria và Ukraine, nó còn hoạt động ở Cộng hòa Trung Phi, Libya, Sudan, Mali, cũng như ở Guinea, Guinea-Bissau, Madagascar, Zimbabwe và Angola.

Mặc dù Wagner là một Tập đoàn quân sự tư nhân, nhưng nguyên tắc hoạt động cơ bản của nó là “một đội quân để giải quyết vấn đề mà không cần sử dụng vũ lực”.

Nó chủ yếu liên quan đến việc huấn luyện quân sự cho lực lượng địa phương, bảo vệ cá nhân của các nhà lãnh đạo và an ninh của các cơ sở năng lượng.

Để đổi lấy các dịch vụ này, các công ty con của Wagner nhận được những đặc quyền và giấy phép nhất định – để khai thác khoáng sản và tài nguyên thiên nhiên, cũng như cung cấp vũ khí, công nghệ và dịch vụ quân sự cho các quốc gia này.

Tại Châu Phi, nơi Wagner hoạt động vào năm 2018, Wagner đã đạt được danh tiếng lớn nhất, nhờ các hoạt động tại Cộng hòa Trung Phi (CAR).

Lính đánh thuê Wagner, với số lượng khoảng 2.000 người tại Cộng hòa Trung Phi, huấn luyện quân đội và đảm bảo an ninh cho tổng thống Faustin-Archange Touadéra.

Wagner cũng được cho là người đảm bảo an toàn cho các mỏ vàng và kim cương của đất nước này.

Tại Libya, 2.000 lính đánh thuê Wagner hoạt động tại căn cứ không quân Al-Jufra ở miền trung đất nước, cũng như căn cứ không quân Al-Qardabiya ở Sirte và Al-Jufra.

Các bên xung đột ở Libya đã ký một thỏa thuận tại Geneva dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc vào ngày 23 tháng 10 năm 2020, đồng ý rút lực lượng nước ngoài, đặc biệt là lính đánh thuê Wagner, khỏi nước này trong vòng 3 tháng.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, các nhóm vũ trang bất hợp pháp từ miền đông Libya, trung thành với cựu tướng Khalifa Haftar, vẫn chưa rút lính đánh thuê khỏi Sirte và Al-Jufra.

Theo các báo cáo chưa được xác nhận, Wagner, thông qua khả năng của mình trong giới kinh doanh và chính phủ ở Libya, đang chuẩn bị nền tảng cho việc thành lập một căn cứ hải quân và 2 căn cứ không quân cho quân đội Nga.

Tại Sudan, Wagner bắt đầu hoạt động thăm dò vàng vào năm 2017 dưới vỏ bọc Meroe Gold và M Invest.

Wagner được biết là hoạt động ở nhiều thành phố của Sudan, từ Port Sudan đến Khartoum và Darfur.

Mỹ cáo buộc Wagner tổ chức cung cấp vũ khí và vận chuyển nhân sự qua các sân bay và biên giới từ Sudan đến Trung Phi.

Đây có thể là một trong những lý do khiến Mỹ đưa M Invest vào danh sách trừng phạt vào ngày 15/7/2020.

Tại Mozambique, Wagner xuất hiện vào năm 2019 để chiến đấu với Ansar al-Sunna, một nhánh của tổ chức khủng bố Daesh, tổ chức đã thực hiện các cuộc tấn công vào tỉnh Cabo Delgado, nơi có nhiều trữ lượng khí đốt tự nhiên và khoáng sản có giá trị.

Sau cuộc đảo chính quân sự ở Niger vào tháng 7 năm 2023, chính quyền mới hy vọng có thể lôi kéo Wagner vào việc củng cố vị thế của họ.

Lời đe dọa can thiệp quân sự đã được đáp trả bằng một số biện pháp hạn chế và giới nghiêm. Và quan trọng nhất, chính phủ lâm thời Niger yêu cầu Pháp rút 1,5 nghìn binh sĩ Pháp khỏi nước này trong vòng 30 ngày.

Thậm chí trước đó, Niger còn tuyên bố ngừng cung cấp uranium cho Pháp. Lệnh cấm cung cấp uranium cho Pháp là mối lo ngại nghiêm trọng đối với cả Pháp và EU.

Pháp phụ thuộc 35 đến 40% lượng uranium từ Niger để phục vụ các nhà máy điện hạt nhân và cả quân sự. Uranium của Niger cung cấp cho Pháp, thông qua công ty Areva của Pháp hoạt động tại Niger.

Pháp bán một phần lượng điện được tạo ra từ các nhà máy điện hạt nhân cho các nước láng giềng, chủ yếu là Đức. Nguồn cung điện giảm trong thời kỳ thu đông sắp tới sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới tình hình nước này.

Ngoài ra, các diễn biến ở Niger sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng EU áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Moscow.

Không khó để tưởng tượng rằng, các cựu chủ nhân của Tây Phi sẽ muốn “lập lại trật tự hiến pháp và lật đổ quân nổi dậy” ở Niger, như họ đã làm ở các nước khác trong thời gian gần đây.

Wagner tại Châu Phi

Cộng đồng kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) thân Pháp đã xây dựng kế hoạch can thiệp quân sự vào Niger với mục đích “khôi phục trật tự hiến pháp” và trao lại quyền lực cho tổng thống Mohamed Bazoum.

Đúng vậy, sau khi trải qua quá trình “dân chủ hóa theo kiểu Pháp” không thương tiếc, các nước láng giềng của Niger là Burkina Faso và Mali đã phản đối kế hoạch này, coi việc can thiệp quân sự vào Niger là một lời tuyên chiến và bắt đầu chuẩn bị để hỗ trợ Niger trong trường hợp bị ECOWAS tấn công.

Vào ngày 6 tháng 8/2023, Hội đồng quốc gia bảo vệ tổ quốc của Niger đã yêu cầu sự giúp đỡ từ Wagner vì “thời hạn cho một cuộc can thiệp quân sự có thể xảy ra của khối khu vực Tây Phi đang đến gần”.

Lợi ích từ các hoạt động của Wagner đối với vị thế quốc tế của Nga trở nên rõ ràng. Ví dụ, việc tạo điều kiện thuận lợi cho chế độ quân sự chuyển tiếp ở Niger không chỉ hỗ trợ cho phong trào giải phóng dân tộc ở lục địa này, mà còn tạo điều kiện tốt hơn cho việc buôn bán uranium của Nga trên thị trường quốc tế.

Ngoài ra, hoạt động của Wagner ở một quốc gia Châu Phi khác như Sudan, cũng sẽ giúp cải thiện vị thế chiến lược quân sự của Nga trên Lục địa đen.

Như người ta có thể giả định, Sudan sẽ đóng một vai trò quan trọng trong chiến lược Châu Phi mới của Nga.

Có thể đặc biệt chú ý đến kế hoạch đặt căn cứ Hải quân Nga trên bờ Biển Đỏ. Các cuộc đàm phán về việc này bắt đầu từ năm 2017. Theo thỏa thuận ký kết năm 2020, Nga đã nhận được giấy phép xây dựng căn cứ Hải quân ở thành phố Port Sudan.

Tuy nhiên, vào tháng 5 năm 2023, Đại sứ Sudan tại Moscow tuyên bố rằng, “thời gian sẽ thay đổi do giải pháp chính trị ở Sudan phải được nối lại để hoàn tất quá trình chuyển giao quyền lực dân chủ”.

Đồng thời, được biết rằng, chính quyền Burhan đã mất quyền kiểm soát các khu vực nổi dậy và Lực lượng phản ứng nhanh có trụ sở tại Darfur đang tấn công thủ đô Khartoum.

Wagner ủng hộ chỉ huy Lực lượng phản ứng nhanh, Hamdan Dagalo, người đang cố gắng gây áp lực liên tục lên chính phủ ở Khartoum. Bất chấp tình hình phức tạp ở Sudan, Wagner PMC vẫn là một tổ chức có ảnh hưởng ở đất nước này.

Nhìn chung, theo các chuyên gia, sự sụp đổ của Wagner PMC ở khu vực Sahel sẽ kéo theo sự suy yếu của vị thế của Nga ở Châu Phi.

Không có gì bí mật rằng hành động của nhóm Wagner gây ra mối lo ngại nghiêm trọng ở Hoa Kỳ. Theo BBC, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bày tỏ lo ngại về sự xuất hiện của các chiến binh Wagner ở một số quốc gia Châu Phi vốn là mối quan tâm chiến lược của phương tây.

Không chỉ có Wagner, còn có SADAT của Thổ Nhĩ Kỳ

Công ty tư vấn quốc phòng quốc tế SADAT Thổ Nhĩ Kỳ, được thành lập vào năm 2012, cũng có lợi ích riêng, đang tích cực hoạt động tại Châu Phi dưới khẩu hiệu bảo vệ các dự án kinh doanh của Thổ Nhĩ Kỳ trên lục địa này.

Theo trang web chính thức, SADAT là “Công ty quân sự tư nhân đầu tiên và duy nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp các dịch vụ tư vấn, huấn luyện quân sự và hậu cần trên phạm vi quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh nội bộ”.

Một trong những lợi thế chính của SADAT là sự hiện diện của một “lực lượng không quân sẵn sàng” được trang bị máy bay không người lái Bayraktar, vốn đã chứng tỏ được mình trong cuộc xung đột ở Ukraine.

Theo nhiều nguồn tin khác nhau, SADAT đã làm việc trong một thời gian dài ở Somali và Qatar, hợp tác với phong trào Hamas của Palestine, huấn luyện nhiều chiến binh khác nhau ở Libya và Syria.

Bị cuốn vào cuộc xung đột dân sự trong khu vực và sự phản kháng chủ nghĩa thực dân mới, chính quyền các nước Châu Phi bằng cách này hay cách khác, sẽ buộc phải nhờ đến sự hỗ trợ của các ‘cơ cấu’ như vậy, nếu họ mất đi sự hỗ trợ từ Wagner.

Châu Phi muốn hợp tác với Nga. Như tổng thống Cộng hòa Trung Phi Faustin-Archange Touadera đã nói: “Nếu Moscow cử Beethoven hoặc Mozart thay vì Wagner, chúng tôi cũng sẽ nhận họ”.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Lên đầu trang