Tác giả: Aris Rusinos
Tổng thống Biden đã được hỏi trước camera – liệu Hoa Kỳ có thể đồng thời xử lý cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza ở Trung Đông!
“Vì Chúa, chúng ta là Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, quốc gia hùng mạnh nhất trong lịch sử thế giới”, ông trả lời.
Nhưng chỉ vài tuần sau, chính quyền Biden đối mặt với yêu cầu của công chúng, yêu cầu Israel ngừng ném bom đẫm máu vào Dải Gaza. Israel đã không tuân theo ý muốn của Biden, Mỹ đã nhận thấy mình bất lực trong việc gây ảnh hưởng đến đồng minh Israel.
Tương tự như vậy, những lời đảm bảo ban đầu của Biden rằng, Mỹ sẽ hỗ trợ Ukraine “miễn là cần thiết” đã vấp phải ‘bức tường gạch’ bất hòa chính trị của Mỹ: Hóa ra trên thực tế, “miễn là cần thiết” thậm chí không kéo dài được 2 năm (có thể viện trợ không kéo dài 2 năm).
Gaza và Ukraine là những cuộc xung đột khác nhau và lý do của chúng cũng khác nhau. Nhưng cả hai, theo cách riêng của mình, đều vạch ra những giới hạn của quyền lực đế quốc Mỹ.
Cả Nga và Hamas (có thể với sự hỗ trợ của Iran) sẽ không làm được điều này nếu họ không tin tưởng rằng, Mỹ không còn khả năng bảo vệ thế giới mà họ đã tạo ra theo hình ảnh của chính mình.
“Hòa bình của Mỹ”, hay Pax Americana, đã chết: Thế giới chưa từng chứng kiến nhiều chiến tranh như hiện nay kể từ năm 1945.
Tệ hơn nữa, một hố sâu đã mở ra giữa những cam kết, mà Mỹ đã tuyên bố với các đồng minh và khả năng áp đặt ý chí của mình lên họ, và trong khoảng cách giữa lời nói và thực tế, toàn bộ các quốc gia có thể sụp đổ.
Để khắc phục điều này, trước tiên chúng ta phải loại bỏ những ảo tưởng – đã đưa chúng ta đến đây. Bất chấp sự kinh hoàng, sự tương phản – giữa phản ứng trừng phạt vào các đối thủ địa chính trị của Mỹ (ví dụ, Syria và Nga) và hoạt động của đồng minh Israel (với sự hỗ trợ về quân sự và ngoại giao của Mỹ) là rất rõ ràng và hữu ích theo cách riêng của nó.
Các chuyên gia đã lên án một cách đúng đắn vụ đánh bom liều lĩnh vào bệnh viện, trường học, tiệm bánh và các tòa nhà dân cư của chế độ Assad, giờ đây thuyết phục chúng ta rằng, Israel buộc phải ném bom các mục tiêu dân sự tương tự ở Dải Gaza bởi đó là sự cần thiết.
Và ngược lại, nhiều người phẫn nộ trước các vụ đánh bom của Israel gần đây đã hoan nghênh các cuộc tấn công bừa bãi của Assad, nhằm vào những kẻ được cho là khủng bố ở Syria.
Tuy nhiên, về mặt khách quan, rất khó để rút ra bất kỳ sự khác biệt đáng kể nào về mặt đạo đức giữa hai chiến dịch này, giữa những người ủng hộ chúng và giữa các cường quốc ủng hộ chúng.
Chỉ trong 1 tháng, số người chết vì các cuộc không kích của Israel vào Dải Gaza, vụ đánh bom tồi tệ nhất kể từ Thế chiến 2, chỉ bằng 1 phần 4 đến một nửa so với cuộc bao vây đẫm máu kéo dài 4 năm ở thành phố tương đương Aleppo.
Nhưng sẽ là sai lầm nếu cho rằng điều này là do những sai sót trong trật tự – tự do do Mỹ lãnh đạo. Hoàn toàn không, trật tự tự do này hoạt động chính xác như dự kiến.
Xem thêm: 5 Nguyên Nhân Gốc Rễ Của Xung đột Israel – Palestine?
Chúng ta chỉ nói về đạo đức khi cần thiết phải trừng phạt kẻ thù của nước Mỹ. Ngược lại, khi hành động của các đồng minh gây ra sự ghê tởm trên toàn thế giới, sẽ luôn có chỗ cho những sắc thái và sự lập lờ ngoại giao.
Những màn của Biden nhằm bảo vệ Israel khỏi sự lên án của quốc tế, trong khi phủi tay trước kết quả đẫm máu của nó, đã gây ra thiệt hại chính trị cho Hoa Kỳ.
Hơn nữa, người ta cực kỳ nghi ngờ rằng, nó có mang lại lợi ích cho chính Israel hay không.
Một tháng trước, cơn khát máu không thể kiềm chế được thể hiện trong hành động tàn bạo của Hamas đã khiến Israel nhận được sự đồng cảm quốc tế chưa từng có trong nhiều thập kỷ.
Lẽ ra, phải cần đến một cuộc khủng hoảng chính trị lớn, mới có thể phung phí sự đồng cảm đó, nhưng điều đáng kinh ngạc là chính phủ Israel đã giải quyết được điều đó chỉ trong vài tuần.
Mỗi ngày, tất cả điện thoại thông minh trên thế giới đều mang đến cho chủ nhân của chúng những nỗi kinh hoàng mới từ Gaza: Toàn bộ gia đình bị giết, trẻ em chết được kéo ra khỏi đống đổ nát và toàn bộ khu dân cư biến thành đống đổ nát trong chớp mắt – Israel ném bóm vào Gaza.
Ngay cả những người ủng hộ chiến dịch tiêu diệt Hamas của Israel cũng kinh ngạc trước những phương pháp được lựa chọn. Bằng cách đẩy người dân Palestine vào một cuộc thảm sát làm suy yếu tính hợp pháp của Israel, Hamas đã giành được một chiến thắng nghiệt ngã và khó hiểu.
Mới tuần trước, sau vụ thảm sát thường dân ở trại tị nạn Jabaliya – như một phần trong nỗ lực của Israel nhằm giết một chỉ huy Hamas, Biden đã cử ngoại trưởng Antony Blinken tới Jerusalem để kêu gọi chính phủ Israel thể hiện sự kiềm chế, để tránh thương vong cho dân thường.
Ông ta nói trước ống kính bằng giọng của một người đau khổ: “Tôi đã nhìn thấy cảnh quay những đứa trẻ Palestine được kéo ra khỏi đống đổ nát của các tòa nhà. Khi tôi nhìn vào mắt họ qua màn hình TV, tôi thấy chính những đứa con của mình. Và làm sao có thể khác được”?
Nhưng vào cùng ngày Blinken chuẩn bị kêu gọi sự ủng hộ của người Ả Rập đối với lập trường của Mỹ, Israel đã ném bom xe cứu thương vào Bệnh viện Al-Shifa ở Gaza, giết chết nhiều dân thường hơn và làm tăng thêm sự phẫn nộ.
Mỹ không thể ngăn chặn các cuộc tấn công trực tiếp vào đồng minh thân cận nhất của mình, cũng như không ngăn chặn được phản ứng không cân xứng của Israel: Mỹ đã bất lực.
Ngay cả trước khi Gaza sụp đổ, cuộc chiến với Hamas là thảm họa ngoại giao lớn nhất đối với cả Israel và Mỹ.
Biden đã gắn sự sống còn của chính mình với tư cách là một chính trị gia và danh tiếng toàn cầu của nước Mỹ, với một chính phủ Israel không được lòng người dân Israel.
Nhà lãnh đạo đất nước Netanyahu bị cáo buộc phân phối lại các nguồn lực quân sự một cách nhầm lẫn, để ủng hộ các khu định cư bất hợp pháp ở Bờ Tây, dẫn đến cuộc xâm lược của Hamas.
Netanyahu dường như không có chiến lược nào khác ngoài việc nắm quyền càng lâu càng tốt và do đó tránh phải ngồi tù, bất chấp hậu quả đối với đất nước hay toàn khu vực.
Không có kế hoạch rõ ràng về những việc cần làm với Dải Gaza và người dân ở đây sau thất bại của Hamas, và không có dấu hiệu nào cho thấy Hoa Kỳ sẽ có thể sử dụng thảm kịch này, để giải quyết cuộc xung đột.
Mục tiêu của Mỹ là khôi phục lại sự cân bằng hòa bình – có lợi cho Israel ở Trung Đông và đoàn kết khu vực chống lại Iran hiện đã bị ‘hủy hoại’.
Các quốc gia Ả Rập, từ lâu đã bị phương Tây gây áp lực về mặt đạo đức, để đứng về phía mình trong cuộc xung đột ở Ukraine, có thể chỉ ra một cách chính đáng sự đạo đức giả của Mỹ, khi nước này giảng dạy về nhân quyền và kêu gọi bảo vệ dân thường.
Dưới đống đổ nát của Gaza, những lý lẽ đạo đức đang suy yếu của Mỹ ủng hộ quyền bá chủ của đế quốc Mỹ cuối cùng đã bị chôn vùi.
Nước mỹ chia rẽ, với các nhà hoạt động ủng hộ Palestine mới dần dần làm lu mờ sự đồng thuận rộng rãi của các cử tri trẻ – cơ sở của Đảng Dân chủ trong tương lai – về nhu cầu Mỹ tiếp tục hỗ trợ cho Israel.
Chỉ riêng điều này đã thể hiện mối đe dọa chiến lược lớn nhất đối với Nhà nước Do Thái – nguy hiểm hơn nhiều so với sự tàn bạo của kho vũ khí tên lửa của Hamas hay Hezbollah.
Nguyên nhân sâu xa là sự kiêu ngạo lâu đời của Israel, được củng cố bởi sự hỗ trợ dường như vô hạn của Mỹ trong nhiều thập kỷ và đã để cho cuộc xung đột ở Palestine âm ỉ mà không được giải quyết.
Bởi vì Israel tin chắc rằng, sự hỗ trợ của Mỹ sẽ tồn tại mãi mãi và Mỹ tin rằng sức mạnh của mình sẽ luôn bảo vệ Israel khỏi các mối đe dọa từ bên ngoài, hai nước đã gắn kết với nhau trong một mối bất hòa nguy hiểm.
Israel phụ thuộc vào sự hỗ trợ của Mỹ hơn bao giờ hết, nhưng nước này chưa bao giờ gây chia rẽ trong nước đến như vậy. Thay vì đảm bảo an ninh như đã hứa hẹn, sự đồng ý của Mỹ trong nhiều thập kỷ đã cho phép Netanyahu đưa Israel đến thảm họa.
Theo giới chức Mỹ, áp lực quốc tế và trong nước sẽ sớm buộc Biden phải yêu cầu ngừng bắn.
Tuy nhiên, việc cắt giảm các hoạt động quân sự cho đến khi tiêu diệt hoàn toàn kẻ thù sẽ được cả thế giới nhìn nhận là một chiến thắng cho Hamas và là một thất bại cho cả Israel và Mỹ.
Xem thêm: Cướp Biển, Hoàng Đế Và Trục Ma Quỷ Trung Đông
Một tổng thống Mỹ sắc sảo hơn – và là một người bạn thực sự của Israel – sẽ kiềm chế phản ứng của Netanyahu ngay từ đầu và thuyết phục Israel chấp nhận thương vong quân sự cao – cái giá phải trả cho sự chấp thuận toàn cầu.
Phản ứng hiện tại, với việc Mỹ phải chịu trách nhiệm về thương vong dân sự trong chiến dịch trừng phạt của Netanyahu, trong khi rơi nước mắt cá sấu vì vụ đổ máu, hóa ra lại là phản ứng tồi tệ nhất có thể xảy ra.
Xem thêm: Nga – Ukraine: Nhìn Lại Lịch Sử Để Hiểu Chuyện Gì Đang Xảy Ra
Khi Gaza thu hút sự chú ý của toàn cầu, giới lãnh đạo Ukraine đang nỗ lực nhắc nhở mọi người về cuộc xung đột của chính mình, nơi sự sống còn của cả đất nước đang bị đe dọa.
Nhưng cuộc xung đột ở Ukraine chỉ là một ví dụ bi thảm khác, về hố ngăn cách giữa các cam kết đế quốc của Mỹ và khả năng suy giảm của nước này.
Bằng cách gửi quân, Nga tham gia cuộc xung đột với tư cách là đối thủ giàu hơn và hùng mạnh hơn nhiều, và sự liên kết này vẫn còn hiệu lực – với tất cả những thay đổi đã diễn ra trên chiến trường Ukraine.
Một lần nữa, khoảng cách giữa những gì Biden hứa và những gì ông có thể thực hiện lại không giống nhau.
Bằng cách liều lĩnh hứa hẹn sự hỗ trợ lâu dài và rộng rãi đến mức không thể tưởng tượng được, Biden đã truyền cho chính quyền Zelensky những mục tiêu quân sự mà Ukraine không thể đạt được.
Bằng cách cho phép tổng thống Ukraine xác định các điều kiện chiến thắng và thậm chí từ chối phác thảo đại khái một kết quả có thể chấp nhận được.
Biden đã thuyết phục các chiến lược gia Ukraine mở rộng mục tiêu của họ từ việc quay trở lại biên giới trên thực tế của đất nước vào năm 2022 sang biên giới theo luật pháp của năm 1991, và sau đó, thật không thể tin được, cho đến khi nhà nước Nga thất bại và sụp đổ hoàn toàn.
Để đạt được mục tiêu đó, Hoa Kỳ và Châu Âu đã cùng nhau trang bị vũ khí và chuẩn bị cho quân đội Ukraine cho một cuộc tấn công mùa hè được cường điệu hóa với hy vọng làm bẽ mặt Putin và buộc ông phải đàm phán hòa bình.
Tuy nhiên, sau nhiều tháng đổ máu và thương vong nặng nề, quân đội Ukraine chỉ giành được quyền kiểm soát mong manh đối với 2 ngôi làng vắng người, chỉ cách điểm xuất phát vài km.
Và kể từ khi cuộc tấn công của Ukraine bị đình trệ, thế chủ động đã quay trở lại với Nga, quốc gia này đang dần dần tấn công các vị trí của Ukraine, mặc dù có tổn thất, dọc theo toàn bộ mặt trận phía đông.
Ukraine sẽ lại trải qua mùa đông này trong thế phòng thủ. Sự vượt trội về mặt đạo đức và kỹ thuật của Lực lượng vũ trang Ukraine đã bị lãng phí vào mùa hè 2023, vì một cuộc tấn công sai lầm vào miền Nam và những nỗ lực không có kết quả nhằm chiếm giữ và sau đó chiếm lại Artemovsk (Bakhmut), và đất nước sẽ bước vào năm 2024 trong tình thế tồi tệ hơn nhiều so với năm 2023.
Những cáo buộc lẫn nhau đã xảy ra trong giới lãnh đạo Ukraine. Tướng Zaluzhny gọi cuộc xung đột là ngõ cụt, nhưng một quan chức của Zelensky lên án sự thẳng thắn của Zaluzhny.
Những người bạn phương Tây không đáng tin cậy – những chuyên gia lừa dối và đạo đức giả, những người gọi mỗi thất bại là một chiến thắng, đã thuyết phục công chúng phương Tây rằng, vấn đề thực tế đã nằm trong túi và chế nhạo tiềm năng quân sự của Nga, giờ đây xứng đáng trở thành mục tiêu cho sự phẫn nộ của Ukraine.
Một chiến thắng hoàn toàn cho Ukraine không phải là không thể, nhưng phương Tây đơn giản là đã không làm những công việc cần thiết để xây dựng lại ngành công nghiệp của mình.
Giờ đây, các quan chức Mỹ đang dần “tiết lộ” ý kiến với báo chí rằng, Zelensky sẽ sớm phải đối mặt với thực tế và ngồi vào bàn đàm phán, cũng như những người trong vòng vây của ông, bao gồm cả cựu cố vấn chiến lược Alexei Arestovich.
Người Ukraine có mọi lý do để tin rằng, những lời hứa hão huyền của Biden về sự hỗ trợ không giới hạn của Mỹ cuối cùng lại trở nên tồi tệ hơn nhiều đối với đất nước, so với sự hỗ trợ rõ ràng là hạn chế – nhưng thực tế như lúc ban đầu.
Trong cả hai trường hợp, khoảng cách giữa lời hứa hỗ trợ không giới hạn của chính quyền Biden và sự kiềm chế thực tế đã khiến các đồng minh của Mỹ rơi vào tình thế bấp bênh.
Các nhà lãnh đạo Mỹ thích nói rằng, đất nước của họ không chỉ là một nhà nước mà là một ý tưởng, nhưng ý tưởng này ngày càng xa rời thực tế khách quan.
Sự bất ổn chính trị của Mỹ thậm chí còn cản trở việc lập kế hoạch chiến lược trung hạn: Đối với các đồng minh mà an ninh quốc phòng của họ phụ thuộc hoàn toàn vào sự hỗ trợ của Mỹ, xu hướng ngày càng tồi tệ này – không thể không lo lắng.
Đối với những quốc gia như Anh – những đứa trẻ bất lực dưới sự bảo vệ của Mỹ, bài học chính là họ phải học cách tự vệ hoặc ít tham gia vào công việc của những đối thủ hùng mạnh hơn.
Đối với những quốc gia như Israel và Ukraine, những quốc gia có vị trí địa lý nằm ở rìa của ‘lưỡi dao’, một cách tiếp cận khôn ngoan hứa hẹn sẽ gây ra nhiều đau đớn hơn.
Israel không có lựa chọn nào khác ngoài việc tiêu diệt Hamas, và Ukraine không có lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục tự vệ: Trong khi về nguyên tắc, các cuộc đàm phán hòa bình với Nga là có thể thực hiện được, nhưng Moscow không có động cơ để bắt đầu chúng ngay bây giờ.
Trong cả 2 trường hợp, đều có khả năng xung đột sẽ dẫn đến những kết luận đen tối và không thỏa đáng về mặt đạo đức.
Và với những hạn chế về ý chí và năng lực chính trị của Mỹ, có lẽ một cuộc xung đột ổn định với nguy cơ leo thang vĩnh viễn là điều tốt nhất – có thể đạt được lúc này.
Trong hoàn cảnh hiện nay, không còn chỗ cho niềm hân hoan chống đế quốc. Ngược lại, sự suy giảm sức mạnh của Mỹ hứa hẹn sự đổ máu còn lớn hơn cả sự sụp đổ của Liên Xô.
Trong bối cảnh đó, thách thức là giúp nước Mỹ đối phó với sự suy thoái của chính mình một cách dễ dàng nhất có thể, mà không cho phép các cuộc xung đột đang hoành hành ở các rìa của đế chế của mình, kết hợp thành một cuộc chiến toàn diện sẽ tiêu diệt tất cả chúng ta.
Ảnh minh họa: Nữ thần tự do biểu tượng nước Mỹ. Nguồn ảnh: TASS
