Với việc Hoa Kỳ thành lập Liên minh hàng hải quốc tế (Chiến dịch người bảo vệ thịnh vượng) vào ngày 18 tháng 12 năm 2023, để đảm bảo an ninh hàng hải ở Biển Đỏ và Vịnh Aden, vì khu vực này là ‘đối tượng’ tấn công của Houthi. Lực lượng Houthi đã tuyên bố sẽ tấn công các tàu ‘của Israel và đang đi đến Israel’.

Phát hiện và phản đối

Mục tiêu chính của “Chiến dịch người bảo vệ thịnh vượng” là đảm bảo an ninh hàng hải tại Biển Đỏ.

Trên thực tế, việc đảm bảo an ninh tại khu vực này, đã được thực hiện trước đó, với chiến dịch “Hành lang vận chuyển quốc tế được khuyến nghị”, nhằm đảm bảo tuyến đường vận chuyển đi qua Vịnh Aden – được bảo vệ bởi Lực lượng hải quân quốc tế chống cướp biển, kể từ năm 2009.

Hoạt động này được NATO và Liên minh Châu Âu phối hợp triển khai, để chống cướp biển quanh vùng Sừng Châu Phi.

Kết quả của hoạt động này rất thực tế, theo chuyên gia quân sự Pierre Razot, giám đốc nghiên cứu của Quỹ nghiên cứu chiến lược Địa Trung Hải (có trụ sở tại Pháp), người chỉ ra rằng, sau 171 cuộc tấn công vào tàu thương mại vào năm 2011, ở vùng biển đối diện với Sừng Châu Phi, không có vụ tấn công tàu thuyền nào tại khu vực này, trong năm 2015 nhờ nỗ lực của Liên minh hàng hải.

Razo nói với tờ báo Pháp Le Figaro rằng, các tàu chiến được liên minh quốc tế triển khai trong “Chiến dịch người bảo vệ thịnh vượng” phải đảm nhiệm đa nhiệm, có khả năng phát hiện (khi tấn công) và khả năng phòng không. Bởi vì, nhiệm vụ chính của hoạt động quốc tế này là bảo vệ giao thông hàng hải và ‘đánh chặn’ các mối đe dọa.

Nhưng theo chuyên gia quân sự, việc sử dụng loại tàu ‘có khả năng cao’ này, chẳng hạn như tàu khu trục đa nhiệm (FREMM) – để chống cướp biển, là “tốn kém” và không phải quốc gia có tàu chiến nào, đều sở hữu những khả năng này – đặc biệt là những quốc gia được trang bị “ hành trình” nói riêng – sẵn sàng cử các tàu loại này đi thực hiện nhiệm vụ.

Các chuyên gia cho rằng, yếu tố “răn đe” được thể hiện bằng sự hiện diện của các tàu Liên minh hải quân ở Vịnh Aden và Biển Đỏ sẽ đi kèm với yếu tố “phát hiện và tiêu diệt” tất cả các mối đe dọa trên không, đến từ các vùng lãnh thổ do Houthi kiểm soát ở Yemen.

Do đó, hạm đội liên minh sẽ sử dụng các phương tiện “tình báo, giám sát và trinh sát”, đặc biệt dựa vào máy bay hoặc máy bay không người lái, vì hạm đội này có khả năng thực hiện các hoạt động trinh sát dọc bờ biển Yemen, để đề phòng các cuộc tấn công do Houthi phát động từ đất liền.

Trong bối cảnh này, Quân đội Hoa Kỳ sở hữu một số lượng lớn máy bay không người lái, thuộc Lực lượng đặc nhiệm chung 153, vì sư đoàn này (và trung tâm chỉ huy ở Manama, Bahrain), theo trang web của họ, nhằm mục đích đảm bảo an ninh hàng hải quốc tế tại Biển Đỏ, Eo biển Bab al-Mandab và Vịnh Aden, và Lực lượng 153 được thành lập vào ngày 17 tháng 4 năm 2022.

Chi phí đánh chặn máy bay không người lái hoặc tên lửa của Houthi, đặt ra thách thức tài chính và hậu cần, đối với các tàu chiến được giao nhiệm vụ chống cướp biển ở Biển Đỏ.

Ví dụ, máy bay không người lái ‘Shahed’ của Iran do Lực lượng Houthi phóng, có giá khoảng 20 nghìn Euro, trong khi tên lửa phòng không ‘Aster’ của Pháp, được phóng từ tàu khu trục đa nhiệm, có giá 1 triệu Euro.

6. Phiến quân Houthi ngồi sau một chiếc xe tải ở thủ đô Sanaa của Yemen, vào ngày 8 tháng 4 năm 2020. “Cướp biển Houthi” khơi dậy sự bất mãn lan rộng của người Yemen, do những rủi ro mà hành vi này có thể mang lại cho Yemen.

Ví dụ, vào ngày 16 tháng 12 năm 2023, tàu khu trục USS Carney của Mỹ đã bắn hạ 14 máy bay không người lái do Houthi phóng từ các khu vực ở Yemen, một cuộc đánh chặn tốn kém, có thể làm trống ‘các hầm chứa tên lửa’ của khinh hạm Languedoc – Pháp, được trang bị 16 tên lửa Aster.

Chi phí vật chất lớn và thách thức hậu cần này, có thể thúc đẩy liên minh tiến hành các cuộc tấn công vào các trung tâm phóng tên lửa (đặc biệt là chống lại các tàu thuyền được sử dụng trong cướp biển) và chống lại các mục tiêu trên bộ, mà Houthi sử dụng để phóng tên lửa vào các tàu thương mại trên biển.

Hộ tống tàu thương mại quốc tế

Một trong những lựa chọn được đưa ra, cho liên minh quốc tế ở Biển Đỏ, trong “Chiến dịch người bảo vệ thịnh vượng” là nhiệm vụ ngăn chặn cướp biển, hoặc tấn công tên lửa vào các tàu thương mại, bằng cách sử dụng một nguyên tắc hàng thế kỷ. Đó là các đoàn tàu vận tải thương mại, phải đi cùng với tốc độ nhanh theo tàu chiến – nơi các tàu chiến đối đầu với bất kỳ mối đe dọa nào mà chúng gặp phải.

Chiến lược này nhìn chung có hiệu quả, khi các quốc gia sử dụng nó trong chiến tranh hoặc chống cướp biển.

Điều này được chứng minh bằng việc hộ tống các đoàn tàu thương mại, trong các sự kiện lịch sử lớn, chẳng hạn như trong 2 cuộc chiến tranh thế giới, khi lực lượng hải quân của các nước đồng minh, như Anh và Mỹ, hộ tống các đoàn tàu thương mại (đặc biệt là ở Đại Tây Dương), để bảo vệ chúng khỏi các cuộc tấn công của tàu ngầm Đức trong Thế chiến 2.

Sự thành công của chiến lược hộ tống quân sự, cho tàu thương mại, còn được chứng thực bằng các sứ mệnh đi kèm do Hải quân một số nước thực hiện, đặc biệt là Hải quân Hoa Kỳ, chẳng hạn như trong chiến dịch “Sức mạnh ý chí” (1987-1988) ở Vịnh Ả Rập và Eo biển Hormuz, để bảo vệ các tàu chở dầu của Kuwait.

Nhưng ngày nay, chiến lược hộ tống quân sự kém hiệu quả, trong việc hộ tống một đoàn tàu kéo dài hàng cây số, và một số lượng lớn tàu chở hàng (đặc biệt là tàu chở hàng cỡ lớn).

Theo các chuyên gia, khi việc nhắm mục tiêu vào các đoàn tàu này trở nên dễ dàng hơn, việc bảo vệ chúng khó khăn hơn, và đòi hỏi phải có lực lượng bảo vệ và thiết bị quân sự lớn hơn.

Liên quan đến vấn đề bảo vệ tàu thuyền trên Biển Đỏ, chiến lược hộ tống quân sự cho tàu thương mại có thể gặp khó khăn, phần lớn liên quan đến khó khăn trong việc đảm bảo số lượng tàu rất lớn, lên tới khoảng 19.000 tàu qua Biển Đỏ mỗi năm, theo đánh giá tờ báo The Guardian của Anh.

Tấn công các mục tiêu mặt đất

Với mối đe dọa cướp biển liên tục trên Biển Đỏ và nếu Liên minh hàng hải quốc tế thấy rằng, việc chiến đấu với Houthi từ xa là quá tốn kém, thì khả năng liên minh tiến hành các cuộc tấn công vào các trung tâm của Houthi ở Yemen (nơi bắt nguồn các hoạt động cướp biển).

Hoặc, thậm chí, việc thực hiện các hoạt động trên mặt đất trở nên khả thi. Trong các cuộc xung đột chống cướp biển khác ở Vịnh Aden, lực lượng đặc biệt của các nước đồng minh thường xuyên vào bờ để tiêu diệt tàu cướp biển.

Tuy nhiên, việc liên minh phát động các chiến dịch trên bộ chống lại Lực lượng Houthi, dù vẫn có khả năng xảy ra, nhưng có thể không nhận được sự đồng tình chính trị của nhiều quốc gia trong lực lượng Liên minh hải quân tham gia “Chiến dịch người bảo vệ thịnh vượng”, vì điều này sẽ tạo ra nguy cơ leo thang xung đột ở khu vực, đặc biệt là với việc, Iran hỗ trợ Lực lượng Houthi.

Tuy nhiên, các hoạt động tấn công liên tục do Houthi phát động ở Biển Đỏ, và sự cản trở thương mại toàn cầu của họ – vốn cũng là mối đe dọa trực tiếp đối với vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ, trong việc bảo vệ an ninh của các tuyến thương mại toàn cầu – khiến vấn đề chống cướp biển của Houthi trở nên khó khăn hơn – một sự cần thiết về an ninh và chiến lược đối với Hoa Kỳ, mà họ không thể bỏ qua.

Ngoài những tổn thất kinh tế to lớn, mà các hành vi cướp biển của Houthi gây ra cho thương mại toàn cầu, việc tiếp tục tấn công ở Biển Đỏ, nếu không nhận được phản ứng cứng rắn từ Mỹ, nó cho thấy, vai trò của Hoa Kỳ đang suy yếu.

Các chính trị gia Mỹ sẽ không sẵn sàng xuất hiện, trong khi đất nước của họ có đủ tiềm lực quân sự và kinh tế để ứng phó với những mối đe dọa này.

Vì vậy, đó là lý do, Mỹ đang dẫn đầu Liên minh hàng hải chống lại những hành vi tấn công của Houthi ở Biển Đỏ và Vịnh Aden.