Thủ lĩnh nổi tiếng của Houthi, Yousef Al-Madani, nói với một đài phát thanh địa phương rằng, lực lượng Houthi đã kiểm soát tàu ‘Galaxy Leader’ của Israel và đưa nó đến cảng Al-Salif, tây Yemen.

Al-Madani lãnh đạo quân khu thứ 5 kiểm soát bờ biển phía tây của Yemen, bao gồm cả thành phố Hodeidah, nơi mà người Houthi đang cố gắng bảo vệ, bất chấp sự tiến công của các lực lượng trung thành với chính phủ Yemen được liên minh hỗ trợ vào cuối năm 2018, trước khi cộng đồng quốc tế gây sức ép để đàm phán – kết thúc bằng Thỏa thuận Stockholm giữa 2 bên xung đột ở Yemen.

Sau 5 năm thỏa thuận, thành phố Hodeidah và bờ biển phía tây trở thành nguồn nguy hiểm đối với hàng hải và các tàu liên kết với Israel, sau các cuộc tấn công của Houthi nhằm đáp trả hành động xâm lược của Israel vào Gaza, theo tuyên bố của Houthi.

Yếu tố mới này đã khiến 4 trong số 5 công ty container lớn nhất thế giới (các công ty này có thị phần hơn 50% thương mại container toàn cầu), phải tạm dừng hoạt động tại Biển Đỏ.

Đáp lại, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin hôm qua tuyên bố thành lập một lực lượng đa quốc gia để bảo vệ thương mại ở Biển Đỏ (Chiến dịch người bảo vệ thịnh vượng, Operation Prosperity Guardian – OPG).

Xem thêm: Ba Lựa Chọn Của Phương Tây Để Chống Lại Houthi Ở Biển Đỏ

Làm thế nào mà Houthi trở thành thế lực đe dọa Biển Đỏ?

Kể từ hoạt động đầu tiên vào ngày 19 tháng 11 năm 2023, nhằm vào các tàu có liên kết với Israel, các cuộc tấn công của Houthi đã trở thành chuyện xảy ra hàng ngày và trong vòng 2 tháng, Hải quân Mỹ đã bắn hạ 38 tên lửa và máy bay không người lái của Houthi ở Biển Đỏ.

Một chỉ huy quân sự cấp cao của chính phủ Yemen, người yêu cầu giấu tên, nói với Al Jazeera Net: “Houthi đã lợi dụng Thỏa thuận Stockholm, quy định việc ngừng các cuộc không kích của liên minh do Saudi Arabia dẫn đầu vào thành phố Hodeidah, để xây dựng những xưởng lớn – tái sản xuất và lắp đặt máy bay không người lái cũng như tên lửa tầm xa”.

Thỏa thuận Stockholm là một thỏa thuận do Liên Hợp Quốc tài trợ và được lực lượng Houthi và chính phủ hợp pháp đạt được vào ngày 13 tháng 12 năm 2018 – diễn ra tại Thụy Điển.

Thỏa thuận quy định việc tái triển khai lực lượng ở tỉnh ven biển Hodeidah, trao đổi danh sách số tù nhân và người bị giam giữ (hơn 15 nghìn người), và việc dỡ bỏ cuộc bao vây thành phố Taiz (tây nam).

Nguồn tin quân sự giải thích rằng ,vũ khí và phụ tùng được chuyển đến cho lực lượng Houthi từ Iran tới bờ biển phía Tây, bằng những chiếc thuyền nhỏ theo các tuyến đường buôn lậu và chúng xuất hiện trong các cuộc duyệt binh của quân đội Houthi.

Chuyên gia quân sự Muhammad al-Kumaim nói với Al Jazeera Net, “các lực lượng chính phủ đã cảnh báo cộng đồng quốc tế rằng, Thỏa thuận Stockholm cho phép vận chuyển vũ khí của Iran cho Houthi”.

Al-Kumaim nói thêm: “Ngày nay, Houthi phản ánh ‘ảnh hưởng’ của Iran trong khu vực một cách rõ ràng và thẳng thắn, đặc biệt là sau tuyên bố của Bộ trưởng quốc phòng Iran rằng, Biển Đỏ nằm trong tầm kiểm soát của họ”.

Xem thêm: Houthi Kiểm Soát Biển Đỏ: Mỹ Có Thể Làm Gì?

Những lực lượng này có thể làm gì? Liệu nó có làm bùng nổ lại tình hình ở Yemen?

Cho đến thời điểm này, lực lượng hải quân của liên minh quốc tế mới (Chiến dịch người bảo vệ thịnh vượng, Operation Prosperity Guardian, OPG) do Mỹ dẫn đầu, vẫn chưa công bố thực hiện bất kỳ hành động nào chống lại Houthi.

Nhiệm vụ của lực lượng này là đảm bảo an ninh cho các tuyến đường của tàu thuyền đi qua Eo biển Bab al-Mandab và phía nam Biển Đỏ – sẽ không vượt quá việc phát động một chiến dịch tấn công, vì sợ mở rộng cuộc chiến tranh đang diễn ra của Israel trên Dải Gaza.

Ali al-Dhahab, một nhà nghiên cứu chuyên về các vấn đề quân sự và chiến lược, nói với Al Jazeera Net: “Lực lượng này có kinh nghiệm trước đây trong việc đối đầu với cướp biển (trên bờ biển Somalia), nghĩa là họ sẽ hộ tống các tàu thương mại và ứng phó với các nguồn đe dọa”.

Al-Dhahab nói thêm: “Nếu mối đe dọa đến từ các tàu biển, họ sẽ đánh chìm hoặc đuổi theo chúng, và nếu đến từ đất liền, họ sẽ đáp trả bằng hỏa lực. Tại đây, hoạt động sẽ mở rộng hơn nữa và có lẽ xung đột có thể xảy ra”.

Người phát ngôn của Houthi, Mohammed Abdel Salam, nói với Al Jazeera rằng, “bất cứ ai tìm cách mở rộng xung đột đều phải chịu hậu quả cho hành động của mình”. Trong khi một tuyên bố của Hội đồng chính trị tối cao – cơ quan có thẩm quyền cao nhất của Houthi – nói rằng, “lực lượng hải quân đe dọa hoạt động đi lại ở Biển Đỏ”.

Một thành viên của Hội đồng chính trị tối cao Houthi, Hizam al-Assad, nói với Al Jazeera Net: “Trước đây, Hoa Kỳ đã cố gắng đẩy lùi tên lửa và máy bay không người lái, cũng như bảo vệ các tàu của Israel”, cho thấy lực lượng mới sẽ không thực hiện bất kỳ bước nào khác.

Về phần Israel, thủ tướng Benjamin Netanyahu đã thông báo với tổng thống Mỹ Joe Biden rằng, Israel sẽ tiến hành quân sự chống lại Houthi, nếu Mỹ không làm như vậy.

Thủ lĩnh Houthi giải thích việc các hãng vận tải biển thay đổi lộ trình xảy ra là do Mỹ gây áp lực lên họ, nhằm kích động dư luận thế giới và khiến ‘hiện trường’ dường như trở thành mục tiêu cho sự di chuyển và các hãng tàu nói chung, cũng như nhằm tống tiền Ai Cập, và phần còn lại của các quốc gia ‘nhìn ra’ Biển Đỏ.

Xem thêm: Biển Đỏ Và Kênh Đào Suez: Huyết Mạch Thương Mại Quốc Tế

Liệu Houthi có ngừng nhắm mục tiêu vào tàu không?

Các máy bay không người lái của Houthi dường như là mối lo ngại, có thể gây tổn hại cho hoạt động “Người bảo vệ thịnh vượng” do Mỹ dẫn đầu, và “Politico” của Mỹ, dẫn lời các quan chức trong Bộ quốc phòng Mỹ cho rằng, chi phí của vụ ‘nổ súng’ là rất lớn.

Việc hạ gục máy bay không người lái và tên lửa của Houthi tạo thành mối lo ngại ngày càng tăng, vì một tên lửa trị giá 2 triệu đô la được sử dụng để đánh chặn một máy bay không người lái của Houthi trị giá 2 nghìn đô la.

Ông nói thêm, “Không ai ngăn cản chúng tôi ủng hộ những người anh em bị áp bức của chúng tôi ở Gaza, ngay cả khi tất cả các cường quốc trên thế giới tập hợp lại để chống lại chúng tôi”.

Lợi ích của Houthi là gì?

Trong hàng rào sắt của Nhà thờ Hồi giáo Al-Saleh ở trung tâm thủ đô Sanaa, những bức ảnh của các thủ lĩnh Phong trào kháng chiến hồi giáo, Iran và Houthi (Hamas) được dựng lên, và một người qua đường đứng nhìn chằm chằm vào những bức ảnh này với vẻ ngưỡng mộ.

Trong khi nó có vẻ như nhóm này đang gửi một thông điệp tới những người ủng hộ rằng, họ đang phải đối mặt với Mỹ và Israel.

Các cuộc tấn công của nhóm Houthi nhằm vào các lợi ích của Israel đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi bên trong Yemen và thậm chí từ một số đối thủ của nhóm này.

Nhà nghiên cứu chuyên về các vấn đề quân sự và chiến lược, Ali Al-Dhahab, cho biết, “Houthi đã chứng minh rằng, họ có khả năng làm được điều gì đó và họ sẽ được ghi nhận là một trong những nhân tố, đã ngăn chặn vụ nổ súng hoặc đẩy nhanh lệnh ngừng bắn ở Gaza. Nếu điều đó không xảy ra, Houthi sẽ xem việc ngừng hoạt động của họ – theo chủ nghĩa thực dụng – là do việc ngừng đi lại của các tàu Israel ở Biển Đỏ.

Có vẻ như chính quyền Mỹ vẫn đang đặt cược vào quan điểm của mình rằng, lực lượng Houthi có thể phát huy vai trò ở Yemen, sau khi đạt được thỏa thuận hòa bình, và Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin trước đó cũng tuyên bố rằng, Washington đang “âm thầm ủng hộ cuộc chiến của lực lượng Houthi chống lại Al- Qaeda ở Bán đảo Ả Rập vào thời điểm đó”, theo tạp chí “Foreign Policy” của Mỹ, dẫn lời một sĩ quan cấp cao từng làm việc với Bộ trưởng Austin trong Bộ tư lệnh trung tâm của Quân đội Mỹ.

Quan điểm của chính phủ Yemen là gì?

Người phát ngôn của lực lượng chính phủ hợp pháp ở Yemen đã xin lỗi vì bình luận về việc thành lập lực lượng hải quân quốc tế, trong khi trang web của Bộ quốc phòng Yemen phủ nhận, dẫn nguồn tin chính thức của Bộ cho biết, chính phủ đang tham gia liên minh quốc tế để bảo vệ các tuyến vận tải ở Biển Đỏ.

Chính phủ hợp pháp ở Yemen kiểm soát bờ biển phía nam đất nước, Eo biển Bab al-Mandab và một khu vực bờ biển phía tây của Yemen.