Tác giả: Philip Klinkner, giáo sư hành chính công, Cao đẳng Hamilton
Lịch sử thường diễn ra chậm rãi, với các sự kiện lớn cách nhau hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm.
Nhưng năm nay (2024), có vẻ như ai đó đã đẩy nhanh tiến trình, với các sự kiện quan trọng diễn ra hàng tuần hoặc thậm chí hàng ngày.
Joe Biden đã chính thức thông báo vào ngày 21 tháng 7 năm 2024 rằng, ông sẽ rút khỏi cuộc đua chức tổng thống, nó là sự kiện mới nhất trong một loạt các sự kiện lớn tại Mỹ vào năm 2024.
Sau đây là danh sách tóm tắt các sự kiện chính năm 2024:
Ngày 15 tháng 4: Phiên tòa xét xử vụ án ‘tiền bịt miệng’ của Donald Trump tại New York bắt đầu.
Tháng 4 và tháng 5: Các cuộc biểu tình ủng hộ người Palestine diễn ra tại các trường đại học trên khắp cả nước và hàng nghìn người đã bị bắt giữ.
Ngày 30 tháng 5: Trump bị tòa án New York kết tội với 34 tội danh liên quan đến việc ‘trả tiền bịt miệng’.
Ngày 27 tháng 6: Màn tranh luận kém cỏi của Biden so với Trump đã dấy lên nhiều đồn đoán về ‘vị trí’ của ông trong Đảng Dân chủ (khả năng tranh cử tổng thống 2024).
Ngày 1 tháng 7: Phán quyết của Tòa án tối cao Hoa Kỳ đối với Trump – quyền miễn trừ truy tố tổng thống (Trump) và đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng về tình trạng truy tố nhiều vụ việc khác nhau đối với Trump.
Ngày 13 tháng 7: Trump bị thương trong một vụ ám sát bất thành.
Ngày 15 tháng 7: Một thẩm phán liên bang bác bỏ vụ kiện chống lại Trump liên quan đến cáo buộc ‘tài liệu mật’.
Ngày 15 tháng 7: Trump chọn thượng nghị sĩ đến từ Ohio J.D. Vance làm ứng cử viên phó tổng thống.
Ngày 15 tháng 7: Đại hội Đảng Cộng hòa chính thức đề cử Trump làm tổng thống, đánh dấu sự trở lại chính trị của Trump.
Ngày 21 tháng 7: Biden tuyên bố rút khỏi cuộc đua tranh cử tổng thống và ủng hộ phó tổng thống Kamala Harris là ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân chủ.
Ngày 21-22 tháng 7: Kamala Harris nhanh chóng được các đảng viên Đảng Dân chủ hàng đầu ủng hộ và dường như chắc chắn sẽ trở thành người ‘phụ nữ da đen’ đầu tiên gốc Nam Á ứng cử tổng thống.
Mặc dù, diễn biến sự kiện nhanh chóng vào năm 2024 là điều hiếm thấy trong lịch sử Hoa Kỳ, nhưng nó không phải là duy nhất.
1968: Ám sát, bất ổn chính trị, và chiến tranh
Nhiều nhà quan sát đã so sánh năm 2024 với năm 1968. Cả 2 năm đều chứng kiến các tổng thống Dân chủ đương nhiệm rút lui khỏi cuộc bầu cử, cũng như các vụ bạo lực chính trị ‘bi thảm’. Nhưng năm 1968 cũng chứng kiến các sự kiện lịch sử khác. Sau đây là những gì đã xảy ra trong năm 1968:
Ngày 23 tháng 1 năm 1968: Bắc Triều Tiên bắt giữ tàu Hải quân USS Pueblo.
Ngày 30 tháng 1: Quân đội Bắc Việt và Việt Cộng phát động Chiến dịch Tết Mậu Thân, làm suy yếu tuyên bố rằng Hoa Kỳ đang giành chiến thắng trong Chiến tranh Việt Nam.
Ngày 8 tháng 2: Thống đốc Alabama George Wallace, một người theo chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, tuyên bố ra tranh cử tổng thống với tư cách ‘Đảng thứ ba’.
Ngày 10 tháng 3: Tư lệnh quân đội Hoa Kỳ tại Việt Nam, tướng William Westmoreland, yêu cầu tăng thêm 200.000 quân.
Ngày 12 tháng 3: Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Eugene McCarthy của Minnesota gần như đánh bại tổng thống Lyndon Johnson trong cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire.
Ngày 16 tháng 3: Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Robert F. Kennedy của New York tuyên bố chiến dịch tranh cử ứng viên tổng thống của Đảng Dân chủ.
Ngày 31 tháng 3: Johnson đồng ý dừng một phần việc ném bom Bắc Việt để đàm phán chấm dứt chiến tranh. Johnson cũng tuyên bố rằng ông sẽ không tái tranh cử.
Ngày 4 tháng 4: Martin Luther King Jr. bị ám sát tại Memphis, Tennessee. Các cuộc bạo loạn lớn nổ ra ở một số thành phố của Mỹ.
Ngày 10 tháng 5: Các cuộc đàm phán hòa bình về Chiến tranh Việt Nam bắt đầu tại Paris.
Ngày 5 tháng 6: Thượng nghị sĩ New York, Robert F. Kennedy bị bắn ở Los Angeles sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ở California. Ông qua đời vào ngày hôm sau.
Ngày 8 tháng 8: Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa đề cử Richard Nixon làm tổng thống.
Ngày 20 tháng 8: Lực lượng Liên Xô và Khối hiệp ước Warsaw tiến vào Tiệp Khắc, dập tắt phong trào cách mạng màu Mùa xuân Praha.
Ngày 26-29 tháng 8: Đại hội Đảng Dân chủ chia rẽ sâu sắc đề cử phó tổng thống Hubert Humphrey làm ứng cử viên tổng thống. Bên ngoài đại hội, cảnh sát Chicago sử dụng bạo lực chống lại những người biểu tình ôn hòa.
Ngày 30 tháng 9: Humphrey tuyên bố ủng hộ việc ngừng ném bom ở Việt Nam và đàm phán hòa bình.
Ngày 5 tháng 11: Nixon giành chiến thắng sít sao trong cuộc bầu cử tổng thống.
1940: Chiến tranh, lệnh nhập ngũ của Hoa Kỳ và cuộc tái đắc cử lịch sử của FDR
Hai năm khác nổi bật với ‘tốc độ nhanh chóng’ của các sự kiện quan trọng. Đầu tiên là năm 1940, bị chi phối bởi cuộc xâm lược của Đức Quốc xã vào các nước Châu Âu, phản ứng trước cuộc xâm lược đó và nhiệm kỳ thứ 3 tạo ‘tiền lệ’ cho tổng thống Hoa Kỳ Franklin D. Roosevelt.
Ngày 9 tháng 4 năm 1940: Đức Quốc xã xâm lược và chinh phục Đan Mạch và Na Uy.
Ngày 10 tháng 5: Đức Quốc xã xâm lược Hà Lan, Bỉ, Luxembourg và Pháp. Thủ tướng Anh Neville Chamberlain từ chức và được thay thế bởi Winston Churchill.
Ngày 15 tháng 5: Hà Lan đầu hàng Đức.
Ngày 28 tháng 5: Bỉ đầu hàng Đức.
Ngày 4 tháng 6: Cuộc di tản 338.000 quân Đồng minh khỏi Dunkirk, Pháp bị chiếm đóng khi Đức đánh bại quân đội Anh và Pháp.
Ngày 10 tháng 6: Ý tuyên chiến với Pháp và Anh.
Ngày 22 tháng 6: Pháp đầu hàng Đức. Đức kiểm soát hầu hết Trung và Tây Âu.
Ngày 17 tháng 7: Roosevelt được Đại hội toàn quốc của Đảng Dân chủ đề cử ứng viên tổng thống cho nhiệm kỳ thứ 3 – ‘chưa từng có’.
Ngày 24 tháng 6: Đại hội Đảng Cộng hòa đề cử ứng cử viên sáng giá Wendell Willkie.
Ngày 13 tháng 8: Trận chiến nước Anh bắt đầu khi Đức tấn công dữ dội vào Anh bằng các cuộc không kích.
Ngày 16 tháng 9: Hoa Kỳ thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự thời bình đầu tiên trong lịch sử.
Ngày 5 tháng 11: Roosevelt tái đắc cử tổng thống nhiệm kỳ thứ ba.
1973: Phá thai, thỏa thuận hòa bình, Watergate, hỗn loạn chính trị
Cuối cùng, năm 1973 cũng chứng kiến một chuỗi sự kiện lịch sử nhanh chóng. Quyền phá thai của liên bang được Tòa án Tối cao Hoa Kỳ công nhận. Chiến tranh Việt Nam kết thúc sau khi gần 60.000 lính Mỹ và hàng triệu thường dân thiệt mạng. Chiến tranh bắt đầu ở Trung Đông. Và các phiên điều trần của Quốc hội bắt đầu trong một vụ bê bối chính trị, sẽ chấm dứt nhiệm kỳ tổng thống của Nixon vào năm sau.
Ngày 20 tháng 1 năm 1973: Nixon nhậm chức tổng thống cho nhiệm kỳ thứ hai.
Ngày 22 tháng 1: Tòa án tối cao ban hành phán quyết ‘Roe vs. Wade’, hợp pháp hóa hầu hết các vụ phá thai. Cựu tổng thống Johnson qua đời.
Ngày 27 tháng 1: Chiến tranh Việt Nam chính thức kết thúc bằng việc ký kết Hiệp định hòa bình Paris.
Ngày 30 tháng 4: Vụ bê bối Watergate – liên quan đến vụ đột nhập vào các văn phòng của Đảng Dân chủ và che đậy vụ việc – bùng nổ khi Nixon tuyên bố rằng, tổng chưởng lý Richard Kleindienst và các trợ lý Nhà Trắng Bob Haldeman và John Erlichman đã từ chức vì vai trò của họ trong vụ bê bối. Nixon cũng sa thải Cố vấn Nhà Trắng John Dean.
Ngày 17 tháng 5: Phiên điều trần trên truyền hình của ủy ban Watergate của Thượng viện bắt đầu.
Ngày 18 tháng 5: Archibald Cox được bổ nhiệm làm công tố viên đặc biệt để điều tra vụ Watergate.
Ngày 25 tháng 6. Dean làm chứng trước công chúng và ám chỉ Nixon có liên quan đến vụ che đậy Watergate.
Ngày 15 tháng 7: Nixon phải nhập viện vì bệnh viêm phổi.
Ngày 16 tháng 7: Trợ lý Nhà Trắng Alexander Butterfield làm chứng rằng, Nixon đã ghi âm các cuộc trò chuyện và cuộc gọi điện thoại tại Phòng Bầu dục của mình.
Ngày 6 tháng 10: Chiến tranh Yom Kippur bắt đầu khi Ai Cập và Syria tấn công Israel.
Ngày 10 tháng 10: Phó tổng thống Spiro Agnew từ chức, không phản đối các cáo buộc tham nhũng liên bang.
Ngày 20 tháng 10: Một số quốc gia Ả Rập tuyên bố cấm vận dầu mỏ đối với Hoa Kỳ vì nước này ủng hộ Israel, bắt đầu cuộc khủng hoảng năng lượng 1973-1974.
Ngày 20 tháng 10: Vụ thảm sát đêm thứ bảy: Tổng chưởng lý Elliot Richardson và phó tổng chưởng lý William Ruckelshaus từ chức sau khi từ chối lệnh của Nixon sa thải công tố viên đặc biệt Cox. Tổng chưởng lý Robert Bork trở thành quyền tổng chưởng lý và sa thải Cox.
Ngày 25 tháng 10: Liên Xô đe dọa can thiệp vào Chiến tranh Yom Kippur. Để đáp trả, Hoa Kỳ nâng mức cảnh báo phòng thủ từ DEFCON 4 lên DEFCON 3. Cuộc chiến kết thúc bằng lệnh ngừng bắn do Liên Hợp Quốc bảo trợ.
Ngày 30 tháng 10: Ủy ban tư pháp Hạ viện bỏ phiếu để bắt đầu điều tra khả năng luận tội Nixon.
Ngày 6 tháng 12: Sau khi cả hai viện của Quốc hội bỏ phiếu chấp thuận, Gerald Ford trở thành phó tổng thống đầu tiên đảm nhiệm chức vụ này thông qua Tu chính án thứ 25. Tu chính án đó, được phê chuẩn vào năm 1967, đã thiết lập thủ tục ‘lấp đầy’ khi khuyết tổng thống và phó tổng thống.
Những năm xảy ra sự kiện ‘chưa từng có này’ có điểm chung?
Một yếu tố có vẻ là chiến tranh và bầu cử tổng thống dường như tạo ra một loạt các sự kiện. Thứ hai, các sự kiện quan trọng dường như tạo ra nhiều sự kiện hơn.
Năm 1940, cuộc xâm lược của Đức Quốc xã đã dẫn đến việc Churchill trở thành thủ tướng Anh và có lẽ đã thúc đẩy khả năng Roosevelt ra tranh cử và giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ ba.
Năm 1968, cuộc tấn công Tết Mậu Thân đã góp phần gây ra những thách thức đối với tổng thống Johnson, dẫn đến quyết định từ chức của ông. Điều đó đã giúp tạo tiền đề cho đại hội Đảng Dân chủ ‘tai hại’ năm đó.
Sự trở lại về mặt chính trị và pháp lý của Trump trong năm nay khiến Đảng Dân chủ càng khao khát một ứng cử viên chiến thắng, gia tăng áp lực lên Biden sau màn tranh luận kém cỏi của ông.
Chúng ta không biết liệu tốc độ của các sự kiện tin tức trong năm nay có bắt đầu chậm lại không.
Điều chúng ta biết là hầu hết người Mỹ có thể muốn nghỉ ngơi một chút trước khi gặp phải một sự kiện có khả năng mang tính lịch sử khác.
