Tác giả: Fuat Öner
Nước Mỹ một lần nữa phải đối mặt với nguy cơ đóng cửa, do tranh chấp về nguồn tài trợ cho chính phủ liên bang.
Chỉ còn rất ít thời gian, cho đến khi năm tài chính mới bắt đầu vào ngày 1 tháng 10 năm 2023, Quốc hội vẫn chưa đạt được thỏa thuận về đề xuất ngân sách – cung cấp tài chính cho chính phủ liên bang.
Lịch sử đóng cửa của chính phủ Mỹ
Trong 47 năm qua, chính phủ Mỹ đã 21 lần phải đóng cửa vì xung đột chính trị đảng phái. Quốc hội, cho đến nửa đêm ngày 30 tháng 9 theo giờ địa phương, sẽ thống nhất về dự luật ngân sách mới và ngăn chặn một đợt đóng cửa chính phủ.
Tình hình trở nên phức tạp, bởi thực tế hiện tại, là Quốc hội Mỹ bị chia rẽ giữa Thượng viện do Đảng Dân chủ kiểm soát và Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát, và thực tế là những người bảo thủ cực hữu của Đảng Cộng hòa muốn lợi dụng việc chính phủ đóng cửa như một con bài mặc cả để cắt giảm chi tiêu.
Đảng Cộng hòa bị chia rẽ về kế hoạch chi tiêu. Những người bảo thủ cực hữu trong đảng ủng hộ việc cắt giảm, cũng như ngừng tài trợ thêm cho cuộc xung đột quân sự ở Ukraine.
Nhóm bác bỏ các nỗ lực thỏa hiệp do chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy dẫn đầu, đang đe dọa loại McCarthy khỏi chức vụ, nếu các đảng viên Cộng hòa ôn hòa đạt được thỏa thuận với các đảng viên Dân chủ để thông qua ngân sách tạm thời.
Để ngân sách có hiệu lực, sau khi được Hạ viện thông qua, nó phải thông qua Thượng viện do Đảng Dân chủ kiểm soát, sau đó sẽ được tổng thống Mỹ Joe Biden ký.
Chính phủ “đóng cửa” có nghĩa là hầu hết các hoạt động đều dừng lại
Theo luật Hoa Kỳ, nếu Quốc hội không thông qua ngân sách thường trực cho năm tài chính kết thúc vào ngày 30 tháng 9 và bắt đầu vào ngày 1 tháng 10, phần thiếu hụt phải được bù đắp bằng ngân sách tạm thời.
Trong trường hợp ngân sách tạm thời cũng không thể được phê duyệt, các tổ chức liên bang mất quyền chi tiêu sẽ tạm thời và ngừng hoạt động.
Điều này có nghĩa là nếu luật cung cấp tài chính cho chính phủ không được thông qua trước khi bắt đầu năm tài chính, hầu hết các hoạt động của chính phủ liên bang sẽ bị đình trệ.
Tình trạng này, mặc dù không báo trước một cuộc khủng hoảng kinh tế toàn diện, nhưng có nguy cơ làm tê liệt nhiều lĩnh vực của cuộc sống.
Trong quá trình này, các nhân viên chính phủ không thiết yếu được cho nghỉ phép, trong khi Quân đội Hoa Kỳ, các cơ quan tình báo như Cục tình báo trung ương (CIA), Cục điều tra liên bang (FBI) và Cơ quan an ninh quốc gia, các nhân viên khu vực công như bác sĩ và nhân viên y tế các bệnh viện chính phủ, nhân viên an ninh tại các sân bay, nhà tù tiếp tục thực hiện nhiệm vụ của mình.
Những người này, được phân loại là nhân sự “thiết yếu”, thường không được trả lương trong thời gian ngừng hoạt động cho đến khi Quốc hội thông qua ngân sách mới.
Xem thêm: Nước Mỹ Đang Đối Mặt Với Cơn Ác Mộng Nợ Nần
Lần cuối cùng chính phủ “đóng cửa” là dưới thời Trump.
Mỗi cơ quan liên bang đang tuân theo kế hoạch ‘đóng cửa’ của riêng mình, dựa trên các hướng dẫn được ban hành trong các lần đóng cửa trước đây theo thỏa thuận của Văn phòng quản lý và ngân sách. Các kế hoạch nêu rõ những hoạt động nào của chính phủ không thể tiếp tục cho đến khi có ngân sách trở lại.
Trong khi chính phủ liên bang “đóng cửa” định kỳ ở Hoa Kỳ do khủng hoảng ngân sách có vẻ xa lạ đối với các quốc gia khác, vì không có ví dụ tương tự nào khác trên thế giới, nhưng người dân Mỹ thỉnh thoảng đã trải qua tình trạng này, gây thiệt hại hàng tỷ USD cho nền kinh tế quốc gia, kể từ năm 1976 – 21 lần chính phủ Mỹ đóng cửa.
Lần đóng cửa đầu tiên xảy ra dưới thời tổng thống thứ 38 của Mỹ Gerald Ford do Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ không thể thống nhất và kéo dài 11 ngày.
Chính phủ liên bang đã bị đóng cửa 5 lần dưới thời chính quyền của tổng thống thứ 39 của Hoa Kỳ Jimmy Carter, người được Ford chuyển giao quyền lực vào năm 1977.
Tổng thống thứ 40 của Hoa Kỳ, Ronald Reagan, là người có kinh nghiệm phong phú nhất về việc đóng cửa, xảy ra 8 lần trong 8 năm làm tổng thống của ông.
George W. Bush và Barack Obama mỗi người phải đối mặt với việc đóng cửa chính phủ 1 lần và Bill Clinton 2 lần.
Dưới thời Donald Trump, chính phủ đã đóng cửa 3 lần, trong đó lần đóng cửa gần đây nhất, bắt đầu vào tháng 12 năm 2018 và kết thúc vào tháng 1 năm 2019, kéo dài 35 ngày, dài nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Xem thêm: Chứng Hoang Tưởng – Suy Nhược Của Nước Mỹ: Biden Và Soros Bộ Đôi Huyền Thoại?
Đóng cửa đe dọa nền kinh tế
Nếu Quốc hội Mỹ không đạt được thỏa thuận trong tuần này, chính phủ dự kiến sẽ đóng cửa lần đầu tiên kể từ năm 2019.
Cần lưu ý rằng, trong trường hợp ngừng hoạt động, hàng trăm nghìn nhân viên liên bang sẽ phải nghỉ phép không lương và một loạt dịch vụ, từ công bố dữ liệu kinh tế đến dịch vụ xã hội, có thể bị gián đoạn.
Trong số những hậu quả tiêu cực chính có thể xảy ra của việc đóng cửa là việc cắt giảm chi tiêu của các nhân viên chính phủ không được trả lương, giáng một đòn mạnh vào ngành du lịch trong trường hợp các công viên, bãi biển và bảo tàng công cộng đóng cửa, cũng như sự sụt giảm về kinh tế ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán và đầu tư do niềm tin bị tổn hại.
Hiệp hội du lịch Hoa Kỳ ước tính rằng việc chính phủ liên bang “đóng cửa” sẽ khiến ngành du lịch Hoa Kỳ thiệt hại 140 triệu USD mỗi ngày.
Cơ quan xếp hạng quốc tế Moody’s cảnh báo hồi đầu tuần rằng, việc chính phủ liên bang Mỹ đóng cửa có thể sẽ có tác động tiêu cực đến xếp hạng tín dụng.
Người ta lập luận rằng, chi phí cho việc đóng cửa nền kinh tế Mỹ có thể sẽ cao hơn nếu quá trình này kéo dài.
Hình minh họa: Tổng thống Mỹ Biden. Nguồn ảnh: AP
