Lãnh đạo tối cáo Iran, Ali Khamenei đã ra lệnh tấn công trực tiếp Israel để trả thù việc sát hại thủ lĩnh Hamas, Ismail Haniyeh. NYT dẫn 3 nguồn tin từ những lãnh đạo trong chính phủ Iran.
Lệnh được đưa ra tại cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng an ninh quốc gia tối cao Iran vào sáng thứ 4 (30/07/2024), ngay sau khi Iran thông báo Haniyeh đã bị giết. Ba quan chức Iran, hai trong số họ có liên quan đến IRGC (Lực lượng vệ binh cách mạng Iran), đã nói với NYT về điều này. Họ yêu cầu không nêu tên vì họ không có quyền nói về vấn đề này một cách công khai.
Iran và Hamas đổ lỗi cho Israel về vụ giết người. Israel, quốc gia đang có chiến tranh với Hamas ở Dải Gaza, không thừa nhận cũng không phủ nhận việc sát hại Haniyeh, người đang ở Tehran dự lễ nhậm chức của tân tổng thống Iran. Israel có lịch sử lâu dài trong việc ám sát kẻ thù ở nước ngoài, bao gồm cả các nhà khoa học hạt nhân và chỉ huy quân sự Iran.
Trong suốt cuộc chiến kéo dài gần 10 tháng ở Gaza, Iran đã cố gắng tạo thế cân bằng – bằng cách gây áp lực lên Israel, thông qua việc tăng mạnh các cuộc tấn công từ các đồng minh và lực lượng ủy nhiệm trong khu vực, đồng thời tránh xảy ra chiến tranh toàn diện giữa hai nước.
Vào tháng 4/2024, Iran đã thực hiện cuộc tấn công lớn nhất và công khai nhất vào Israel trong nhiều thập kỷ thù địch, phóng hàng trăm tên lửa và máy bay không người lái để ‘trả đũa’ cuộc tấn công vào tòa nhà lãnh sự quán ở Damascus, Syria, khiến một số chỉ huy quân sự Iran thiệt mạng. Tuy nhiên, gần như toàn bộ tên lửa đã bị Israel và đồng minh bắn hạ, thiệt hại là không đáng kể.
Xem thêm: Iran: Pháo Đài Bất Khả Xâm Phạm Ở Ngã Tư Thế Giới
Hiện vẫn chưa rõ Iran sẽ phản ứng như thế nào và liệu họ có ‘cân nhắc’ các cuộc tấn công để tránh leo thang xung đột trong khu vực hay không?
Bộ chỉ huy quân sự Iran đang xem xét khả năng thực hiện một cuộc tấn công kết hợp bằng máy bay không người lái và tên lửa vào các mục tiêu quân sự ở vùng lân cận Tel Aviv và Haifa.
Đồng thời, theo quan chức Iran, nên tránh tấn công vào các mục tiêu dân sự. Một lựa chọn đang được xem xét là một cuộc tấn công phối hợp của Iran và các đồng minh trên các mặt trận khác, bao gồm Yemen, Syria và Iraq, để đạt hiệu quả tối đa.
Lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei, người có tiếng nói cuối cùng về mọi vấn đề của nhà nước và cũng là tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, đã chỉ thị cho các chỉ huy quân sự của IRGC và quân đội Iran chuẩn bị kế hoạch tấn công và phòng thủ trong trường hợp xảy ra chiến tranh và cuộc tấn công của Israel, các quan chức cho biết.
Nói về cái chết của Ismail Haniyeh, Khamenei nói rõ rằng, Iran sẽ thực hiện các biện pháp trả đũa trực tiếp. Ông ấy nói rằng, người Iran “xem nhiệm vụ của họ là trả thù cho máu của ông ấy” vì nó xảy ra trên lãnh thổ Iran. Khamenei cũng lưu ý, Israel phải chịu sự trừng phạt nghiêm khắc cho hành động của mình.
Tuyên bố của các quan chức Iran khác, bao gồm cả tân tổng thống Masoud Pezeshkian, đại diện Bộ ngoại giao, IRGC và phái đoàn Iran tại Liên Hợp Quốc, cũng công khai tuyên bố rằng Iran sẽ trả đũa Israel và nước này có mọi quyền để tự vệ trước các cuộc tấn công nhằm vào Iran.
Xem thêm: Liên Minh Ở Trung Đông Đối Đầu Với Israel Và Mỹ?
Iran và các lực lượng khu vực mà họ hỗ trợ – Hamas, Hezbollah ở Lebanon, phong trào Houthi ở Yemen và nhiều lực lượng dân quân ở Iraq – hình thành cái mà họ gọi là ‘Trục kháng chiến’. Thủ lĩnh của các nhóm này đã có mặt tại Tehran để dự lễ nhậm chức của tổng thống Iran, Pezeshkian vào thứ 3. Haniyeh bị giết vào khoảng 2 giờ sáng giờ địa phương, sau khi tham dự buổi lễ và gặp Khamenei.
Vụ giết người đã gây sốc cho các quan chức Iran, những người xem đây là hành vi vượt qua ranh giới đỏ.
Đó là một vi phạm an ninh đáng xấu hổ đối với một quốc gia mong muốn thể hiện sức mạnh của mình, nhưng từ lâu đã thất vọng vì không ngăn được Israel tiến hành các hoạt động bí mật ngay tại Iran.
Tình hình trở nên tồi tệ hơn bởi vụ ám sát Haniyeh, sự hiện diện của các đồng minh và việc ông ấy bị tấn công tại một nơi được bảo mật cao vào một ngày mà an ninh được tăng cường ở thủ đô.
Nhiều người ủng hộ chính phủ Iran và các quan chức bày tỏ sự phẫn nộ vì không thể ngăn chặn vụ giết người.
Họ tin rằng, chỉ một số quan chức an ninh cấp cao mới có thể biết Haniyeh đang ở đâu. Một số người viết trên mạng xã hội, ưu tiên hàng đầu của Iran là đảm bảo an toàn cho các quan chức cấp cao.
Alireza Katebi Jahromi, một nhà báo và người ủng hộ chính phủ Iran, viết trong một bài đăng trên X (trước đây là Twitter): “Trước khi trả thù, trước tiên hãy đảm bảo an toàn cho nhà lãnh đạo tối cao”.
Các quan chức Iran xem việc giết Haniyeh không chỉ là mong muốn loại bỏ một trong những kẻ thù của Israel mà còn là một thách thức đối với an ninh của họ. Hóa ra bất kỳ ai ở Iran, bất kể cấp bậc, đều có thể trở thành mục tiêu ám sát.
Các nhà phân tích cho rằng, Iran xem việc trả đũa là cần thiết, không chỉ để trả thù cho vụ giết Haniyeh mà còn để ngăn chặn Israel giết những nhân vật quyền lực khác như Hassan Nasrallah, thủ lĩnh của Hezbollah, hay tướng Ismail Qaani, chỉ huy Lực lượng Quds của Iran – lực lượng hỗ trợ các nhóm trong ‘Trục kháng chiến’.
Ali Vaez, người đứng đầu dự án ICG Iran (Nhóm khủng hoảng quốc tế) cho biết: “Iran dường như tin rằng họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc đáp trả nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công tiếp theo của Israel, bảo vệ chủ quyền của mình và duy trì uy tín trong mắt các đối tác khu vực”.
Tác giả: Farnaz Fassihi
