Ý tưởng lớn
Theo nghiên cứu mới mà chúng tôi thực hiện, khỉ Rhesus có cảm giác khi trái tim của chúng đang đập.
Cảm nhận được các trạng thái sinh lý của chính mình – như nhịp tim, nhịp thở hoặc má ửng hồng – được gọi là sự can thiệp. Một số nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, động vật có thể được huấn luyện để thực hiện các nhiệm vụ thể hiện khả năng này.
Nhiều thập kỷ trước, một nhóm các nhà khoa học cho thấy, khỉ nâu có thể được huấn luyện để tăng và giảm nhịp tim. Nhưng một câu hỏi mở là liệu khỉ có khả năng cảm nhận các tín hiệu cơ thể thay vì được dạy làm như vậy hay không.
Cả trẻ sơ sinh và khỉ đều nhìn vào những thứ bất ngờ hoặc mới lạ trong thời gian dài hơn so với những thứ chúng mong đợi hoặc quen nhìn thấy. Chúng tôi đã sử dụng một nhiệm vụ dựa trên hành vi này – ban đầu được phát triển để kiểm tra xem trẻ sơ sinh có thể cảm nhận được nhịp tim của chính mình hay không – để tìm hiểu xem khỉ cũng có khả năng này hay không.
Đầu tiên, chúng tôi cho những con khỉ ngồi trên ghế trước màn hình máy tính và nối chúng với máy đo điện tâm đồ để theo dõi nhịp tim của chúng. Sau đó, chúng tôi phát video có đám mây màu vàng hoặc xanh lục nhấp nhô lên xuống kèm theo tiếng bíp. Đôi khi chúng tôi đồng bộ hóa tiếng nảy và tiếng bíp để phù hợp với nhịp tim của con khỉ, còn những lúc khác thì chúng không đồng bộ.
Sau đó, chúng tôi sử dụng thiết bị theo dõi mắt để đo thời gian khỉ nhìn vào hình ảnh. Nếu những con khỉ có cảm giác về nhịp tim của chính mình, chúng sẽ thấy sự nảy đồng bộ kém thú vị và mới lạ hơn, so với sự nảy không đồng bộ và do đó sẽ dành nhiều thời gian hơn để xem hình ảnh đồng bộ.
Chúng tôi đã thử nghiệm 4 con khỉ, và giống như những đứa trẻ, chúng nhìn vào các hình dạng nảy lên và phát ra âm thanh không đồng bộ với nhịp tim của chúng trong thời gian dài hơn đáng kể – gần 3/4 giây – so với các hình ảnh đồng bộ.
Ngoài ra, mức độ mà những con khỉ chú ý đến những hình dạng không đồng bộ hơn là những hình dạng đồng bộ rất gần với sự khác biệt ở trẻ sơ sinh. Những phát hiện này cho thấy rằng, loài khỉ có khả năng cảm nhận bẩm sinh về nhịp tim của chúng.
Tại sao nó quan trọng
Các đánh giá nhịp tim được sử dụng phổ biến để đánh giá mức độ nhận biết các tín hiệu cơ thể của con người.
Ở con người, kỹ năng này được cho là trung tâm của trải nghiệm cảm xúc, có ý thức về bản thân, trí nhớ, kiến thức về nhận thức của chính mình và thậm chí cả ý thức. Khả năng tương tác cao hoặc thấp bất thường có liên quan đến các rối loạn như lo lắng và trầm cảm.
Nghiên cứu của chúng tôi chứng minh rằng, khỉ và người có cảm giác giống nhau về nhịp tim và thiết lập một phương pháp để kiểm tra khả năng này giữa các loài.
Điều gì tiếp theo
Mọi người nhận thức rõ ràng về nhiều chức năng sinh lý tinh tế chứ không chỉ riêng nhịp tim của họ. Nhưng một số người có khả năng ‘tiếp thu’ rất nhạy bén, thì rất nhiều người thực sự rất tệ trong những nhiệm vụ như trong nghiên cứu.
Tiếp theo, nhóm của chúng tôi dự định kiểm tra xem – giống như con người – khỉ có giỏi hơn những loài khác trong việc cảm nhận nhịp tim của chính chúng hay không, và liệu điều này có chuyển sang các đặc điểm tâm lý khác hay không.
Điều này có thể cho phép các nhà nghiên cứu xác định khả năng tiếp nhận phát triển như thế nào, những đặc điểm nào của môi trường xã hội và vật lý hình thành nên nó và hệ thống thần kinh nào làm nền tảng cho nó.
Nền tảng tri thức này có thể giúp nghiên cứu sâu hơn về nguyên nhân đằng sau những thách thức về sức khỏe khi hoạt động ‘nội cảm’ gặp trục trặc – bao gồm rối loạn sức khỏe tâm thần, rối loạn ‘thoái hóa thần kinh’ và lão hóa.
Hình minh họa: Nghiên cứu mới chỉ ra rằng khỉ rhesus có khả năng cảm nhận các quá trình sinh lý giống như nhịp tim của chính chúng. Matthew Verdolivo-UC Davis. Dịch vụ công nghệ học thuật IET, CC BY-ND
Tác giả:
Joey Charbonneau, nghiên cứu sinh tiến sĩ về khoa học thần kinh, Đại học California, Davis
Eliza Bliss-Moreau, phó giáo sư tâm lý học, Đại học California, Davis
