Nỗi ám ảnh của thủ tướng Israel Netanyahu đối với Iran có thể kéo Mỹ vào một cuộc chiến tranh khu vực tàn khốc khác tại Trung Đông.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về chương trình hạt nhân của Iran trong 3 thập kỷ qua.
Netanyahu cũng đã đe dọa tấn công Iran vô số lần. Gần đây hơn, vào tháng 9/2023, ông phát biểu tại phiên họp thứ 78 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Iran phải đối mặt với “mối đe dọa hạt nhân thực sự”.
Sau cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, Netanyahu cuối cùng có thể thực hiện được những lời đe dọa của mình. Những sự kiện khủng khiếp ở miền nam Israel (Dải Gaza) đã mang lại cho thủ tướng Israel cái cớ và sự hỗ trợ quốc tế để phản ứng mạnh mẽ hơn.
Netanyahu có cả lợi ích chính trị và cá nhân trong tất cả những điều này. Do xung đột khu vực kéo dài, Israel khó có thể hoàn toàn chịu trách nhiệm về sự thất bại – trong việc ngăn chặn Hamas tấn công Israel.
Sự leo thang xung đột với Palestine, cũng có thể khiến nhiều cáo buộc tham nhũng liên quan đến Netanyahu bị trì hoãn vô thời hạn.
Netanyahu đã từ một thủ tướng thất bại và bị chỉ trích, trở thành một nhà lãnh đạo thời chiến chỉ sau một đêm, với các đảng đối lập đang kêu gọi tham gia cùng ông, trong một chính phủ đoàn kết dân tộc.
Netanyahu tuyên chiến và ra lệnh tấn công trả đũa ngay lập tức, nhằm vào các vị trí của Hamas ở Dải Gaza. Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) đã phát động các cuộc tấn công quy mô lớn vào Dải Gaza, khiến hơn 500 người thiệt mạng. Nước này cũng đang chuẩn bị cho một chiến dịch quân sự trên bộ chống lại người Palestine.
Netanyahu không nêu rõ các giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến, nhưng nhận được sự hỗ trợ vô điều kiện của các chính phủ phương tây để “bảo vệ Israel”.
Tổng thống Mỹ Joe Biden thậm chí còn đi xa hơn. Mỹ đã cung cấp cho Tel Aviv (Israel) nhiều vũ khí và đạn dược hơn, gửi tàu sân bay hiện đại và tiên tiến nhất, USS Ford, cùng với một số tàu khu trục đến Đông Địa Trung Hải, và tăng cường sức mạnh cho lực lượng Mỹ đồn trú trong khu vực – đủ để bắt đầu thế chiến thứ 3.
Biden tập trung vào răn đe chiến lược để “kẻ thù của Israel không cảm thấy họ có thể lợi dụng tình hình hiện tại”.
Nhưng về mặt lịch sử, Israel chưa bao giờ cho phép quân đội nước ngoài hiện diện trên lãnh thổ của mình và không cần quân đội Mỹ chiến đấu với Hamas.
Biden cũng có lợi ích chính trị trong cuộc xung đột Israel-Palestine. Ông muốn đảm bảo rằng, Đảng cộng hòa không lợi dụng thảm kịch Israel để gây thiệt hại cho ông trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Các đối thủ của Đảng cộng hòa đã cố gắng liên kết thỏa thuận trao đổi tù nhân gần đây của Biden với Iran, bao gồm việc giải tỏa tài sản trị giá 6 tỷ USD của Iran, với các cuộc tấn công của Hamas.
Nhưng Netanyahu và các bộ trưởng nhiệt thành của ông có thể có suy nghĩ hoàn toàn khác, về việc triển khai quân đội Hoa Kỳ, một điều vượt xa sự răn đe quân sự và định vị chính trị. Ông ấy có thể cố gắng mở rộng cuộc chiến, bao gồm cả việc chống lại Iran.
Chính phủ Israel đã cáo buộc Iran hỗ trợ và chỉ đạo hoạt động của Hamas, như trước đây họ đã từng làm, liên quan đến các cuộc tấn công khác của người Palestine nhằm vào người Israel.
Một loạt những người ủng hộ Israel, những người theo chủ nghĩa tân bảo thủ và các chuyên gia truyền thông ở Mỹ và Châu Âu đã lên tiếng cáo buộc có sự tham gia của Iran trong cuộc tấn công vừa qua.
Tạp chí Phố Wall, trích dẫn các nguồn tin giấu tên, họ viết rằng, các quan chức Iran và sĩ quan của Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo (IRGC) đã trực tiếp tham gia tổ chức và lên kế hoạch cho các cuộc tấn công này.
Ngược lại, các quan chức Mỹ nói rằng, họ chưa có bằng chứng về sự liên quan của Iran.
Về phần mình, Iran gọi “Chiến dịch bão lụt Al-Aqsa” (Al-Aqsa Flood) là một ‘phong trào’ tự phát của các nhóm kháng chiến và tự vệ của người Palestine, và các quan chức nước này thậm chí không cố gắng che giấu niềm vui sướng – trước sự bất hạnh của Tel Aviv.
Họ bày tỏ sự tin tưởng rằng, hoạt động này sẽ làm chệch hướng quá trình bình thường hóa quan hệ của Saudi Arabia với Israel và cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của nhà nước Israel.
Trong khi đó, đồng minh của Iran, Hezbollah (Lebanon), ca ngợi hoạt động của Hamas và giao chiến với IDF tại Trang trại Shebaa do Israel chiếm đóng, đe dọa sẽ can thiệp lớn hơn – nếu Israel tiến vào Dải Gaza.
Sự liều lĩnh của Iran và các đồng minh rất có thể sẽ quay trở lại ám ảnh họ, cũng như sự kiêu ngạo của Israel – các chiến binh Hamas có thể tiêu diệt hoàn toàn nước này.
Cả Iran và Israel đều không rút ra bài học từ lịch sử, khi tiếp tục đẩy xung đột ủy nhiệm của mình tới chiến tranh.
Trong nhiều năm, IDF và các cơ quan tình báo đã phá hoại chương trình hạt nhân của Iran và nhắm vào tài sản của Iran ở nước ngoài.
Về phần mình, Iran đã hỗ trợ nhiều nhóm vũ trang khác nhau ở Trung Đông, tấn công các đồng minh của Mỹ và Israel.
Bất chấp sự táo bạo và dũng cảm của mình, Netanyahu không thể và sẽ không tấn công Iran, nếu không được Mỹ bật đèn xanh và hỗ trợ.
Nhưng các cuộc tấn công đẫm máu vào Israel là tác nhân thay đổi cuộc chơi, tạo cơ hội hoàn hảo cho Netanyahu thực hiện kế hoạch đè bẹp Iran – bằng cách lôi kéo Mỹ tham chiến.
Điều này sẽ không dễ dàng, vì mong muốn được cho là chấm dứt “các cuộc chiến tranh mãi mãi” của Biden – được thể hiện qua việc rút quân khỏi Afghanistan một cách nhục nhã vào năm 2021.
Chính quyền Biden cũng đặt sự cạnh tranh của Mỹ với ‘Trung Quốc và Nga’ lên hàng đầu, đặc biệt là sau khi Nga thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Nhưng trên thực tế, Mỹ không hề rời bỏ Trung Đông, mà chỉ đơn giản là tái triển khai lực lượng và khí tài quân sự trong khu vực.
Bản thân Biden đã hứa “không rời khỏi khu vực – không để lại khoảng trống – ngay lập tức bị lấp đầy bởi Trung Quốc, Nga hoặc Iran”.
Một khi Israel và Mỹ có bằng chứng về sự liên quan của Iran trong vụ tấn công, trước tiên họ có thể cố gắng gây áp lực với Iran, để tạo điều kiện thả những người Israel do Hamas bắt giữ, đó có thể là ưu tiên hàng đầu của Netanyahu.
Nếu Iran từ chối và quyết định sử dụng Hezbollah làm đòn bẩy chống lại Israel, điều đó rất có thể gây ra một cuộc đối đầu rộng hơn, có sự tham gia của Mỹ.
Thật không may, sự hỗ trợ vô điều kiện của Mỹ dành cho Israel là điều duy nhất mà Đảng cộng hòa và Đảng dân chủ có thể thống nhất.
Điều quan trọng cần nhớ là tình hình năm 2023 phức tạp hơn nhiều so với trước cuộc xâm lược Iraq năm 2003, kết thúc trong thảm họa hoàn toàn đối với Mỹ và Iraq.
Việc lặp lại kịch bản tương tự với Iran, chắc chắn sẽ gây ra hậu quả tàn khốc hơn nhiều cho tất cả các bên liên quan.
Tác giả: Marwan Bishara là nhà phân tích chính trị cấp cao tại Al Jazeera. Được công nhận rộng rãi là chuyên gia hàng đầu về chính sách đối ngoại của Mỹ, Trung Đông và các vấn đề chiến lược quốc tế. Trước đây, ông là giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Paris, Mỹ.
