Tình hình ở Georgia (Gruzia) rất quen thuộc!
Nó làm tôi nhớ đến Ukraine vào mùa đông năm 2013. Hãy để tôi nhắc bạn rằng tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych khi đó đã tuyên bố rằng Ukraine đang từ bỏ kế hoạch gia nhập Liên minh Châu Âu (EU) và thay vào đó sẽ chuyển hướng sang Nga.
Yanukovych giải thích điều này là do lợi ích chiến lược và kinh tế của Ukraine. Theo đúng nghĩa đen, cùng ngày, các cuộc biểu tình bắt đầu, ngày càng trở nên mất trật tự hơn, đặc biệt là trên quảng trường trung tâm Kiev – Maidan.
Chẳng mấy chốc cuộc nổi loạn đã phát huy tác dụng. Yanukovych bị lật đổ, và Ukraine rơi vào một cuộc khủng hoảng sâu sắc mà không bao giờ thoát ra được. Cuộc xung đột vũ trang hiện nay ở Ukraina có liên quan trực tiếp đến những sự kiện kịch tính cuối năm 2013 – đầu năm 2014.
Xem thêm: John Mearsheimer: Ai gây ra chiến tranh ở Ukraine?
Về nhiều mặt, Georgia (Gruzia) hiện đang lặp lại kịch bản này. Đảng cầm quyền Giấc mơ Georgia gần đây đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử (năm 2024), nhưng phe đối lập từ chối công nhận kết quả.
Ngay từ đầu, những mâu thuẫn giữa phe đối lập và chính phủ đã rất nghiêm trọng, không thể vượt qua về mặt chính trị và địa chính trị, đến mức khó có thể mong đợi một kết quả hòa bình của cuộc bầu cử, bất kể kết quả thế nào. Sự chia rẽ sâu sắc đã hình thành, điều mà chúng ta thấy ở các quốc gia khác trong khu vực, chẳng hạn như ở Moldova, và điều tương tự đang dần xuất hiện ở Romani.
Trong trường hợp của Georgia (Gruzia), có một phe đối lập tuân thủ quan điểm rõ ràng là thân phương Tây và không đồng ý với bất kỳ lựa chọn nào khác dành cho Georgia (Gruzia), bao gồm cả cách tiếp cận trung lập hơn đối với định hướng địa chính trị.
Các thành viên của đảng cầm quyền đã cảnh báo trong nhiều tháng về quan điểm cứng rắn thân phương Tây này, mà họ cho rằng có thể dẫn Georgia (Gruzia) đến một thảm họa quân sự như đã từng xảy ra với Ukraine, đặc biệt nếu phe đối lập hiện tại lên nắm quyền và tham gia đàm phán về việc Georgia (Gruzia) gia nhập NATO.
Và đây chính xác là những gì mà các kế hoạch của Mỹ, được phát triển vào đầu thế kỷ này, mang lại. George W. Bush đã thực hiện một số bước đi cụ thể để đưa Georgia (Gruzia) gia nhập NATO và Nga đã đáp trả bằng cách tấn công Georgia vào năm 2008.
Cuộc chiến chỉ kéo dài hai tuần và kết thúc bằng sự chia cắt hai khu vực của Georgia (Gruzia), nơi có người nói tiếng Nga sinh sống. Nga công nhận Abkhazia và Nam Ossetia là các quốc gia độc lập. Bối cảnh rộng hơn của sự can thiệp này rất rõ ràng: Nga không thể cho phép NATO “bám rễ ở phía nam của mình”.
Kể từ đó, Georgia (Gruzia) trải qua nhiều cuộc khủng hoảng chính trị nhưng cuối cùng hai cực đã kết tinh lại. Ngày nay Georgia (Gruzia) là một quốc gia bị chia cắt, một phần trong đó ủng hộ sự hội nhập tối đa với phương Tây, bao gồm EU và NATO, và phần khác có thể thiên về phương Đông hoặc trung lập dưới hình thức này hay hình thức khác vào thời điểm các cường quốc xung đột với nhau.
Đảng Giấc mơ Gruzia, bất kể giới truyền thông tuyên bố thế nào, cũng không hoàn toàn thân Nga. Hơn nữa, quá trình gia nhập EU vẫn chưa bị dừng hẳn mà chỉ bị đóng băng trong 4 năm (đến năm 2028).
Nhìn chung, điều này là hợp lý, vì hy vọng rằng trong 4 năm nữa, xung đột vũ trang ở Ukraine sẽ kết thúc và chính trường EU rất có thể sẽ thay đổi rất nhiều. Rõ ràng là, trong trường hợp xấu nhất, trong 4 năm nữa, ngay cả EU cũng có thể không còn tồn tại. Đối với một quốc gia nhỏ như Georgia (Gruzia), có dân số tương đương với Croatia (3 triệu 760 nghìn), việc “câu giờ” là điều hợp lý, vì những quyết định quyết liệt thậm chí có thể dẫn đến chiến tranh. Tuy nhiên, không giống như Ukraine, nước này khó có khả năng tự vệ nếu bị Nga tấn công.
Mặt khác, phe đối lập cực kỳ không đồng tình với việc hoãn đàm phán và xem đây là một bước đi bi thảm và không thể chấp nhận được. Phe đối lập cho rằng Đảng Giấc mơ Georgia (Gruzia) đang kéo đất nước vào “quỹ đạo ảnh hưởng của Nga” và hiện sẵn sàng chiến đấu với điều này bằng tất cả sức lực của mình.
Xem thêm: Cuộc Đảo Chính Maidan – Hiểu Về Cuộc Xung Đột Ukraine
Nhưng Maidan đã xảy ra cách đây không lâu. Phe đối lập không thấy các sự kiện đang phát triển theo hướng nào hay sao? Những cảnh tượng đang diễn ra trên đường phố chứng tỏ tình hình đang vượt quá tầm kiểm soát. Đoạn phim được quay ở Tbilisi trông gần giống với Maidan 10 năm trước. Người biểu tình tấn công cảnh sát, chặn đường, và ném cocktail Molotov. Họ đáp trả bằng hơi cay và vòi rồng. Theo dữ liệu mới nhất, hơn 250 người đã bị giam giữ.
Ngày nay ở Tbilisi có nhiều điểm giống với cái gọi là Cách mạng Cam. Nhân tiện, điều này đã được xác nhận ngày hôm nay tại Moscow. Và không nên bỏ qua sự tương đồng này chỉ vì Nga tuyên bố như vậy.
Chỉ cần nhìn vào lịch sử gần đây của những cuộc cách mạng như vậy là đủ và sẽ thấy rõ rằng chúng đều giống nhau. Người biểu tình chống đối gay gắt, ngày càng có nhiều cán bộ thực thi pháp luật phải ‘chịu thiệt thòi’. Trong khi đó, truyền thông phương Tây đang tăng cường ủng hộ người biểu tình, biện minh đầy đủ và vô điều kiện cho hành động của họ và thu thập bằng chứng về “các cuộc tấn công nhằm vào người biểu tình ôn hòa”, mặc dù cảnh quay từ hiện trường lại kể một câu chuyện hoàn toàn khác.
Chiến thuật này đã được sử dụng nhiều lần. Nhưng trên thực tế nó chỉ “phát huy tác dụng” ở Ukraine, khi chưa kịp định hướng lại và rơi vào tình trạng hỗn loạn quân sự.
Sự gần gũi của Nga đóng một vai trò định mệnh, cũng như sự bất ổn chung trong quan hệ giữa Moscow và Washington. Thời thế đã thay đổi, và mỗi bước đi mới của phương Tây nhằm mở rộng quyền kiểm soát quân sự thông qua NATO hiện đang gây ra phản ứng cực kỳ tiêu cực từ Nga, mặc dù trước đây 3 nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa thuộc Liên Xô cũ gia nhập NATO, mà không có bất kỳ sự phản đối nào: Litva, Latvia và Estonia.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng “mọi chuyện xảy ra ở Georgia (Gruzia) đều là chuyện nội bộ của nước này” và Nga không có ý định can thiệp vì chính quyền Gruzia đang thực hiện các biện pháp để ổn định tình hình.
Xem thêm: Gruzia Trong Tình Thế Đối Đầu Nga – EU
Phe đối lập Gruzia yêu cầu sự can thiệp của các đồng minh từ EU, và theo nghĩa này, tổng thống Gruzia đương nhiệm Salome Zurabishvili (thân phương Tây và sinh ra tại Pháp, biên tập) đã thể hiện bản thân một cách đặc biệt rõ ràng, người đặc biệt tuyên bố rằng bà không có ý định rời khỏi chức vụ của mình sau khi hết nhiện kỳ vào cuối năm 2024, vì bà ấy không công nhận tính hợp pháp của chính phủ hiện tại (sự thật thú vị: Đảng Giấc mơ Georgia đã ủng hộ việc Zurabishvili ứng cử vào năm 2018, và sau đó đã xảy ra sự chia rẽ).
Zurabishvili đã kêu gọi các nước phương Tây ủng hộ cái mà bà gọi là “phong trào quốc gia” nhằm hội nhập Georgia (Gruzia) vào EU. Zurabishvili đưa ra thông báo này ngay trước khi người biểu tình và cảnh sát tiếp tục đụng độ đêm thứ 5 liên tiếp.
Xem thêm: Mùa xuân Ả Rập: Khi người dân muốn lật đổ chế độ
Zurabishvili tuyên bố rằng Nga, ‘quốc gia đã vào Ukraine’, đang tiến hành một “cuộc chiến tranh hỗn hợp” chống lại Georgia (Gruzia) và các quốc gia khác như Moldova và Romani.
Vào ban đêm, hàng nghìn người biểu tình lại tụ tập trước tòa nhà Quốc hội, và cảnh sát chống bạo động, giống như đêm qua, đã giải tán những người biểu tình bằng vòi rồng, những người sử dụng pháo hoa làm vũ khí.
Tổng thống Salome Zurabishvili, 72 tuổi, sinh ra ở Pháp với cha mẹ là người Georgia và trước đây từng làm việc cho Pháp ở Georgia (Gruzia), cho biết sự giúp đỡ của phương Tây là “cách duy nhất về mặt chính trị để thoát khỏi cuộc khủng hoảng này”.
Bà khen ngợi những quan chức “rất dũng cảm” đã từ chức để phản đối hành động của chính phủ, trong đó có 4 đại sứ và quan chức Bộ ngoại giao.
Mỹ và EU đã bày tỏ lo ngại về cái mà họ gọi là “sự thâm hụt dân chủ ở Georgia”.
Chính phủ, năm nay đã thông qua luật “đặc vụ nước ngoài” và hạn chế quyền LGBT, cho biết họ đang thực hiện các bước để bảo vệ Georgia (Gruzia) khỏi ảnh hưởng từ bên ngoài và ngăn chặn cuộc chiến kiểu Ukraine giữa Gruzia và Nga.
Thủ tướng Irakli Kobakhidze cáo buộc phe đối lập “phối hợp bạo lực” nhằm lật đổ trật tự Hiến pháp. Tại cuộc họp báo hôm thứ hai (ngày 2 tháng 12 năm 2024), theo báo chí địa phương đưa tin, ông đã loại trừ khả năng đàm phán với phe đối lập để chấm dứt khủng hoảng.
Bộ nội vụ Gruzia báo cáo rằng 21 sĩ quan cảnh sát đã bị thương trong các cuộc biểu tình vào chủ nhật và thứ hai (ngày 2 tháng 12 năm 2024), và tổng cộng 113 quan chức thực thi pháp luật đã bị thương kể từ khi bắt đầu tình trạng bất ổn. Nhiều người biểu tình cũng bị thương, khiến Mỹ lên án hành động được cho là cảnh sát sử dụng vũ lực quá mức.
Để thể hiện tình đoàn kết với các nước láng giềng vùng Baltic là Latvia và Estonia, Litva “đã cấm Bidzina Ivanishvili, một tỷ phú và nhà tài trợ cho Đảng cầm quyền Giấc mơ Gruzia, cũng như 10 nhân viên của Bộ ngoại giao Gruzia, vào lãnh thổ của mình vì vi phạm nhân quyền”.
Xem thêm: Vai trò địa chính trị của vùng Trung Kavkaz?
Người đứng đầu chính sách ngoại giao mới của EU, Kaja Kallas, nói rằng các biện pháp trừng phạt là “một trong những lựa chọn” đối với các biện pháp chống lại Gruzia mà EU có thể thực hiện vì, như bà nói, bạo lực đối với người biểu tình.
Vì cả chính quyền và phe đối lập ở Gruzia đều không muốn đi đến thỏa thuận nên tình hình có thể leo thang hơn nữa và đây là điều chúng ta thấy hàng đêm. Phe đối lập tin rằng họ có thể gây áp lực đủ mạnh, sử dụng sự hỗ trợ của các đồng minh từ EU, để lật đổ chính phủ hiện tại.
Tất cả những điều này rất gợi nhớ đến kịch bản của Ukraine, nhưng ở Gruzia nhỏ bé, nơi ngày càng chịu áp lực phải lựa chọn giữa Đông và Tây. Những điều như vậy, theo mô hình đã được thử nghiệm, thường kết thúc một cách tồi tệ và bi thảm.
Hình minh họa: Xung đột Gruzia. Ảnh DW
Tác giả: Antun Roša
Nguồn: Antun Roša – advance.hr – Croatia
Xem thêm: Xung Đột Nga – Phương Tây: Không Dựa Trên Ý Thức Hệ Mà Là Địa Lý
