Michael Walden, giáo sư kinh tế học, Đại học bang North Carolina
Trong một động thái được nhiều người mong đợi, Cục dự trữ liên bang (Fed) đã công bố vào ngày 18 tháng 9 năm 2024 rằng, họ sẽ cắt giảm lãi suất cơn bản ‘1/2 điểm phần trăm’ xuống mức 4,75% đến 5%, đây là lần đầu tiên Fed hạ lãi suất cơ bản trong 4 năm qua (từ 2020 đến tháng 9 năm 2024, Fed chỉ tăng lãi suất).
Động thái này đánh dấu một cột mốc quan trọng, Fed tin rằng, họ cuối cùng đã chiến thắng trong cuộc chiến chống lạm phát.
Nó cũng có ý nghĩa quan trọng về mặt thời gian, diễn ra chỉ vài tháng trước khi Hoa Kỳ tiến hành bỏ phiếu trong một cuộc bầu cử tổng thống căng thẳng có thể ảnh hưởng đến cách người Mỹ cảm nhận về nền kinh tế đang diễn ra.
Xem thêm: Bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024: Là cuộc chiến vì lối sống của Người Mỹ
Ý nghĩa của việc cắt giảm lãi suất đối với nền kinh tế Hoa Kỳ – và có thể là cả chiến dịch tranh cử tổng thống?
Giáo sư kinh tế học, Đại học bang North Carolina giải thích việc giảm lãi suất cơ bản của Fed.
Việc cắt giảm lãi suất của Fed cho thấy điều gì về tình trạng nền kinh tế Mỹ?
Cục dự trữ liên bang (Fed) có hai nhiệm vụ: Giữ lạm phát ở mức mục tiêu 2% và duy trì tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp. Và Fed cân bằng nhiệm vụ kép này khi xem xét việc tăng hay giảm lãi suất cơ bản, hoặc giữ nguyên lãi suất.
Trong một thời gian, các nhà hoạch định chính sách đã tập trung vào việc cố gắng kiểm soát lạm phát, thông qua một loạt các đợt tăng lãi suất cơ bản, đưa lãi suất cơ bản của Fed từ mức ‘0% đến 0,25%’ vào đầu năm 2022 lên mức ‘5,25% đến 5,5%’, (trước khi Fed cắt giảm lãi suất cơ bản vào ngày 18 tháng 9 năm 2024, biên tập)
Tôi tin rằng động lực khiến họ cắt giảm lãi suất xuống ‘nửa điểm’ (0,5%) hiện tại – thay vì một phần tư điểm (0,25%) như một số người mong đợi – chính là thị trường lao động. Thị trường lao động không hẳn là bất ổn – tỷ lệ thất nghiệp hiện tại là 4,2% – nhưng không còn cao như trước nữa.
Số liệu việc làm mới nhất ‘thấp hơn’ một chút so với kỳ vọng. Và một số nhà kinh tế đang nói rằng, sẽ có một cuộc suy thoái sắp tới. Thật vậy, có một số người nói rằng Hoa Kỳ đã ở trong một cuộc suy thoái.
Vì vậy, tôi đoán rằng, phần lớn thành viên hội đồng thiết lập lãi suất cơ bản của Fed bị thuyết phục nhiều hơn bởi dữ liệu thất nghiệp mới nhất hơn là lạm phát.
Về nhiệm vụ kép, Fed rõ ràng cảm thấy họ đã nắm chắc chiến thắng trong cuộc chiến chống lạm phát, vì vậy họ đã chuyển sang mối quan tâm thứ hai là giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp.
Vậy đây có phải là sự hạ cánh mềm mà Fed đang hy vọng không?
Tôi cho là vậy. Chúng ta hiện đang hạ cánh nhẹ nhàng – và tôi dự đoán nền kinh tế Hoa Kỳ sẽ chậm lại nhưng tránh được suy thoái.
Nếu tôi đúng, thì đó là một thành tựu về chính sách tiền tệ của Fed. Một cuộc hạ cánh mềm rất bất thường – tôi chỉ có thể nghĩ đến một lần đã xảy ra trong quá khứ, khi nó xảy ra kể từ khi Thế chiến 2 kết thúc.
Đó là vào giữa năm 1995. Và câu chuyện kể rằng, chủ tịch Fed lúc bấy giờ là Alan Greenspan, trong khi ngâm mình trong bồn tắm hàng ngày để chữa đau lưng, đã lo lắng về viễn cảnh giá cả tăng cao đáng kể. Ông đã tiến hành thuyết phục hội đồng của Fed tăng lãi suất, và họ đã làm như vậy – một động thái ngăn chặn một cuộc suy thoái tiềm tàng.
Việc cắt giảm lãi suất có tác động như thế nào?
Điều đầu tiên cần lưu ý là điều này không có nghĩa là chúng ta sẽ quay trở lại mức giá năm 2019 – điều đó sẽ dẫn đến việc cắt giảm lương và giảm phát. Điều này chỉ làm chậm lạm phát hoặc tốc độ tăng giá.
Nhưng nó sẽ có tác động. Trong giờ đầu tiên sau khi quyết định được đưa ra, thị trường chứng khoán đã tăng vọt vì tin tức này – vì vậy các nhà đầu tư rõ ràng rất vui mừng.
Thị trường chứng khoán có xu hướng dự đoán bất kỳ thay đổi nào được mong đợi, vì vậy chúng ta đã thấy lãi suất thế chấp giảm đi – vốn đã có xu hướng giảm trong quá trình chuẩn bị cho quyết định của Fed. Lãi suất thẻ tín dụng cũng có xu hướng giảm.
Vì vậy, thị trường rõ ràng đang kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất. Nhưng chúng ta sẽ thấy lãi suất thế chấp giảm thêm nữa vì Fed đã ám chỉ sẽ cắt giảm thêm lãi suất.
Mặc dù một số người cho rằng, việc cắt giảm lãi suất có lợi cho ứng cử viên tổng thống Đảng Dân chủ Kamala Harris, nhưng Fed vẫn nổi tiếng là tránh xa chính trị.
Liệu có nguy cơ, một số nhà quan sát sẽ xem đây là động thái chính trị không?
Tôi chắc rằng, rất nhiều người xem đây là động thái chính trị của chủ tịch Fed, Jay Powell, đang giúp Đảng Dân chủ, bằng cách cắt giảm lãi suất trước cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 năm 2024 sắp tới.
Nhưng đây là quyết định có động cơ kinh tế. Không có bằng chứng nào cho thấy điều này liên quan đến cuộc bầu cử.
Lịch sử cho chúng ta biết gì về việc cắt giảm lãi suất và bầu cử?
Tôi nghĩ hầu hết những người quan sát nghiêm túc đều biết rằng Fed là độc lập và đưa ra quyết định hoàn toàn dựa trên những gì tốt nhất cho nền kinh tế. Trên thực tế, trong 50 năm qua, bạn sẽ chỉ tìm thấy một giai đoạn mà người ta nhướng mày. Đó là trong thời kỳ của Nixon.
Dưới thời chủ tịch Fed Arthur Burns, Fed bị cáo buộc bơm tiền vào hệ thống và cắt giảm lãi suất để mọi thứ có vẻ thịnh vượng trước cuộc bầu cử năm 1972. Nhưng sau đó, mọi chuyện đã tan vỡ khi Hoa Kỳ bước vào giai đoạn lạm phát hai chữ số.
Ngoài ra, bạn sẽ khó có thể tìm thấy bằng chứng thực sự về sự can thiệp. Trên thực tế, kể từ đó, các ứng cử viên tổng thống từ cả hai đảng đều phàn nàn về Fed.
Tuy nhiên, liệu việc cắt giảm lãi suất có ảnh hưởng đến chiến dịch tranh cử không?
Việc người Mỹ cảm thấy thế nào về nền kinh tế? Không hẳn. Tôi không nghĩ lãi suất thế chấp sẽ giảm nhiều hơn nữa. Và mặc dù tin tức này rất đáng khích lệ đối với người đi vay, nhưng vẫn có một trở ngại của việc cắt giảm lãi suất: Chúng gây bất lợi cho một nhóm nhà đầu tư. Ví dụ, các nhà đầu tư vào thị trường tiền tệ sẽ không cảm thấy thiện cảm với động thái cắt giảm lãi suất của Fed.
Nhưng điều đó không có nghĩa là hai ứng cử viên tổng thống sẽ không cố gắng biến tin tức này thành lợi thế cho mình.
Đảng Dân chủ sẽ vui vẻ nhận công lao trong việc đưa lạm phát xuống mức thấp hơn và sẽ chỉ ra cách thức, mà điều này sẽ giúp ích cho người Mỹ khi vay tiền mua nhà.
Trong khi đó, Đảng Cộng hòa có thể nói: “Này, Fed đã hạ lãi suất vì nền kinh tế tệ hơn chúng ta nghĩ. Và việc cắt giảm lãi suất 0,5% có nghĩa là họ đang tuyệt vọng, nền kinh tế đang trầm trọng và chúng ta đang hướng đến suy thoái vì các chính sách của chính quyền Biden”.
