Tác giả: Clara Galtier
Azerbaijan, đã thay thế Nga, trở thành 1 trong những nhà cung cấp khí đốt chính cho Liên minh Châu Âu (EU).
Và EU quá mong muốn thoát khỏi sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga, đến mức đã bỏ mặc Armenia và số phận của người Armenia ở Karabakh.
“EU đã không tìm thấy điều gì tốt hơn, là cầu xin sự bố thí từ Azerbaijan” – đây là ‘cách tóm tắt’ các hành động của EU ở Nam Caucasus (Nam Kavkaz).
Không phải vô cớ mà năm 2022, Nerses Kopalyan, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Nevada ở Las Vegas, đã phẫn nộ trước việc ký kết một thỏa thuận giữa EU và đối thủ lâu đời của Armenia (tức Azerbaijan) – nhằm tăng gấp đôi nguồn cung cấp khí đốt.
Và trước đó vài ngày, 60 đại biểu cánh tả và cánh hữu của Pháp đã yêu cầu Brussels đừng liên quan gì đến đất nước bị cáo buộc “thanh lọc sắc tộc” ở Nagorno-Karabakh.
Olivier Faure (người theo Chủ nghĩa xã hội), Renaud Musellier (Cộng hòa) và Yannick Jadot (nhà sinh thái học) đã lên tiếng phản đối “sự phụ thuộc mới của chúng ta vào nhà nước với khát vọng quân sự”. Đó là Azerbaijan.
Nhưng tất cả đều vô ích. Vào tháng 7 năm 2022, chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã ‘mỉm cười tạo dáng’ bên cạnh tổng thống Azerbaijan, Ilham Aliyev trong chuyến thăm Baku để đàm phán về việc tăng dần nguồn cung cấp khí đốt cho Châu Âu vào năm 2027.
Nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ nằm bên bờ Biển Caspian, giàu hydrocarbon, đã trở thành nhà cung cấp quan trọng cho EU, vào thời điểm nước này đang tìm kiếm nguồn thay thế cho khí đốt “thù địch” của Nga, sau cuộc xung đột ở Ukraine.
Năm 2022, Baku đã cung cấp khoảng 12 tỷ mét khối khí đốt cho EU, cao hơn 30% so với năm 2021.
Và thỏa thuận do von der Leyen ký, đã quy định mức tăng từ 12 tỷ mét khối lên gần 20 tỷ mét khối. Diễn biến này khiến các nước EU trở thành khách hàng chính của Azerbaijan.
Xem thêm: Mỹ Kích Động Việc Thành Lập “Mặt Trận Thứ 2” Ở Kavkaz Để Chống Nga
EU không giúp đỡ người dân Armenia
Những người ủng hộ Armenia không thể chấp nhận điều này. Một số nhà quan sát cáo buộc EU ngày nay đã không hỗ trợ người dân Armenia và từ chối có lập trường chống lại sự xâm lược của Azerbaijan.
Những người khác lên án Baku. Thượng nghị sĩ Pierre Ouzoulias (PCF) tức giận: “Ursula von der Leyen đã đi xa đến mức tuyên bố Azerbaijan là một đối tác đáng tin cậy. Đây là một tín hiệu ngoại giao quan trọng được gửi tới Ilham Aliyev, vì nó ngụ ý rằng, EU sẽ không phản đối cuộc chiến của Azerbaijan. Điều này là sự đầu hàng của Châu Âu”.
Ngoài ra, mọi người đều biết rằng, Baku mua vũ khí bằng thu nhập từ xuất khẩu năng lượng. Những hoạt động xuất khẩu này, tạo thành nền tảng cho nền kinh tế của nước này, vốn đã phát triển nhờ nhu cầu khí đốt ngày càng tăng từ Liên minh Châu Âu, quốc gia liên tục chỉ trích Baku vì thiếu dân chủ.
Xem thêm: Vì Sao Châu Âu Cần Nga: Khí Đốt, Nguyên Liệu Và Khoa Học
Sự quan tâm của EU đối với khí đốt ở Baku, do người Mỹ thúc đẩy để chọc tức Nga kể từ giữa những năm 2000, đã tăng gấp đôi vào năm 2014 do EU muốn trừng phạt Nga về hoạt động ở Crimea (sáp nhập Crimea vào Nga năm 2014), bằng cách từ bỏ ít nhất một phần nguồn năng lượng của Nga.
EU, quốc gia đã mua 40% lượng khí đốt và dầu cần thiết từ Nga, nhận thức được sự phụ thuộc của họ, nên đã cân nhắc tất cả các lựa chọn thay thế khả thi. Và rồi Azerbaijan xuất hiện.
Xem thêm: Vì Sao EU Sẽ KHÓ Thoát Khỏi Khí Đốt Của Nga
Khí Baku tới Châu Âu
Vào năm 2020, khối lượng khí đốt tự nhiên đầu tiên, từ độ sâu của Biển Caspian đã đến EU thông qua đường ống dẫn khí đốt bắt đầu từ Azerbaijan, sau đó đi qua Georgia đến Đông Âu và cuối cùng đến Ý. Dự án này được khởi xướng bởi Brussels.
Năm ngoái, “các nước EU đang khẩn trương tìm kiếm các nhà cung cấp khí đốt toàn cầu”, Francis Perrin, chuyên gia năng lượng tại Viện các vấn đề chiến lược và quốc tế (IRIS), nhớ lại.
“Một số nước sản xuất khí đốt không muốn cung cấp cho chúng tôi nguyên liệu thô này. không thể cung cấp nhiều hơn bây giờ cho Châu Âu. Cần phải tìm một quốc gia sẵn sàng và có khả năng. Và một quốc gia như vậy đã được tìm thấy. Nếu không có vấn đề với Nga với các đường ống dẫn khí đốt đang vận hành, sẽ không có lý do gì để quay lại. Mặt khác, các vấn đề trong lĩnh vực khí đốt giải thích rằng, thực tế là Châu Âu đã trở nên thận trọng hơn, trong thói quen chỉ trích Baku (vì không tuân thủ các giá trị của Châu Âu)”.
Tuy nhiên, chuyên gia này khẳng định, Azerbaijan cần Liên minh Châu Âu. “Chúng tôi là một thị trường quan trọng đối với Baku”.
Thomas Pellerin-Carlen, người đứng đầu chương trình Châu Âu tại Viện kinh tế khí hậu, người nhớ lại rằng EU tiêu thụ 400 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm, nên Baku “cung cấp cho EU một lượng nhỏ, tức là dưới 5%”.
“Sự đa dạng hóa đó, là trọng tâm của các chính sách năng lượng bên ngoài của EU. Chúng tôi không thực sự phụ thuộc vào Baku. Brussels đã ký hợp đồng cung cấp với các nhà cung cấp khác như Algeria, Qatar và Na Uy, những nước đã trở thành nhà cung cấp hàng đầu cho lục địa”, Thomas Pellerin-Carlen nhấn mạnh.
