Cơ chế bầu cử Đại cử tri là cốt lõi của cách thức quyết định các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Nhưng đối với nhiều người, Đại cử tri đoàn là một điều bí ẩn.
Tuy nhiên, không có gì khó khăn để hiểu Đại cử tri đoàn?
Để hiểu được hệ thống Đại cử tri đoàn, trước tiên bạn phải biết rằng, tổng thống Hoa Kỳ không được bầu bằng số phiếu phổ thông toàn quốc: Tổng số phiếu mà mỗi ứng cử viên nhận được.
Thay vào đó, một nhóm gồm 538 cái gọi là “Đại cử tri” sẽ chọn ra tổng thống. Những Đại cử tri này tạo nên Đại cử tri đoàn.
Xem thêm: Đại cử tri đoàn là gì: Hiểu hệ thống bầu cử tổng thống Mỹ?
Vậy những Đại cử tri này là ai?
Trước cuộc bầu cử, các đảng phái chính trị ở mỗi tiểu bang sẽ chọn ra một danh sách Đại cử tri: Những người thực sự cuối cùng sẽ bỏ phiếu cho tổng thống. Rất thường xuyên, các Đại cử tri là các quan chức hoặc người ủng hộ của đảng (không phải là thượng nghị sĩ (Thượng viện) và dân biểu (Hạ viện).
Mỗi tiểu bang có số lượng Đại cử tri bằng với số đại diện của tiểu bang đó tại Hạ viện và Thượng viện Hoa Kỳ.
Ví dụ, Michigan nhận được 15 phiếu đại cử tri đoàn. Con số này tương ứng với 2 thượng nghị sĩ tại Thượng viện và 13 dân biểu Hạ viện đại diện cho tiểu bang tại Quốc hội.
Bây giờ chúng ta đã biết những Đại cử tri này là ai và có bao nhiêu người đại diện cho mỗi tiểu bang, vậy phiếu bầu của họ được phân bổ như thế nào? Đây chính là lúc mọi chuyện trở nên thú vị.
Ở hầu hết các tiểu bang trên khắp Hoa Kỳ, ứng cử viên tổng thống nào giành được nhiều phiếu bầu nhất sẽ giành được tất cả các Đại cử tri của tiểu bang đó: Đây là hệ thống người chiến thắng sẽ giành được tất cả. Ngay cả khi một ứng cử viên giành chiến thắng sít sao ở một tiểu bang, họ vẫn giành được tất cả các Đại cử tri.
Những trường hợp ngoại lệ là Maine và Nebraska, nơi phân bổ Đại cử tri dựa trên một hệ thống phức tạp hơn, phản ánh số phiếu phổ thông ở cấp tiểu bang và cấp khu vực quốc hội.
Quận Columbia (quận trung tâm của thủ đô Washington, nơi tọa lạc nhà trắng, biên tập) – không phải là một tiểu bang – cũng nhận được 3 phiếu của Đại cử tri đoàn.
Nhưng đây là phần quan trọng nhất: Để giành được Nhà Trắng, ứng cử viên tổng thống phải giành được sự ủng hộ của đa số Đại cử tri.
Vì vậy, trong tổng số 538 phiếu đại cử tri, họ cần ít nhất 270 phiếu để giành chiến thắng.
Các Đại cử tri cuối cùng đã bỏ phiếu vào tháng 12, khoảng một tháng sau cuộc bầu cử phổ thông.
Phiếu bầu của họ sau đó sẽ được Quốc hội (Thượng viện) chứng nhận vào đầu tháng 1 của năm tiếp theo, khi tổng thống được xác nhận và nhậm chức.
Vậy tất cả điều này có nghĩa là gì?
Trên thực tế, để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, một ứng cử viên phải giành được sự ủng hộ ở đủ các tiểu bang quan trọng để đạt được con số kỳ diệu của Đại cử tri đoàn là 270.
Theo hệ thống này, ứng cử viên giành được số phiếu phổ thông – tổng số phiếu bầu cao nhất trên toàn nước Mỹ – chưa chắc đã giành được Nhà Trắng (đắc cử tổng thống).
Một ví dụ gần đây là vào năm 2016, khi ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ Hillary Clinton giành được số phiếu phổ thông nhưng lại thua ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump. Chiến thắng của ông được hỗ trợ bởi chiến thắng ở các tiểu bang như Florida và Pennsylvania, mỗi tiểu bang đều có ít nhất 20 phiếu đại cử tri.
Trên thực tế, hệ thống Đại cử tri đoàn được thiết kế nhằm đảm bảo quyền lực chính trị của các tiểu bang.
Một số người Mỹ cho rằng Đại cử tri đoàn nên bị bãi bỏ để ủng hộ lá phiếu phổ thông. Những người khác cho rằng hệ thống này đảm bảo các tiểu bang đông dân không lấn át các tiểu bang nhỏ hơn, do đó khuyến khích đại diện thiểu số trong nền dân chủ Hoa Kỳ.
Hình minh họa: Donald Trump. Ảnh FT
