Collagen là một trong những protein thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì xương khớp khỏe mạnh. Đây là thành phần thiết yếu hỗ trợ các mô liên kết (connective tissue), bao gồm da, xương và khớp.
Nhưng khi chúng ta già đi, nồng độ collagen bắt đầu giảm, dẫn đến các dấu hiệu lão hóa.
Tiến sĩ Moaz Al-Bashaira, chuyên gia phẫu thuật chỉnh hình và khớp, cho biết collagen là một trong những protein quan trọng nhất trong cơ thể con người, vì nó chiếm khoảng 30% tổng lượng protein trong cơ thể. Nó bao gồm 3 chuỗi polypeptide được gọi là “alpha” và “beta”, và nó tạo thành một phần thiết yếu của mô liên kết. Nó bao gồm các axit amin, mang lại sức mạnh và tính linh hoạt cho da, xương, khớp và gân.
Collagen đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe và tính toàn vẹn của các mô và cơ quan khác nhau.
Al-Bashaira cho biết các nhà khoa học đã phát hiện ra hơn 13 loại collagen. Tuy nhiên, có 4 loại được coi là quan trọng và phổ biến nhất:
Loại I: Chiếm 90% lượng collagen có trong cơ thể và tập trung ở xương, gân, dây chằng và da.
Loại thứ II: Được tìm thấy chủ yếu trong sụn khớp (hyaline), chịu trách nhiệm về tính linh hoạt và bảo vệ khớp.
Loại thứ III: Cung cấp độ đàn hồi cho các mô như da, phổi và thành mạch máu.
Loại IV: Hỗ trợ màng đáy (basement membrane) trong các biểu mô và là thành phần thiết yếu của các cơ quan quan trọng.
Al-Bashaira giải thích rằng, collagen ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe của xương và khớp bằng cách cung cấp cấu trúc hỗ trợ giúp duy trì sức mạnh và tính linh hoạt của chúng. Nó giúp giảm ma sát giữa các khớp, giúp giảm đau và tăng cường vận động, vì mang lại cho chúng sức mạnh và sự linh hoạt, góp phần bảo vệ xương – tránh gãy xương.
Al-Bashaira tuyên bố rằng, sự thiếu hụt collagen, dù vì lý do di truyền hay mắc phải, sẽ làm xương yếu đi và khiến chúng dễ gãy hơn. Đối với khớp, collagen loại II giúp duy trì xương và khớp khỏe mạnh bằng cách tăng cường độ đàn hồi của mô và cải thiện độ bền của khớp.
Nó cũng góp phần tái tạo các mô bị tổn thương, giảm nguy cơ chấn thương và giúp duy trì sự mềm mại và linh hoạt của chúng, vì sự thiếu hụt nó dẫn đến cứng khớp và đau mãn tính.
Xem thêm: Sử dụng nghệ đúng cách, để mang lại lợi ích cho sức khỏe?
Thiếu hụt collagen
Nguyên nhân gây thiếu hụt collagen được chia thành hai loại: Di truyền và mắc phải.
Một trong những nguyên nhân di truyền phổ biến nhất là “loạn sản xương di truyền”, trong đó người bệnh bị thiếu hụt sản xuất collagen hoặc khiếm khuyết trong cấu trúc của nó.
Các nguyên nhân mắc phải bao gồm lão hóa, suy dinh dưỡng, hút thuốc, uống rượu, thiếu hoạt động thể chất và mất cân bằng nội tiết tố. Việc thiếu hụt collagen có thể ảnh hưởng đến tính linh hoạt và chuyển động của khớp, dẫn đến đau và khó di chuyển.
Collagen có thể được lấy từ các nguồn tự nhiên như ‘nước hầm xương’, cá, động vật có vỏ, thịt và các loại rau lá như rau bina và collagen cũng có thể được lấy từ các chất bổ sung dinh dưỡng.
Các chế phẩm (dược phẩm) chứa collagen trong điều trị các bệnh về xương và khớp, các chế phẩm collagen tồn tại ở nhiều dạng dược phẩm khác nhau, chẳng hạn như thuốc viên, viên nang, ống uống và thậm chí tiêm khớp bằng collagen để điều trị khớp, viêm xương khớp. Mặc dù bằng chứng khoa học chặt chẽ dựa trên các nghiên cứu khoa học vẫn chưa đủ mạnh để chứng minh tính hiệu quả của các chế phẩm này.
Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình, tiến sĩ Khaled Al-Maaytah cho biết bổ sung collagen là những chất dinh dưỡng quan trọng có chứa các axit amin thiết yếu như proline, glycine và hydroxyproline, đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp protein collagen, vì collagen chiếm tỷ lệ lớn trong xương. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ăn thực phẩm chứa collagen cũng có thể cải thiện sức khỏe của sụn và khớp.
Xem thêm: Nghệ có thực sự giúp giảm đau và chống viêm khớp?
Tham khảo ý kiến bác sĩ
Al-Maaytah tuyên bố rằng, không có rủi ro đáng kể nào khi dùng chất bổ sung collagen và chúng được xem là an toàn cho hầu hết mọi người, ngoại trừ một số trường hợp, chẳng hạn như nếu người đó bị rối loạn dạ dày, nhưng điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu sử dụng collagen bổ sung.
Al-Maaytah nói thêm rằng, mức độ collagen có thể được cải thiện một cách tự nhiên bằng cách ăn thực phẩm giàu collagen như thịt, thịt gia cầm, cá và trứng, đồng thời người ta phải tập thể dục thường xuyên để tăng cường sản xuất collagen.
Liều lượng bổ sung collagen thích hợp thay đổi tùy theo loại thực phẩm bổ sung và mục đích sử dụng, đồng thời không có liều lượng cụ thể cho collagen mà phụ thuộc vào tình trạng của từng bệnh nhân và phải tham vấn ý kiến bác sĩ.
Để duy trì xương và khớp khỏe mạnh bằng cách ăn thực phẩm có chứa gelatin, chẳng hạn như nước hầm xương, cũng như thực phẩm giàu vitamin C, đồng thời tuân theo chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng, duy trì thể lực và tập thể dục hàng ngày.