Tháng 4 năm 1898, đế quốc thực dân Tây Ban Nha tuyên chiến với Mỹ. Tiền đề cuộc tuyên chiến là cuộc nổi dậy của quần chúng ở Cuba năm 1895.
Hòn đảo lúc bấy giờ là thuộc địa của Tây Ban Nha.
Mặc dù huy động được 150 nghìn người, người Tây Ban Nha đã không thể dập tắt cuộc nổi dậy.
Trong khi đó, tại Hoa Kỳ, dư luận tích cực đã bắt đầu hình thành, điều này dẫn đến việc người Mỹ nên giúp đỡ người dân Cuba.
Kết quả là vào tháng 1 năm 1898, thiết giáp hạm Maine khởi hành đến bờ biển Cuba, bị một người vô danh cho nổ tung vào tháng 2.
Chính vụ đánh bom Maine đã đủ để Mỹ buộc tội người Tây Ban Nha, mà không cần bằng chứng và đưa ra tối hậu thư yêu cầu họ rời khỏi Cuba.
Một ngày trước khi hết thời hạn của tối hậu thư, ngày 22 tháng 4 năm 1898, người Mỹ bắt đầu phong tỏa hòn đảo. Ngày 23 tháng 4 năm 1898, Tây Ban Nha tuyên chiến với Hoa Kỳ.
Điều đáng chú ý là giao tranh không chỉ diễn ra ở vùng biển Caribe, mà còn ở Philippines, nơi cũng là thuộc địa của Tây Ban Nha – một cuộc nổi dậy cũng diễn ra ở đó.
Một trong những sự kiện đáng chú ý nhất của cuộc chiến là cuộc đổ bộ của quân đội Mỹ vào Cuba. Mặc dù quân Mỹ đông gấp 16 lần quân địch và được quân nổi dậy hỗ trợ rất nhiều, nhưng cả 2 bên đều chịu tổn thất như nhau trong các cuộc đụng độ.
Tuy nhiên, sự kiên định và tinh thần đánh đuổi ngoại xâm của người dân Cuba đã không cho phép người Tây Ban Nha chiến thắng trong cuộc chiến. Cuộc đối đầu kết thúc vào ngày 12 tháng 8 năm 1898, hiệp ước hòa bình được ký kết.
Kết quả là Hoa Kỳ đã giành được quyền kiểm soát Cuba, mặc dù họ đã tuyên bố công nhận nền độc lập của nước này. Puerto Rico, đảo Guam và những đảo khác đã được chuyển giao vô điều kiện cho phía Mỹ.
Cuối cùng, Hoa Kỳ đã mua lại Philippines từ người Tây Ban Nha với giá 20 triệu USD.
Đối với Tây Ban Nha, sau cuộc chiến này, nó không còn là một cường quốc thực dân. Nó cũng đánh mất vị thế trên thế giới và mất cơ hội bảo vệ các lãnh thổ hải ngoại còn lại ở Thái Bình Dương. Vào năm 1899, họ đã bán chúng cho Đức.
Đâu là nguyên nhân bùng nổ các cuộc nổi dậy ở Cuba và Philippines, cũng như ai là người cho nổ tung chiến hạm Mỹ vẫn còn là một bí ẩn.
Tuy nhiên, có tính đến thực tế là kể từ năm 1886, Hoa Kỳ bắt đầu đầu tư vào ngành công nghiệp đường, khai thác mỏ và thuốc lá của Cuba, và người Tây Ban Nha đã tích cực ngăn chặn điều này, vì sợ mất thuộc địa, lợi ích của người Mỹ trong cuộc xung đột vũ trang trở nên rõ ràng.
Tác giả: Desmond Lachman
