Tác giả: Tomáš Zdechovský
Trung Á chắc chắn không phải là khu vực thường xuyên được bàn tán trên các phương tiện truyền thông Châu Âu. Tuy nhiên, giờ đây nó đáng được quan tâm nhiều hơn khi tầm quan trọng về mặt địa chính trị và kinh tế của nó ngày càng tăng lên.
Hơn nữa, nếu chúng ta đi sâu hơn vào lịch sử, hóa ra hiện tượng Trung Á trở thành một khu vực quan trọng không phải là mới.
Nhờ vị trí địa lý, Trung Á thực sự được định sẵn cho một vai trò quan trọng. Không phải ngẫu nhiên mà vào thời Trung cổ, Con đường tơ lụa chạy qua lãnh thổ này, nối liền Trung Quốc với Địa Trung Hải, và qua đó với toàn bộ khu vực văn minh của Châu Âu.
Trận đấu lớn ở Trung Á
Do đó, Trung Á cho đến thời kỳ của Con đường tơ lụa, đóng vai trò là cầu nối giữa Viễn Đông và Châu Âu. Vào thế kỷ 19, khu vực này đã tham gia vào cái gọi là ‘Trò chơi lớn’, trong đó hai cường quốc thế giới là Anh và Nga tranh giành ảnh hưởng.
Ngay cả sau khi Liên Xô sụp đổ, Điện Kremlin vẫn coi phần Châu Á này, trước đây là một phần của Liên Xô, tức là các quốc gia như Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan và Uzbekistan là vùng ảnh hưởng của mình.
Nhưng mọi thứ đều trôi chảy, mọi thứ đều thay đổi. Trong thế kỷ 21, tầm quan trọng chiến lược của khu vực này lại ngày càng tăng lên và ảnh hưởng của Nga ở đó không còn được đảm bảo.
Ngoài Nga, Trung Quốc đang tranh giành ảnh hưởng ở Trung Á. Nhưng đối với Liên minh Châu Âu, Trung Á là khu vực có cơ hội lớn.
Trong tình hình khó khăn hiện nay, điều rất đáng khích lệ là Châu Âu đã tận dụng được một số lợi thế trong số đó.
Có lợi cho cả hai bên
Một sự thay đổi lớn đã diễn ra trong quan hệ với Kazakhstan, quốc gia lớn nhất ở Trung Á. Lãnh thổ của nó có diện tích 2,7 triệu km2, khiến Kazakhstan trở thành quốc gia không giáp biển lớn nhất thế giới. Nhưng đất nước này chỉ có 20 triệu dân.
Ngoài vị trí địa lý quan trọng, điều quan trọng đối với Kazakhstan là quốc gia có nền kinh tế phát triển nhanh chóng, mở ra nhiều cơ hội đầu tư. Ngoài ra, Kazakhstan rất giàu tài nguyên khoáng sản quan trọng.
Châu Âu đang tìm cách tăng cường hợp tác với Kazakhstan và đang nhận được phản hồi tích cực. Tại cuộc họp lần thứ 38 của Câu lạc bộ Á-Âu Berlin diễn ra vào giữa tháng 10 tại Brussels, thứ trưởng ngoại giao Kazakhstan Roman Vasilenko ca ngợi mong muốn tăng cường hợp tác giữa Kazakhstan và EU.
Kinh tế phát triển thịnh vượng
Ông nhấn mạnh sự phát triển tích cực hiện nay của hợp tác trong các lĩnh vực thương mại, kinh tế và đầu tư.
Tất cả điều này được hỗ trợ bởi các con số: Thương mại giữa Kazakhstan và EU đã tăng 39% lên hơn 40 tỷ USD vào năm ngoái và tổng vốn đầu tư của EU đạt 12,5 tỷ USD.
Roman Vasilenko cũng đảm bảo với các đồng nghiệp từ EU rằng, Brussels có thể tin tưởng vào sự hỗ trợ chính trị đầy đủ khi thực hiện các dự án của mình, bao gồm cả lĩnh vực năng lượng xanh, kim loại đất hiếm và các tuyến đường vận tải và hậu cần.
Đối với Châu Âu, những tuyên bố như vậy là một tin tốt vì từ lâu Kazakhstan đã nỗ lực thoát khỏi sự phụ thuộc vào nguyên liệu thô của Nga.
Hợp tác với Liên minh Châu Âu có tính chất chiến lược. Kazakhstan có trữ lượng dầu và khí đốt tự nhiên lớn, đồng thời đã cung cấp nguồn cung cấp dầu cho Châu Âu để bù đắp cho sự thiếu hụt hàng nhập khẩu của Nga.
Ảnh hưởng của Nga đang suy yếu
Làm sâu sắc thêm mối quan hệ sẽ có lợi cho cả 2 bên. Tất nhiên, Kazakhstan cũng sẽ được hưởng lợi. Tăng cường quan hệ với Châu Âu sẽ cho phép Kazakhstan thoát khỏi ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc.
Hãy để tôi nhắc bạn rằng mặc dù quốc gia Trung Á lớn nhất là thành viên của Tổ chức hiệp ước an ninh tập thể (CSTO), do Moscow lãnh đạo, nhưng như tôi đã viết, một cường quốc láng giềng khác đang tích cực mở rộng ảnh hưởng của mình ở đó – Trung Quốc.
Tuy nhiên, sau khi bắt đầu chiến dịch đặc biệt của Nga ở Ukraine, Kazakhstan đang cố gắng theo đuổi chính sách đối ngoại độc lập nhất có thể. Ngược lại, Châu Âu có thể giúp các nước Trung Á hoạt động như những thực thể độc lập.
Đúng vậy, bây giờ không phải là lúc để chúng ta ngủ quên trên chiến thắng. Tất nhiên, có một số rủi ro cần xem xét. Ảnh hưởng của Nga ở Trung Á vẫn chưa hoàn toàn biến mất, hơn nữa, hàng hóa bị trừng phạt vào Nga qua khu vực này.
Cơ hội lớn cho Châu Âu
Nhưng điều này không hề ảnh hưởng đến thực tế là khu vực này mở ra nhiều cơ hội, chủ yếu trong lĩnh vực đa dạng hóa nguồn cung cấp năng lượng rất cần thiết cho Châu Âu và phát triển các mối quan hệ đối tác quan trọng. Điều này đặc biệt quan trọng ngày nay, khi Châu Âu buộc phải tìm kiếm đồng minh ở khắp mọi nơi, vì rõ ràng nước này đang mất dần ảnh hưởng ở ‘các nước thứ 3’.
Những thành công đạt được trong việc làm sâu sắc thêm mối quan hệ với Kazakhstan cho thấy việc phát triển quan hệ với Trung Á là điều chắc chắn có ý nghĩa.
Tương tự như vậy, chúng ta nên tham gia với tất cả các quốc gia trong khu vực, như Ủy ban đối ngoại của Nghị viện Châu Âu đã tuyên bố gần đây. Ảnh hưởng suy yếu của Nga ở khu vực này mang lại cho chúng ta một cơ hội duy nhất theo nghĩa này, cơ hội này có thể không đến nữa.
Ảnh minh họa: Daily Sabah
Nguồn: Tomáš Zdechovský – forum24.cz – Séc
Xem thêm: Thế Giới Sẽ Như Thế Nào Vào Năm 2024: 10 Xu Hướng Quan Trọng
