Quá trình chuyển đổi kỹ thuật số nhanh chóng đã dẫn đến sự xuất hiện của các sáng kiến như ‘mBridge’ của phương Đông và dự án SWIFT cho tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) của phương Tây, cả 2 đều nhằm mục đích cách mạng hóa các giao dịch xuyên biên giới.
Những dự án này đáp ứng những thách thức lớn trong hệ thống tài chính toàn cầu, chẳng hạn như quy trình thanh toán quốc tế chậm, chi phí giao dịch cao và rủi ro bảo mật cao.
Bằng cách áp dụng công nghệ ‘tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương’ (CBDC), cả hai sáng kiến đều cố gắng đẩy nhanh việc thanh toán, giảm chi phí và tăng cường bảo mật, mang lại lợi ích đáng kể cho các nước đang phát triển.
Theo báo cáo tháng 11 năm 2023 từ cơ quan theo dõi CBDC của Hội đồng Đại Tây Dương, 60% trong số 108 quốc gia đang nghiên cứu CBDC là các quốc gia đang phát triển, có khả năng củng cố chủ quyền tiền tệ của họ và mở rộng khả năng tiếp cận tài chính cho những nhóm dân cư chưa được phục vụ trước đây.
mBridge, phối hợp chặt chẽ với nhiều ngân hàng trung ương khác nhau, cung cấp một nền tảng chuyên dụng tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch xuyên biên giới sử dụng CBDC, hứa hẹn tăng hiệu quả và giảm chi phí.
Điều này làm cho nó trở thành một lựa chọn hấp dẫn đối với các nước đang phát triển đang tìm kiếm các giải pháp thanh toán quốc tế hiệu quả hơn. Ngược lại, dự án ‘SWIFT CBDC’ tận dụng cơ sở hạ tầng hiện có và ‘danh tiếng’ đã được chứng minh trong việc cung cấp các dịch vụ nhắn tin tài chính an toàn.
Việc tập trung vào khả năng tương tác giữa mạng CBDC và hệ thống thanh toán truyền thống mang đến sự chuyển đổi liền mạch sang kỷ nguyên tài chính kỹ thuật số mới.
Với cơ sở hạ tầng đã được các tổ chức tài chính toàn cầu công nhận và tin cậy, SWIFT hứa hẹn sẽ hội nhập dễ dàng hơn vào hệ sinh thái tài chính toàn cầu. Cả hai sáng kiến, mỗi sáng kiến đều có thế mạnh riêng, mở ra cơ hội cho các nước đang phát triển tích cực tham gia vào nền kinh tế kỹ thuật số toàn cầu một cách an toàn, nhanh chóng và hiệu quả.
mBridge so với SWIFT
Cả dự án mBridge và sáng kiến ‘SWIFT về CBDC’ đều đưa ra những cách tiếp cận sáng tạo cho các giao dịch tài chính xuyên biên giới, bao gồm các khía cạnh quan trọng như chuyển tiền của người lao động nước ngoài từ các nước đang phát triển.
Với lượng kiều hối toàn cầu đến các nước đang phát triển đạt mức ấn tượng 589 tỷ USD vào năm 2022, theo Báo cáo tóm tắt về ‘Di cư và Phát triển’ của Ngân hàng thế giới từ tháng 4 năm 2022, tầm quan trọng của các giải pháp hiệu quả cho các dòng vốn đó là không thể phủ nhận.
mBridge hứa hẹn sẽ dễ dàng thực hiện các giao dịch xuyên biên giới với CBDC, ưu tiên đơn giản hóa các quy trình thanh toán quốc tế để có thể cung cấp các phương thức chuyển tiền nhanh hơn và tiết kiệm hơn cho người lao động nước ngoài.
Điều này có liên quan vì Ấn Độ, Trung Quốc, Mexico, Philippines và Việt Nam là những nước nhận kiều hối nhiều nhất, trong khi Hoa Kỳ, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Đức và Kuwait là những nước gửi tiền chính.
Mặt khác, SWIFT, với cơ sở hạ tầng toàn cầu đã được thiết lập, nhằm mục đích đạt được khả năng tương tác giữa mạng CBDC và hệ thống thanh toán truyền thống, hứa hẹn sự tích hợp liền mạch giữa lĩnh vực tài chính kỹ thuật số và hệ thống hiện tại.
Tuy nhiên, những thách thức như sự phức tạp và nhu cầu về cơ sở hạ tầng hoàn thiện hơn có thể cản trở việc thực hiện sáng kiến này ở một số nước đang phát triển.
Bảo mật và tuân thủ các quy định chống rửa tiền cũng vẫn là ưu tiên hàng đầu, do tầm quan trọng của việc giữ các giao dịch an toàn và phù hợp với các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế.
Do đó, mBridge, với việc tập trung vào tính hiệu quả và khả năng tiếp cận, có thể hấp dẫn hơn đối với người lao động nước ngoài từ các nước đang phát triển đang cần các giải pháp chuyển tiền hiệu quả.
Tuy nhiên, sự thành công của việc áp dụng rộng rãi phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng của các nước đang phát triển và khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn tuân thủ và bảo mật nghiêm ngặt của cả hai dự án.
SWIFT, với mạng lưới và kinh nghiệm toàn cầu của mình, cũng có tiềm năng đóng một vai trò quan trọng trong hệ sinh thái chuyển tiền, đặc biệt là trong việc tạo điều kiện tích hợp giữa các cải tiến tài chính mới và hệ thống thanh toán truyền thống.
Xem thêm: Liệu tiền kỹ thuật số của Ngân hàng trung ương có thành hiện thực?
Các yếu tố địa chính trị và sự hiện diện của BRICS
Địa chính trị đóng một vai trò quan trọng trong bối cảnh áp dụng ‘tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương’ (CBDC), đặc biệt đối với các nước đang phát triển đang nỗ lực giành được sự độc lập khỏi hệ thống tài chính thống trị của phương Tây.
Các sáng kiến như mBridge, nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ một số quốc gia BRICS, đưa ra một giải pháp thay thế đầy hứa hẹn cho mục tiêu này.
Có trụ sở tại Hồng Kông và được khởi xướng bởi Ngân hàng trung ương Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (CBUAE) và Viện tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng nhân dân Trung Quốc (PBC DCI) – cả hai tổ chức đều liên kết chặt chẽ với các thành viên BRICS – mBridge tự xem mình là chất xúc tác cho sự hợp tác sâu rộng thông qua việc áp dụng CBDC.
BRICS đã mở rộng ảnh hưởng của mình như một nền tảng chính để phát triển nền kinh tế thị trường. Sự tham gia trực tiếp của các nước BRICS vào các sáng kiến như mBridge không chỉ khẳng định lập trường của họ trong việc thúc đẩy các giải pháp tài chính kỹ thuật số mới, mà còn tăng cường khả năng tự chủ hơn của các nước đang phát triển trong hệ thống tài chính toàn cầu.
Sự hỗ trợ từ các thành viên BRICS, đặc biệt là Trung Quốc và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), những nước tiên phong trong việc phát triển mBridge, đã tạo động lực để sáng kiến này được chấp nhận rộng rãi hơn ở các nước đang phát triển.
Điều này không chỉ mang đến con đường hướng tới các giao dịch xuyên quốc gia hiệu quả thông qua CBDC mà còn mở ra cơ hội hợp tác kinh tế và tài chính chặt chẽ hơn giữa các quốc gia Nam bán cầu.
Do đó, mBridge có thể trở thành trụ cột chính trong việc khuyến khích áp dụng CBDC như một công cụ để tăng cường chủ quyền kinh tế và tiền tệ ở các nước đang phát triển, phù hợp với nguyện vọng và lợi ích địa chính trị của các thành viên BRICS.
Xem thêm: Sự trỗi dậy của tiền kỹ thuật số (CBDC) ở Châu Á
Hướng tới một quyết định
Từ phân tích trên, mBridge thực sự nổi bật như một lựa chọn hấp dẫn đối với các nước đang phát triển, đặc biệt nhờ khả năng hỗ trợ chủ quyền kinh tế, tạo điều kiện hội nhập với cơ sở hạ tầng tài chính hiện có và thu hút sự hỗ trợ địa chính trị từ các nước BRICS.
Tuy nhiên, điều này không làm giảm giá trị và tầm quan trọng của dự án ‘SWIFT về CBDC’, với trọng tâm là khả năng tương tác và thành tích lâu dài trong hệ thống thanh toán toàn cầu, mang lại nền tảng vững chắc cho các quốc gia chuẩn bị chuyển đổi sang các công nghệ tiên tiến và phức tạp hơn.
Với sự đa dạng về nhu cầu và nguyện vọng của mỗi quốc gia, các quốc gia đang phát triển có thể áp dụng cả 2 hệ thống để đáp ứng các mục tiêu khác nhau.
Dự án SWIFT có thể tiếp tục được sử dụng cho các giao dịch doanh nghiệp và giữa các tổ chức tài chính truyền thống, nhờ hệ thống đã được thiết lập và sự tin cậy của nhiều tổ chức toàn cầu. Độ tin cậy và bảo mật do SWIFT cung cấp khiến nó trở thành lựa chọn ổn định cho các giao dịch tài chính quy mô lớn đòi hỏi tính toàn vẹn cao.
Mặt khác, mBridge, với sự đổi mới và tính linh hoạt, có thể đặc biệt phù hợp để thúc đẩy những đổi mới về tài chính, hỗ trợ phát triển hệ thống chuyển tiền ngang hàng (P2P) và Fintech.
Khả năng của mBridge trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch CBDC hiệu quả và tiết kiệm khiến nó trở thành một công cụ mang tính cách mạng tiềm năng để mở rộng tài chính toàn diện và hỗ trợ các giao dịch xuyên biên giới nhỏ hơn, thường xuyên hơn, chẳng hạn như tiền gửi của người lao động nhập cư về quê hương của họ.
Do đó, các nước đang phát triển có thể hưởng lợi từ cách tiếp cận tích hợp, trong đó ‘SWIFT về CBDC’ và mBridge hoạt động bổ sung cho nhau, mỗi loại phục vụ các phân khúc thị trường khác nhau.
Điều này cho phép họ tận dụng các thế mạnh và lợi thế cụ thể của cả hai hệ thống: SWIFT để duy trì sự ổn định và tin cậy trong các giao dịch tài chính quy mô lớn và mBridge để tăng tốc đổi mới và mở rộng khả năng tiếp cận tài chính thông qua công nghệ CBDC.
Trong bối cảnh này, quyết định áp dụng một hoặc cả hai hệ thống của các nước đang phát triển sẽ không chỉ xác định hướng đi tương lai của tài chính kỹ thuật số mà còn cả cách họ điều hướng những thay đổi trong động lực kinh tế toàn cầu, đảm bảo rằng họ có thể tận dụng các cơ hội mới trong khi vẫn duy trì sự ổn định và an ninh tài chính của họ.
Hình minh họa: Các nước BRICS đang tìm cách tạo ra một loại tiền dự trữ quốc tế chung – như một cách đáp trả sự thống trị của đồng đô la. Ảnh HBC
Tác giả: Tuhu Nugraha
