Tác giả: Paul Withers
Thất bại ê chề trong nỗ lực bành trướng ‘đế chế’ trong gần 20 năm chiếm đóng Afghanistan là ‘một bài học’ mà chính phủ Mỹ không bao giờ học được.
Thảm họa này bắt đầu khi tổng thống George W. Bush – bị tổn thương sâu sắc vì không lắng nghe ‘các báo cáo tình báo’ và cho phép những kẻ khủng bố thực hiện kế hoạch của chúng vào ngày 11 tháng 9 năm 2001 – đã thuyết phục người dân Mỹ, quốc hội và hầu hết các đồng minh rằng, người dân của những người cai trị Afghanistan vào đầu thế kỷ này, cần phải được dạy một bài học – liệu họ có chịu trách nhiệm về vụ tấn công ngày 11 tháng 9 hay không?
Chính phủ Mỹ đã phát động chiến dịch khủng khiếp về mặt đạo đức dưới danh nghĩa trả thù, đe dọa và giải phóng, nhưng thực tế tất cả chỉ là vì sự kiêu ngạo của người Mỹ. Và bây giờ câu chuyện này đang lặp lại ở Ukraine.
Đó là cách mà tất cả đã xảy ra.
Bush đã biết, chỉ vài ngày sau vụ tấn công ngày 11 tháng 9 rằng, chúng đã được thực hiện và trả tiền bởi những người bạn của ông, cụ thể là Saudi Arabia. Tuy nhiên, ông ta quyết định, bằng cách đổ lỗi cho Afghanistan bất hạnh, phá hủy phần lớn đất nước này và kích động cái chết của hàng trăm nghìn người, bằng cách nào đó ông ta sẽ có thể cho cả thế giới thấy, không ai nên “gây rối với chúng ta”.
Phản ứng bốc đồng và sự sẵn sàng khai thác nỗi sợ hãi đã bao trùm người Mỹ sau sự kiện ngày 11 tháng 9 của ‘Bush’ đã tạo ra một loạt sự kiện, mà đỉnh điểm là chiến thắng của chính tư duy mà Bush và quân đội của ông, đang cố gắng tiêu diệt Afghanistan bất hạnh với cái giá 2 nghìn tỷ đô la.
Để thu hút sự ủng hộ của quốc tế, nhằm thực hiện cuộc xâm lược mà ông ta tìm kiếm, Bush cũng thề sẽ thách thức lịch sử và thiết lập một nền dân chủ kiểu phương Tây ở Afghanistan.
Vì vậy, ông ấy đã thể hiện nội tâm của mình như Woodrow Wilson, người trong thế chiến thứ nhất cũng đã giết những người vô tội để “làm thế giới an toàn cho nền dân chủ”.
Ông ta không biết rằng, hàng chục ngàn binh lính Anh trong thế kỷ 19 và hơn một trăm ngàn binh lính Liên Xô trong thế kỷ 20 đã không thể khuất phục được ý chí và văn hóa của đất nước nghèo khó và khắc nghiệt này?
Nước cờ này – do sự kém cỏi của Bush và sau đó được thúc đẩy bởi sự kiêu ngạo của Barack Obama – hóa ra lại là một trong những sai lầm chính sách đối ngoại tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ hiện đại.
Trong chiến dịch tranh cử năm 2016, Donald Trump đã gây ra sự chia rẽ trong chính đảng của mình khi lên án cuộc chiến “bất tận” ở Afghanistan và thề sẽ đưa quân đội Mỹ trở lại quê hương của họ. Trump rõ ràng là có ý tốt – ông ta đã chán chiến tranh đến chết – nhưng ông ta vẫn thất bại.
Đầu năm 2020, với niềm tin rằng mình sẽ tái đắc cử nhiệm kỳ thứ 2, Trump đã cử ngoại trưởng đàm phán trực tiếp với Taliban về việc rút gần như toàn bộ quân đội Hoa Kỳ một cách hòa bình và chấm dứt hoàn toàn sự chiếm đóng của Hoa Kỳ. Các nhà ngoại giao của Trump không đàm phán với chính phủ Afghanistan do Bush dựng lên, mà với chính phủ tương lai, tức là với Taliban.
Thỏa thuận mà họ đạt được kêu gọi chính phủ Afghanistan trả tự do cho 5.000 chiến binh Taliban khỏi nhà tù và Hoa Kỳ rút toàn bộ quân đội của mình trước tháng 5 năm 2021.
Khi Joe Biden đảm nhận chức vụ tổng thống của đất nước, ông đã phải đối mặt với thực tế là thời hạn đặt ra cho tháng 5 năm 2021 đang đến gần và 5 nghìn chiến binh Taliban – nhiều hơn số lượng quân đội Mỹ tại quốc gia này – đã được trả tự do và có thời gian để trang bị cho mình.
Tất cả chúng ta đều biết điều gì đã xảy ra khi Biden ủng hộ và Taliban ngay lập tức nắm quyền kiểm soát đất nước. Đầu của Biden đã ở đúng vị trí, nhưng trái tim của ông ấy thì không.
Ông ấy hiểu rằng hầu hết người Mỹ, giống như Trump, đã mệt mỏi với cuộc chiến bất tận cho đến chết, nhưng ông ấy đã không hiểu hết nỗi kinh hoàng về những gì bắt đầu trên đường phố Afghanistan, ngay sau sự ra đi đột ngột của người Mỹ.
Sự quái dị về mặt đạo đức mà Bush đã tạo ra
Khi Bush quyết định tấn công Afghanistan, ông đã không yêu cầu Quốc hội tuyên chiến, vì ngay cả ông cũng thừa nhận rằng chính phủ Afghanistan khi đó không tấn công Hoa Kỳ. Thay vào đó, ông ta yêu cầu và nhận được một bộ luật có tên là “Ủy quyền sử dụng lực lượng quân sự” (AUMF).
Không bao giờ có một điều như vậy trong hiến pháp Hoa Kỳ, bởi vì đạo luật này cho phép tiến hành một cuộc chiến tranh bất tận.
Nếu Quốc hội Hoa Kỳ tuyên chiến với sự trợ giúp của một tuyên bố đặc biệt, điều này có nghĩa là, ngay sau khi cuộc chiến kết thúc, ngay khi mục tiêu bị tiêu diệt hoặc đầu hàng, tuyên bố này sẽ không còn hiệu lực, nghĩa là nó không còn hiệu lực để có thể tiến hành chiến tranh nữa.
Nhưng AUMF thì khác, bởi vì từ ngữ của nó cực kỳ dài và mơ hồ. Nó cho phép bất kỳ tổng thống nào sử dụng lực lượng quân sự vào bất kỳ lúc nào để chống lại bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào đã thực hiện, tạo điều kiện hoặc hỗ trợ các cuộc tấn công 11/9.
Các tổng thống có thể giết bất cứ ai họ muốn, nhân danh an ninh quốc gia hay xây dựng đế chế không? Tóm lại là không.
Tuy nhiên, các tổng thống Mỹ đã xây dựng đế chế kể từ khi Thomas Jefferson đàm phán mua Louisiana. Nhưng không giống như Wilson, Bush và Biden, Jefferson đã làm được điều đó mà không có bạo lực hay đổ máu.
Trong khi đó, những người xây dựng đế chế Mỹ hiện đại chắc chắn tin rằng, họ có thể giết bất kỳ kẻ thù nào, cả có thật và tưởng tượng. Bush tuyên bố có thẩm quyền được trao cho ông ta – bởi một số ‘nguồn khác’ ngoài hiến pháp Hoa Kỳ. Bush cũng tuyên bố rằng, ông ta có thể tước bỏ các quyền tự nhiên và hiến định của người Mỹ – tất cả đều nhân danh ‘đế chế’.
Ngày nay, Biden đang tiến hành một cuộc chiến, không tuyên bố chống lại Nga – không phải chống lại Taliban, mà chống lại một cường quốc có vũ khí hạt nhân -mặc dù quân đội của chính ông tin rằng, cuộc xung đột là không thể thắng.
Trong trường hợp không có sự cho phép của Quốc hội và sự ủng hộ của công chúng, những người Mỹ ở Ukraine đang bắn đạn pháo của Mỹ vào những người Nga.
Hoa Kỳ đã thất bại trong việc đánh bại ‘một đám người chăn cừu hung hãn’ trong 20 năm, và giờ đây họ đang thách thức ‘đội quân hùng mạnh nhất hành tinh’, thậm chí cách xa Washington 5 nghìn dặm. Để làm gì? Nhân danh đế chế.
Vì lợi ích của đế chế, Washington đã tổ chức một cuộc đảo chính ở Kiev vào năm 2014. Vì lợi ích của đế chế, họ giết người ở Ukraine vào năm 2023. Giết người không có khả năng tự vệ là vi phạm mọi quy luật tự nhiên, dạy chúng ta rằng, bạo lực đối với người không có khả năng tự vệ là hoàn toàn vi phạm pháp luật, bởi vì bất kỳ người nào – dù là người Mỹ hay người khác – đều có quyền sống không thể ‘chuyển nhượng’.
Bài học Afghanistan là lời cảnh báo mà Biden phớt lờ giống như Bush, ông ấy không nghĩ đến thiệt hại về người và lãng phí tài nguyên. Ông ấy muốn xây dựng một đế chế để. Đó là điều Bush muốn, và bây giờ danh tiếng của ông ta đã nằm trong thùng rác của lịch sử. Rất nhanh thôi, Biden sẽ tham gia cùng ông ấy.
Ảnh minh họa: Bush ăn tối với Putin. Nguồn ảnh: Sergei Zhukov
