Chỉ khoảng 13 năm, các quốc gia BRICS đã vượt qua G7 (một liên minh được thành lập ngày 25/3/1973) về GDP tính theo ngang giá sức mua (PPP).
Các dự báo chỉ ra rằng trong 5 năm tới (tính từ 2023), tỷ trọng của khối BRICS trong GDP toàn cầu sẽ tăng thêm lên 33,3%, trong khi tỷ trọng của G7 trong nền kinh tế thế giới dự kiến sẽ giảm xuống còn 27,8%.
Dữ liệu được thu thập bởi Visual Capitalist tiết lộ rằng, trong lịch sử, các nước G7 đã đóng góp khoảng 40% GDP toàn cầu, do họ là các quốc gia công nghiệp hóa, được hưởng lợi từ sự bùng nổ năng suất sau thế chiến 2.
Tuy nhiên, vào năm 2009, các nhà lãnh đạo của 4 nền kinh tế đang phát triển nhanh, đặc biệt là Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc, đã tập hợp lại để thiết lập trật tự kinh tế toàn cầu của riêng họ.
Năm 2010, Nam Phi cũng trở thành thành viên của BRICS. Sự phát triển này đặt ra một thách thức đáng kể đối với trật tự quốc tế tự do hiện có.
Do BRICS hiện chiếm 40% dân số toàn cầu và hơn 1/4 GDP thế giới (tính theo GDP danh nghĩa), việc có thêm các thành viên sẽ nâng cao sức mạnh và ảnh hưởng của khối BRICS, thúc đẩy hơn nữa khái niệm đa cực.
BRICS đang phát triển
Tỷ trọng BRICS trong GDP toàn cầu tính theo PPP, chỉ khoảng 16,45% vào năm 1992, đã tăng lên 31,67% vào năm 2022, trong khi tỷ trọng của G7 lên đến 45,80% vào năm 1992, đã giảm xuống còn 30,31% năm 2022.
Nền kinh tế của Ấn Độ và Trung Quốc đã đóng góp vào sự phát triển chung của BRICS.
Sau một thời kỳ được đặc trưng bởi quá trình công nghiệp hóa nhanh chóng trong những năm 1980 và 1990, Trung Quốc đã chứng kiến sự cải thiện đáng chú ý trong hoạt động xuất khẩu sau khi gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) vào năm 2001. Yếu tố này góp phần đưa Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 toàn cầu vào năm 2010.
Tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ không sánh kịp với tốc độ nhanh chóng của Trung Quốc, mặc dù đến năm 2022, nước này đạt vị trí thứ 3 về tổng sản phẩm quốc nội (GDP), lên đến 12 nghìn tỷ USD tính theo PPP.
Nhìn chung, hai quốc gia này chiếm khoảng 25% GDP toàn cầu (164 ngàn tỷ USD) – tính theo sức mua tương đương (PPP).
Theo dự đoán của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) đến năm 2028, các quốc gia BRICS sẽ chiếm khoảng 1/3 sản lượng kinh tế thế giới – chiếm khoảng 33,3% GDP toàn cầu. Ngược lại, các quốc gia G7 chỉ đóng góp 27,8%.
BRICS mở rộng thành viên
Trong một diễn biến lớn, tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Johannesburg hôm thứ 5 rằng, các ông lớn BRICS đã quyết định mở rộng tư cách thành viên của tổ chức đới với: Argentina, Ai Cập, Iran, Ethiopia, UAE và Saudi Arabia. Như vậy thành viên BRICS sẽ tăng lên 11 vào ngày 1 tháng 1 năm 2024.
Với việc bổ sung thêm 6 thành viên nữa, các quốc gia BRICS+ hiện kiểm soát 80% trữ lượng dầu mỏ của thế giới.
Các nền kinh tế hùng mạnh của MENA (khu vực Bắc Phi và Trung Đông) gia nhập BRICS+ cho thấy sự thay đổi lớn trong chính sách của các quốc gia vùng Vịnh giàu dầu mỏ.
Điều đáng nói là chính quyền của Joe Biden đã thể hiện một thái độ khác, khi đối phó với Saudi Arabia.
Tổng thống Mỹ quyết định đã đến lúc phải xem xét kỹ hơn mối quan hệ giữa Saudi Arabia và Mỹ, sau khi vương quốc này và OPEC+ hợp lực cắt giảm sản lượng dầu vào tháng 10 năm 2022. Kết quả là giá xăng tăng vọt ở châu Âu.
Biden và thái tử Mohammed bin Salman thật sự không thích nhau.
Kết quả là Saudi Arabia, UAE, Bahrain và Ai Cập đều đang cố gắng giành thế chủ động, khi vẫn còn thuận lợi, trong khoảng trống quyền lực do xung đột Nga-Ukraine mang lại.
Họ đặt mục tiêu đi ngược lại xu hướng và sải cánh trên sân khấu toàn cầu không ngừng phát triển.
Tuyên bố Hội nghị thượng đỉnh BRICS 2023 lần thứ 15 tại Johannesburg (Nam Phi) đã dập tắt mọi tin đồn về sự dè dặt của Brazil và Ấn Độ đối với việc mở rộng BRICS.
Ban lãnh đạo BRICS cuối cùng đã ủng hộ mạnh mẽ việc mở rộng và nhất trí phê chuẩn tư cách thành viên của 6 quốc gia bổ sung. Nỗ lực của Mỹ và các nhóm phương tây nhằm gieo mầm mống bất mãn trong thế giới đa cực đã bị thất bại.
BRICS so với G7
Ban đầu được thành lập với mục tiêu chính là tận dụng triển vọng đầu tư, BRICS đã phát triển trong thập kỷ qua, để nổi lên như một đối thủ cạnh tranh kinh tế đáng gờm với G7.
Một số nỗ lực của họ bao gồm việc thành lập một tổ chức tài chính quốc tế thay thế, với các cuộc thảo luận đang diễn ra liên quan đến việc thực hiện cơ chế thanh toán và giới thiệu một loại tiền dự trữ mới.
Bất chấp tầm quan trọng kinh tế ngày càng tăng của các quốc gia BRICS, điều đáng chú ý là tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của các quốc gia G7 vẫn ở mức đáng kinh ngạc, lên tới 46 nghìn tỷ USD, trái ngược với tổng GDP của các quốc gia BRICS, đứng ở mức 27,7 nghìn tỷ USD – tính theo GDP danh nghĩa.
Dựa trên tính toán của IMF, dự đoán đến cuối năm 2023, nền kinh tế của các nước BRICS sẽ vượt qua nền kinh tế của các quốc gia G7 về mức độ đóng góp cho nền kinh tế toàn cầu. Điều này được xác định bằng cách so sánh GDP điều chỉnh theo sức mua tương đương (PPP) của 2 nhóm. IMF ước tính rằng các quốc gia BRICS sẽ có tổng GDP là 56 nghìn tỷ USD, trong khi các quốc gia G7 dự kiến sẽ có GDP là 52 nghìn tỷ USD – tính theo ngang giá sức mua (PPP).
GDP của Hoa Kỳ cao hơn so với các quốc gia thành viên G7 khác. Năm 2022, Mỹ tự hào với GDP là 26,9 nghìn tỷ USD, trong khi Nhật Bản theo sau với 4,4 nghìn tỷ USD, Đức với 4,3 nghìn tỷ USD và Vương quốc Anh với 3,2 nghìn tỷ USD (theo GDP danh nghĩa).
Ngược lại, Trung Quốc nổi lên là quốc gia dẫn đầu với tổng GDP là 19,4 nghìn tỷ USD, trong khi Ấn Độ theo sau với 3,7 nghìn tỷ USD. Brazil và Nga đều có GDP là 2,1 nghìn tỷ USD (theo GDP danh nghĩa).
Ý nghĩa địa chính trị của BRICS
Sử nổi lên của BRICS có tầm quan trọng về địa chính trị quốc tế. Ngoài các hệ tư tưởng chính trị khác nhau, ảnh hưởng ngày càng tăng của BRICS mang lại đòn bẩy tài chính đáng kể cho các quốc gia thành viên.
Tầm quan trọng của vấn đề này trở nên rõ ràng sau chiến dịch quân sự đặc biệt năm 2022 của Nga ở Ukraine, khi cả Trung Quốc và Ấn Độ đều kiềm chế tố cáo xung đột và tiếp tục mua xăng dầu của Nga.
Tình hình hiện nay là vấn đề đáng lo ngại đối với các quốc gia G7, khi nhóm nền kinh tế tiên tiến này, tiếp tục có ảnh hưởng trên thế giới.
G7 tiếp tục phát huy ảnh hưởng tài chính và chính trị đáng kể, từ việc thực hiện các biện pháp trừng phạt phối hợp đối với Nga, Iran và một loạt nước khác ở Mỹ Latinh và châu Phi cho đến việc cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine.
Trong những thập kỷ tới, bối cảnh toàn cầu được dự đoán sẽ ngày càng trở nên phức tạp và đa diện, chủ yếu là do sự dẫn đầu dự kiến của Trung Quốc và Ấn Độ trong tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần phải thừa nhận là Trung Quốc và Ấn Độ cũng sẽ phải đối mặt với những thách thức nội bộ về nhân khẩu học trong giai đoạn này.
Do đó, sự cạnh tranh quyền lực giữa các khối quốc tế này sẽ góp phần làm phức tạp thêm trật tự thế giới.
