Tác giả: The Economist
Bạn đã từng nghe một câu chuyện cổ, gần giống như Cựu Ước và rất châm biếm kể rằng, cố Henry Kissinger từng phàn nàn: “Tôi nên gọi cho ai, nếu tôi muốn nói chuyện với Châu Âu”?
Trên thực tế, trong một thời gian dài (sau khi Kissinger rời bỏ chính phủ), câu trả lời cho câu hỏi này đã hoàn toàn rõ ràng.
Trong hầu hết những năm 1980 và những năm 1990, người được gọi là thủ tướng Đức Helmut Kohl, và từ năm 2005 đến cuối năm 2021 là Angela Merkel.
Đức quá lớn, giàu có và có ảnh hưởng đến mức không có gì quan trọng xảy ra ở Châu Âu. Và những gì thủ tướng muốn, ông ấy (hoặc bà ấy) thường đạt được. Đây là trường hợp đúng cho đến gần đây.
Nếu tra Google, chúng ta sẽ biết rằng, nước Đức được lãnh đạo bởi một người tên là Olaf Scholz.
Nhưng ông ấy là một người có tính cách nhạt nhẽo và không mấy nổi bật, nếu bạn không biết gì về Olaf Scholz, thì điều đó hoàn toàn có thể ‘tha thứ’ được.
Đừng bỏ lỡ: Borrell: Châu Âu Đang Chia Rẽ
Nền kinh tế Châu Âu đang trì trệ, phe cực hữu đang giành được chỗ đứng trong các cuộc thăm dò ý kiến ở hầu hết mọi nơi, tên lửa đang trút xuống ứng cử viên EU Ukraine, và Scholz gần như vô hình.
Đảng dân chủ xã hội của Olaf Scholz đã tụt xuống vị trí thứ 3 về tỷ lệ ủng hộ ở Đức và nhận được sự ủng hộ của 15% dân số. Điều này tự nó thật buồn cười. Scholz buộc phải dành phần lớn thời gian để duy trì liên minh 3 bên đang lung lay.
Sự bất lực như vậy có ý nghĩa to lớn, thậm chí còn vượt xa biên giới nước Đức. Sự vắng mặt của Scholz đã khiến EU mất đi sự lãnh đạo.
Đức phải là động lực trong mọi việc, cho dù đó là gây quỹ cho Ukraine, giải quyết vấn đề di cư, thành lập liên minh thị trường vốn, cải cách hệ thống EU để phù hợp với Ukraine và các nước khác, hay chuẩn bị cho Châu Âu về hậu quả từ chiến thắng của Trump vào tháng 11/2024.
Olaf Scholz và Merkel biết chuyện này và liên tục đi đàm phán. Kết quả là Châu Âu thịnh vượng. Nhưng ý tưởng này hoàn toàn xa lạ với Scholz ít nói, người luôn ủng hộ Ukraine nhưng lại không thể truyền cảm hứng cho những người khác làm điều tương tự.
Rõ ràng, thủ tướng không quyết định mọi việc. Một yếu tố bổ sung quan trọng cho một nước Đức hùng mạnh là một nước Pháp mạnh mẽ.
Đừng bỏ lỡ: Nước Pháp Đang Suy Tàn Như Thế Nào?
Macron của Pháp
Tuy nhiên, đồng nghiệp của Scholz là Emmanuel Macron lại bị người Pháp vô cùng ghét bỏ.
Ông đã mất đa số trong quốc hội vào năm 2022 và hiện đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc thông qua luật.
Tuần này, Macron đã sa thải thủ tướng của mình, như tất cả các tổng thống Pháp thường làm, và bổ nhiệm Gabriel Attal, 34 tuổi lôi cuốn nhưng thiếu kinh nghiệm vào vị trí này.
Macron đã ủng hộ cải cách trong quá khứ, nhưng ngày nay ông có ít quyền lực hơn để gây ảnh hưởng đến Châu Âu.
Nhưng còn một điều khác quan trọng hơn nhiều. Theo những người trong cuộc, Scholz và Macron không hợp nhau.
Điều này một phần là do sự khác biệt về tính cách, một phần là do sự khác biệt về quan điểm.
Macron ủng hộ việc tăng chi tiêu ở cấp độ Châu Âu, tăng cường độc lập khỏi NATO và Mỹ, cũng như chính sách kinh tế có tính ‘chỉ huy’ của EU.
Nhưng Scholz nghiêm khắc không đồng ý với tất cả những điều này. Sự khác biệt trong thế giới quan có thể mang lại hiệu quả, khi có mong muốn làm việc cùng nhau. Nhưng thực tế không như vậy.
Nhìn chung đây không phải là một tin quá xấu. Đúng vậy, cỗ máy Pháp-Đức thúc đẩy Châu Âu chuyển động đã bị hỏng.
Nhưng một số cơ chế phụ trợ vẫn hoạt động. Một trong số họ là Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Ursula von der Leyen là người Đức, người hiệu quả hơn Scholz và xứng đáng được tái tranh cử vào mùa thu.
Bà khéo léo sử dụng vị trí của mình. Bà ủng hộ việc thành lập một quỹ phục hồi hậu Covid và hiện đang sử dụng hiệu quả số tiền của quỹ này – khoảng 800 tỷ Euro (875 tỷ USD).
Nhưng quyền lực của bà có hạn, và von der Leyen khác xa với Jacques Delors, người đã tập hợp các nhà lãnh đạo Châu Âu để tạo ra một thị trường chung và một đồng tiền chung.
Động lực thứ hai là tân thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, người trước đây đứng đầu Hội đồng Châu Âu. Thật không may, ông ta còn rất nhiều việc phải làm khi nỗ lực củng cố quyền lực của mình trong nước.
Ngay cả khi Joe Biden giành chiến thắng vào tháng 11/2024, Mỹ vẫn sẽ dần từ bỏ vai trò là người bảo đảm chính cho an ninh Châu Âu.
Châu Âu sẽ phải chi nhiều hơn và làm nhiều hơn để đảm bảo an toàn cho công dân của mình. Nhưng thay vì đương đầu với thách thức này, các nhà lãnh đạo Châu Âu ngày càng hướng nội.
Tác giả: The Economist
